Logo Polskiego Radia
POSŁUCHAJ
IAR / PAP
Dariusz Adamski 03.12.2021

99. rocznica rejestracji Związku Polaków w Niemczech

Mija 99. rocznica rejestracji Związku Polaków w Niemczech. 3 grudnia 1922 roku sąd w Berlinie zapisał Związek Polaków w Niemczech w rejestrze stowarzyszeń. Pierwszym prezesem Związku został hrabia Stanisław Sierakowski, właściciel majątku w Waplewie, były poseł do Sejmu Pruskiego, który w czasie plebiscytu narodowego na Warmii zabiegał o pozyskanie jak największego poparcia dla polskości tego regionu.

Związek Polaków w Niemczech stawiał sobie za cel zdobycie dla ludności polskiej pełnych praw mniejszości narodowej i obronę jej interesów we wszystkich dziedzinach życia społecznego. Za symbol związek przyjął znak Rodła, zaprojektowany przez polską artystkę Janinę Kłopocką. Przedstawiał on w uproszczeniu bieg Wisły wraz z zaznaczonym Krakowem. Sama nazwa "Rodło" powstała z połączenia nazwy staropolskiego herbu rodowego "Rodnicy" ze słowem "Godło", co dało neologizm "Rodło".

Ideową podstawą działalności związku stało się Pięć Prawd Polaków spod Znaku Rodła, ogłoszonych 6 marca 1938 roku na I Kongresie Polaków w Berlinie. Było to pięć zdań drogowskazów: "Jesteśmy Polakami! Wiara Ojców naszych jest wiarą naszych dzieci! Polak Polakowi bratem! Co dzień Polak Narodowi służy! Polska Matką naszą, nie wolno mówić o Matce źle!". Prawdy, odwołujące się do takich wartości, jak naród, wiara, braterstwo, służba i ojczyzna, dla polskiej mniejszości w Niemczech u progu II wojny światowej były wyznaniem patriotyzmu.

W 1939 roku Związek Polaków w Niemczech został zdelegalizowany, a jego majątek skonfiskowany. Część działaczy rozstrzelano, ponad tysiąc osób znalazło się w obozach koncentracyjnych. We wrześniu 1939 roku w więzieniu w Rypinie został wraz żoną i córką zamordowany przez Niemców pierwszy prezes Związku Stanisław Sierakowski.

Po wojnie, w 1945 roku, związek wznowił działalność w zachodniej strefie okupacyjnej Niemiec.

Polacy w Niemczech do dziś nie mają statusu mniejszości narodowej, który został im odebrany przez władze III Rzeszy.

IAR/dad