"Nie tak wyobrażano sobie koniec wojny". Adam Macedoński o protestach w Krakowie w 1946 r.

Często uznaje się, że masowe protesty społeczne w PRL rozpoczęły się od poznańskiego Czerwca '56. Tymczasem w maju 1946 r. w wielu miastach Polski, mimo zakazu władz, odbyły się wielotysięczne manifestacje i pochody.

"To był akt niepodległej woli, który miał uczynić nas silnymi". Jan Kasprzyk o Konstytucji 3 maja

Najgłośniejszym echem odbiły się obchody rocznicy Konstytucji 3 maja które miały miejsce w Krakowie, zakończone brutalną interwencją, strzałami i masowymi aresztowaniami.

Wydarzenia tamtych dni relacjonował w Polskim Radiu 24 ich uczestnik, Adam Macedoński, ówczesny uczeń 2 klasy gimnazjum im. Augusta Witkowskiego przy ulicy Studenckiej w Krakowie.

Jak podkreślał gość audycji, protesty miały miejsce w wielu miastach. - Historycy nie doceniali tego, że społeczeństwo polskie tak wcześnie zaczęło się buntować. Już rok po wojnie, w różnych miejscach w Polsce, a szczególnie w Krakowie, społeczeństwo tak mocno zaznaczyło, że nie zgadza się z tym porządkiem, który nastała po wojnie, z wojskami sowieckimi na ulicach - zaznaczył.

- Społeczeństwo wreszcie zorientowało się, że nie tak wyobrażało sobie koniec wojny i zaczęło się buntować w wielu miejscowościach - mówił Adam Macedoński.

Do rozpędzeniu pochodu z okazji rocznicy Konstytucji 3 maja w Krakowie użyto m.in. samochodu pancernego. - Ktoś wskoczył na stopnie tego samochodu, by go zatrzymać. Rosjanie zepchnęli go i wjechali w tłum ludzi. Musiałem skoczyć pod brzuch konia dorożkarskiego, by uratować życie. Oprócz strzałów słyszałem krzyki ludzi. Pochód to był nie tylko młodzież, ale mieszkańcy Krakowa, niektórzy z dziećmi, to był gorący wiosenny dzień. Samochód wjechał z impetem w ten tłum - wspominał Adam Macedoński.

Aresztowania studentów sprowokowały kolejne protesty. Zastrajkowały krakowskie uczelnie, a także młodzież szkół średnich, czasem nawet podstawowych, z mniejszych miejscowości województwa (Tarnowa, Bochni, Chrzanowa czy Wieliczki). Strajkowali też studenci z Poznania, Wrocławia, a później innych ośrodków akademickich.

Czytaj również:

• "Dzięki niej odzyskaliśmy szacunek dla naszej spuścizny". Prof. Zielińska o Konstytucji 3 maja

Więcej w zapisie audycji

* * *

Audycja: Temat dnia / Gość PR24

Prowadzący: Tadeusz Płużański

Gość: Adam Macedoński

Data emisji: 3.05.2021

Godzina emisji: 14:09

PR24/ka