Celem operacji było rozbicie oddziałów antykomunistycznej partyzantki niepodległościowej na pograniczu polsko-litewskim - w Puszczy Augustowskiej i jej okolicach. Obławą objęto teren blisko 3,5 tysiąca kilometrów kwadratowych, w działaniach wzięło udział około 40 tysięcy żołnierzy.
To była największa powojenna zbrodnia popełniona przez Sowietów na Polakach, nazywana też "Małym Katyniem". W lipcu 1945 roku aresztowano ponad siedem tysięcy ludzi, część z nich więziono i poddawano brutalnemu śledztwu. Około 600 osób nigdy nie powróciło do domów i do dziś nie są znane ich losy. Wśród nich byli mężczyźni, kobiety i osoby nieletnie, często po kilka osób z jednej rodziny. Najprawdopodobniej wszyscy zostali zamordowani na podstawie tej samej decyzji sowieckich władz i należy ich uznać za ofiary Obławy Augustowskiej.
Sowieci podczas obławy planowo i systematycznie otaczali całe wsie, przetrząsali lasy, zatrzymywali ludzi w domach, na polach i w kryjówkach. W utworzonych prowizorycznie obozach aresztowani czekali na przesłuchania skrępowani drutem kolczastym, w dołach zalanych wodą, pod gołym niebem. Kilkudziesięciu partyzantów dostało się w ręce NKWD po bitwie nad jeziorem Brożane, która trwała trzy dni i była największym starciem Obławy Augustowskiej.
Ze strony sowieckiej w obławie uczestniczyły jednostki 50. armii III Frontu Białoruskiego, Wojsk Wewnętrznych NKWD oraz funkcjonariusze kontrwywiadu wojskowego Smiersz. Funkcjonariusze Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego, milicji oraz miejscowi konfidenci wspomagali działania Sowietów jako przewodnicy i tłumacze, asystowali także przy przesłuchaniach.
W szyfrogramie do Ławrientija Berii, szefa NKWD, zwierzchnik kontrwywiadu Smiersz - generał Wiktor Abakumow - 21 lipca 1945 roku napisał o "likwidacji bandytów w lasach augustowskich".
IAR/PP