polskieradio.pl
Izabella Mazurek
12.04.2012
Jan Nowak-Jeziorański - dyrektor Rozgłośni Polskiej RWE w latach 1952-1977
Najbardziej rozpoznawane nazwisko i symbol Rozgłośni Polskiej Radia Wolna Europa.
Urodził się, jako Zdzisław Jeziorański, 2 października 1914 r. w Berlinie. W latach 30. studiował ekonomię w Poznaniu, a następnie był starszym asystentem w katedrze ekonomiki tamtejszego uniwersytetu. Po wybuchu II wojny światowej wziął udział w kampanii wrześniowej i trafił do niewoli niemieckiej na Wołyniu. Podczas transportu jeńców udało mu się uciec i przedostać się do Warszawy. W kraju zaangażował się w działalność konspiracyjną, walczył w szeregach Armii Krajowej. Był kurierem AK - wówczas właśnie przyjął nazwisko-pseudonim "Jan Nowak”. Po upadku powstania warszawskiego, w październiku 1944 r. przedostał się wraz z żoną Jadwigą "Gretą” do Londynu przewożąc informacje o powstaniu. Po tej misji już nie powrócił do kraju.
Pracował w Sekcji Polskiej BBC. W 1951 r. wytypowany na pierwszego dyrektora mającej powstać w Monachium Rozgłośni Polskiej RWE. 3 maja 1952 r. przemawiał podczas pierwszej audycji nadanej z Monachium w języku polskim.
Z zajmowanego stanowiska odszedł po 25 latach - 1 stycznia 1977 r. Po przejściu na emeryturę osiedlił się w Austrii a następnie w USA, gdzie zaangażował się w życie Polonii a także na rzecz obecności spraw polskich w amerykańskim życiu polityczno-publicznym. W 1978 r. opublikował w emigracyjnym polskim wydawnictwie "Odnowa” książkę "Kurier z Warszawy”, a w latach 80. – dwutomowe wspomnienia z okresu pracy w Rozgłośni Polskiej RWE: "Wojna w eterze” (1985) i "Polska z oddali” (1988). Do kraju powrócił na stałe w lipcu 2002 r. Był zaangażowany w proces wstąpienia Polski do NATO oraz Unii Europejskiej. Za swoją długoletnią działalność na rzecz Polski otrzymał wiele wyróżnień, nagród i odznaczeń.
Zmarł 20 stycznia 2005 r. w Warszawie. Jego archiwum znajduje się w Zakładzie Narodowym im. Ossolińskich we Wrocławiu. Część księgozbioru znajduje się także w Bibliotece Centrum Informacji im. Jana Nowaka-Jeziorańskiego mieszczącego się w tym samym budynku, co jego warszawskie mieszkanie - przy ul. Czerniakowskiej 178a w Warszawie.