Nowelizacja ustawy o VAT od stycznia przyszłego roku wprowadzi rewolucyjne zmiany w podatku VAT- najpoważniejsze od 20 lat, czyli od momentu, w którym VAT zaczął w Polsce obowiązywać. Obecnie moment powstania obowiązku podatkowego rozpoczyna się z chwilą wystawienia faktury, nie później jednak niż w siódmym dniu licząc od dnia wydania towaru lub wykonania usługi. Według nowych przepisów faktura zejdzie na dalszy plan, datą zaistnienia obowiązku podatkowego stanie się dzień dostarczenia towaru lub wykonania usługi, a nie jak dotychczas moment wystawienia faktury – mówi kancelarii "Ożóg i wspólnicy".
W niektórych natomiast branżach obowiązek podatkowy nadal będzie uzależniony od wystawienia faktury – chodzi tu o sługi budowlane i budowlano-montażowe, usługi drukowania i dostawy książek, dostawy energii elektrycznej i cieplej, usługi telekomunikacyjne oraz najem, dzierżawa i leasing.
W przypadku niektórych z nich, jeżeli podatnik nie wystawi faktury w terminie lub wystawi ją z opóźnieniem - obowiązek podatkowy powstanie z chwilą upływu terminów na wystawienie faktury (np. usługi budowlane - 30 dni od jej wykonania). W praktyce, w wielu przypadkach, podatnicy będą musieli wykazywać VAT od dokonanych transakcji wcześniej niż na dotychczasowych zasadach. Częściej też może dochodzić do sytuacji, w której z własnej kieszeni będą musieli zapłacić podatek na długo przed tym, zanim otrzymają płatność od kontrahenta
Najważniejsze zmiany zaczną obowiązywać za ponad trzy miesiące, ale już teraz przedsiębiorcy muszą się do nich przygotować, a to będzie kosztować, bo będzie się wiązać również z dostosowaniem systemów rozliczeniowych w firmie. Przemysław Skorupa Starszy Menedżer w Dziale Doradztwa Podatkowego Deloitte zwraca uwagę na fakt, że system księgowy musi brać pod uwagę nie datę wystawienia faktury ale datę wykonania usługi, przy czym on musi wiedzieć o tym kiedy taka usługa została wykonana. System musi być zmieniony i dodatkowo musi też posiadać dane, które pozwolą na rozliczenie poszczególnych transakcji. Zmiana takiego systemu księgowego zawsze będzie kosztowna. Te koszty mogą wynieść od kilku do nawet kilkuset tysięcy zł w zależności od wielkości przedsiębiorstwa - mówią eksperci.
Szczególnie trudnym momentem może być dla przedsiębiorców przełom roku. Jeżeli dostawa towaru lub usługa zostały dokonane przed końcem roku, choćby 31 grudnia przed północą, to obowiązek podatkowy pozostaje na dotychczasowych zasadach. Jeżeli podatnik wystawi fakturę np. 2 stycznia, to obowiązek podatkowy powstanie dopiero w tym miesiącu. Wyjątkiem będą przedsiębiorcy świadczący usługi, których zasady opodatkowania zmienią się z zasady szczególnej na ogólną (np. usługi transportowe). W deklaracji za styczeń 2014 r. będą oni musieli uwzględnić zarówno transakcje z grudnia, jak i ze stycznia – tłumaczy Michał Borowski.
Kolejna zmiana dotyczy wskazanie podstawy opodatkowania. Zgodnie z nową definicją podstawą opodatkowania jest wszystko to, co stanowi zapłatę, którą dostawca towarów lub usług otrzymał lub ma otrzymać od nabywcy. W zakres ten włączają się otrzymane dotacje, subwencje i inne dopłaty o podobnym charakterze mające bezpośredni wpływ na cenę towarów lub usług. Podstawa opodatkowania w szczególności ma obejmować koszty dodatkowe, np.: prowizje, koszty opakowania, transportu i ubezpieczenia.
Podstawa opodatkowania nie będzie obejmować natomiast udzielonych nabywcy upustów i obniżek cen uwzględnionych w momencie sprzedaży, a to oznacza zmianę zasad rozliczania tzw. skont. Wejście w życie nowych przepisów dotyczących podstawy opodatkowania sprawia, że wszystkie dotychczasowe interpretacje podatkowe, na których opierali się przedsiębiorcy przestają obowiązywać. Aby przed 1 stycznia 2014 r. otrzymać nowe, już teraz powinni zwrócić się do organów podatkowych z prośbą o ich wydanie.
Nowe reguły będą obowiązywać także w obszarze wystawiania faktur korygujących. Obniżenie VAT należnego będzie możliwe w przypadku udokumentowanej próby doręczenia faktury korygującej, nawet jeżeli podatnik nie uzyska potwierdzenia tego faktu. Niemniej, warunkiem obniżenia podstawy opodatkowania będzie wykazanie na podstawie posiadanej dokumentacji, że nabywca towaru lub usługobiorca ma świadomość, że transakcja została zrealizowana na warunkach określonych w fakturze korygującej.
Zmianom ulegną również przepisy o VAT dotyczące prawa do odliczeń. Wedle obecnie obowiązujących zasad momentem powstania takiego prawa jest dzień, w którym podatnik otrzymał fakturę. Od stycznia przyszłego roku będzie to moment, w którym w stosunku do nabytych towarów lub usług powstał obowiązek podatkowy.
Rodzi to konieczność weryfikowania otrzymanych faktur pod kątem tego, czy u sprzedawcy powstał już obowiązek podatkowy. Szczególnie uważni muszą być przedsiębiorcy, którzy mają do czynienia z wewnątrzwspólnotowym nabyciem towarów. W takiej sytuacji prawo do odliczenia VAT powstanie w momencie, w którym zaistniał obowiązek podatkowy. Jeżeli jednak podatnik nie otrzyma faktury w ciągu trzech miesięcy od upływu miesiąca, w którym on powstał, to ma obowiązek korekty podatku naliczonego.
Nowelizacja ustawy o VAT wprowadza także zmiany zasad i terminów wystawiania faktur. Obecnie wystawia się je nie później niż w terminie siedmiu dni od dnia wydania towaru wykonania usługi, ale co do zasady nie wcześniej niż doszło do zaistnienia takiego faktu. Od stycznia będzie to jednak możliwe i to na 30 dni przed dokonaniem dostawy /wykonaniem usługi, ale nie później niż 15. dnia, licząc od zakończenia miesiąca, w którym doszło do wykonania usługi lub dostarczenia towaru.
Zakres zmian, które nastąpią od 1 stycznia jest duży ale przedsiębiorcy mieli rok aby się do nich przygotować i pojąć działania zmierzające do prawidłowego rozliczenia podatku VAT po nowym roku. Zwłaszcza, że nowe przepisy wymuszają nie tylko konieczność modyfikacji systemów informatycznych ale tez przeszkolenia pracowników zajmujących się wystawianiem faktur księgowych – tłumaczy Michał Borowski z kancelarii "Ożóg i wspólnicy". Eksperci mówią też o potrzebie zmiany nawyków i mentalności pracowników wystawiających faktury, zwłaszcza w zakresie momentu powstania obowiązku podatkowego.
Rozmawiała: Halina Lichocka
Projekt powstaje we współpracy z Narodowym Bankiem Polskim w ramach programu edukacji ekonomicznej:
