Logo Polskiego Radia
POSŁUCHAJ
polskieradio.pl
Izabella Mazurek 12.04.2012

Polskie audycje RWE przed uruchomieniem Rozgłośni Polskiej RWE w Monachium (1950-1952)

Półgodzinne, a następnie godzinne programy polskie nagrywano w studio w Nowym Jorku. Następnie wysyłane były pocztą lotniczą do Niemiec i nadawane z anteny pod Frankfurtem.

Szefem nowojorskiego zespołu został Lesław Bodeński - były urzędnik służby dyplomatycznej RP. Rok później zastąpił go Stanisław Strzetelski, przedwojenny publicysta i redaktor "Wieczoru Warszawskiego”. Zespół polski liczył kilkunastu pracowników i szereg współpracowników, do których należeli m.in. Jan Lechoń i Kazimierz Wierzyński.
Idea nadawania programów polskich – podobnie jak audycji dla innych krajów "za żelazną kurtyną” opierała się na pomyśle stworzenia tzw. "rozgłośni zastępczych”. Rozgłośnie te miały przełamywać monopol mediów nadających w krajach "za żelazną kurtyną” oraz przełamywać propagandę i niewiarygodność informacji, przekazywanych przez reżimowe środki masowego przekazu. Wzorem dla tego pomysłu było Radio in the American Sektor (RIAS) w Berlinie – początkowo rozgłośnia amerykańskich władz okupacyjnych, sprofilowana następnie na nadawanie do wschodnich Niemiec.
Na kilka dni przed nadaniem pierwszych audycji wybuchła wojna w Korei, co stało się wyraźnym sygnałem umacniania się sowieckich ambicji i zimnowojennego podziału, stanowiącego zagrożenie dla Stanów Zjednoczonych ale i uwydatniającego potrzebę realnej pomocy dla krajów pozostających pod dominacją ZSRR. Postanowiono stworzyć pięć potężnych rozgłośni, nadających przez cały dzień i ulokowanych w bezpośredniej bliskości państw bloku sowieckiego.
C. D. Jackson - prezes Komitetu Wolnej Europy, podjął decyzję o organizacji Radia Wolna Europa w Monachium. Na skraju Ogrodu Angielskiego zaczął powstawać jednopiętrowy budynek, wyposażony w studia i nowoczesny sprzęt. Przystąpiono jednocześnie do budowy potężnej sieci nadajników w Portugalii. 1 maja 1951 r. - jako pierwsza - rozpoczęła nadawanie programów Rozgłośnia Czechosłowacka.
W grudniu 1951 r. na stanowisko dyrektora Rozgłośni Polskiej RWE mianowany został Jan Nowak – w czasie II wojny światowej kurier Związku Walki Zbrojnej i Armii Krajowej, emisariusz Naczelnego Wodza RP, publicysta, dziennikarz, pracujący w latach 1948-1952 w Sekcji Polskiej BBC. Jego kandydaturę wysunęła amerykańska delegatura emigracyjnej Rady Jedności Narodowej a rekomendowała Rada Polityczna złożona z najważniejszych polskich partii działających na emigracji.
Do tego czasu Nowak zakończył wstępne rozmowy z kandydatami na pracowników Byli wśród nich reprezentanci rozmaitych nurtów politycznych - od przedwojennego Stronnictwa Narodowego do Polskiej Partii Socjalistycznej. Wiele z tych osób pochodziło z przedwojennego Polskiego Radia, inni z Polskiej Agencji Telegraficznej lub z prasy II Rzeczypospolitej. Byli wśród nich reżyserzy teatralni i radiowi, aktorzy, czy dziennikarze.
3 maja 1952 r. nadano pierwszą audycję Rozgłośni Polskiej Radia Wolna Europa z Monachium