Pojawiają się wraz z pierwszymi promieniami wiosennego słońca. Wychodzą ze swoich kwater zimowych i czekają na ofiary. Ponieważ ludzka czy zwierzęca krew ważna jest dla przekształcenia owada z larwy, zwierzęta dojrzałe płciowo w tym roku rozpoczęły już swoje polowania. Spotkanie z nimi nierzadko może zakończyć się ciężka chorobą. Mowa oczywiście o kleszczach.
Teresa Martyka: - Podobno w tym roku są ich tysiące. Spotkać je można właściwie wszędzie. Gdzie najczęściej?
Krzysztof Bielecki z Centrali KRUS: - Najliczniej kleszcze występują w województwie warmińsko-mazurskim, podlaskim i zachodnio-pomorskim. W innych regionach ta inwazja kleszczy jest trochę mniejsza, co nie znaczy, że ich tam nie ma.
Kto jest najbardziej narażony na ukąszenia?
Krzysztof Bielecki: - Wszystkie osoby, które przebywają na pograniczu lasu, wśród łąk, krzewów porastających rowy. Zagrożenie jest dosyć duże, zwłaszcza dla osób, które z racji wykonywanych czynności zawodowych muszą w tych środowiskach przebywać. Co roku odnotowujemy około 10 tysięcy przypadków zachorowań na boreliozę wśród rolników.
Jednym z nich jest pan Tomasz Maciak ze Zbuczyna w powiecie siedleckim: - Opisane objawy tej choroby wskazywały na moje objawy: kręcenie w kończynach, w stawach, zawroty głowy, osłabienie. Po jakimś czasie zona dojrzała na plecach rumienie, poszedłem do poradni dermatologicznej, wziąłem dwie serie antybiotyków. Po drugiej serii wzięto wycinek i stwierdzono chorobę pokleszczową. Skierowany zostałem na oddział zakaźny do Siedlec.
Borelioza, na którą zachorował pan Maciak, jest choroba bardzo niebezpieczną, a jej objawy w początkowym stadium, często podobne do grypy, nierzadko są lekceważone. Co zatem powinno budzić naszą czujność?
Krzysztof Bielecki: - Samo ukąszenie przez kleszcza jest niewyczuwalne, ponieważ w ślinie ma substancje znieczulające. Dlatego, po powrocie z miejsca, w którym podejrzewamy, że mogą być kleszcze, powinniśmy dokładnie obejrzeć całe ciało. Jeśli zauważymy wkłutego kleszcza należy go usunąć. Nie należy wydłubywać go igłą, smarować tłuszczem, czy też innymi płynami lecz użyć do tego celu specjalnej pompki próżniowej albo specjalnej pęsety. Jeśli nie mamy takich możliwości, najlepiej udać się do lekarza, który usunie kleszcza w sposób fachowy. Ponieważ wyciąganie kleszcza na siłę może spowodować wyciśnięcie jego wydzielin czy wydalin do krwiobiegu, wówczas o samozakażenie bardzo łatwo.
Jak chronić się przed ukąszeniami?
Krzysztof Bielecki: - Najlepiej ubrać się w sposób uniemożliwiający wniknięcie kleszcza na naszą skórę, zatem szczelne ubranie, zapięte mankiety, kołnierz, spodnie wypuszczone na cholewy butów, najlepiej długich, gumowych. Ubranie nie powinno być jaskrawe. Po powrocie do domu trzeba przejrzeć całe ciało.
Kleszcze atakują także zwierzęta, a to może być groźne również dla ludzi.
Krzysztof Bielecki: - Zarazki boreliozy mogą znajdować się również w mleku u krów, u których inwazja kleszczy miała miejsce. Takie mleko nadaje się do spożycia po przegotowaniu.
Choroby odkleszczowe, w tym borelioza i zapalenie mózgu, zostały uznane za choroby zawodowe rolników.
Krzysztof Bielecki: - Na około 170 chorób zawodowych zgłoszonych w ubiegłym roku, ponad 130 dotyczyło chorób odkleszczowych, z czego większość to była borelioza.
Taką decyzję otrzymał również pan Tomasz Maciak: - Jest stwierdzone przez komisję lekarską przy oddziale KRUS w Siedlcach - 15% uszczerbku na zdrowiu.