"Wytyczała drogę zmagań i tęsknot za niepodległą Polską". Prezes IPN o Konstytucji 3 maja

Pierwsza w Europie i druga na świecie – Konstytucja 3 maja z 1791 roku była próbą unowocześnienia ustroju Polski i ratowania jej suwerenności. Choć obowiązywała tylko przez 14 miesięcy, do dzisiaj jest jednym z fundamentów polskiej tradycji republikańskiej i powodem do dumy dla Polaków.

"To był akt niepodległej woli, który miał uczynić nas silnymi". Jan Kasprzyk o Konstytucji 3 maja

Gość Polskiego Radia 24 podkreślił, że Konstytucja 3 maja stała się symbolem dążenia narodu do wolności. - Jednocześnie dowodziła, że w końcu XVIII wieku Polacy się zmobilizowali i wydali akt o naprawie państwa. Pamięć o Konstytucji 3 maja trwała z Polakami przez dwa wieki. Z tymi Polakami, którzy nie godzili się na utratę państwa, okupację i zniewolenie komunistyczne. Konstytucja, która przetrwała kilkanaście miesięcy od uchwalenia, a cztery lata później Polska zniknęła z mapy Europy, przez dwa wieki wytyczała drogę zmagań i tęsknot za niepodległą Polska - powiedział prezes IPN dr Jarosław Szarek.

Uznaje się, że masowe protesty społeczne w PRL rozpoczęły się od poznańskiego Czerwca '56. Tymczasem w maju 1946 r. w wielu miastach Polski, mimo zakazu władz, odbyły się wielotysięczne manifestacje i pochody. Najgłośniejszym echem odbiły się obchody rocznicy Konstytucji 3 maja, które miały miejsce w Krakowie, zakończone brutalną interwencją, strzałami i aresztowaniami. - Kilkadziesiąt tysięcy ludzi manifestowało, wznosząc okrzyki na rzecz gen. Władysława Andersa, Polskich Sił Zbrojnych i Polskiego Stronnictwa Ludowego. To już był nielegalny 3 Maja. Ludzie wyszli na ulice, a ich protest został spacyfikowany. Licznie wystąpili studenci i młodzież szkół średnich. Setki osób aresztowano. Milicja i UB wchodziły do akademików. Doszło do wielodniowego strajku młodzieży w akademikach całej Polski. Przywódcy strajków zostali skazani na wieloletnie więzienia - tłumaczył dr Jarosław Szarek. Przypomniał również, że burzliwy przebieg miały rocznice 3 Maja w 1980 i 1982 roku. 

Więcej w nagraniu.

***

Audycja: "Towarzystwo Niepokornych"

Prowadzący: Paweł Nowacki, Arkadiusz Gołębiewski, Jan Ruman

Gość: Jarosław Szarek (prezes IPN)

Data emisji: 3.03.2021

Godzina: 22.06