79. rocznica Powstania Warszawskiego. Audycje okolicznościowe w Jedynce

Program 1 Polskiego Radia zaprosił do wysłuchania wyjątkowych programów i wzięcia udziału w uroczystościach rocznicowych wybuchu Powstania Warszawskiego. Na antenie obecne były specjalne audycje z archiwalnymi nagraniami, rozmowy z ekspertami i historykami, przybliżającymi bohaterską historię Powstania Warszawskiego i jego uczestników. Słuchacze Jedynki mieli również okazję wysłuchać powstańczych pieśni, które towarzyszyły warszawiakom podczas sierpniowych dni.

Tegoroczne obchody 79. rocznicy Powstania Warszawskiego stanowią ważną okazję do upamiętnienia i refleksji nad historią Polski oraz docenienia dziedzictwa bohaterów, którzy walczyli za wolność i niepodległość naszego kraju.

NIEDZIELA (30.07)

Tuż po godz. 6.00 zaprosiliśmy na "Familijną Jedynkę" (6.00-9.00), a w niej mówiliśmy o miłości, która przetrzyma wszystko. "Miłość istnieje zawsze" to hasło obchodów tegorocznej, 79. rocznicy Powstania Warszawskiego. Inspiracją do spojrzenia na Powstanie Warszawskie przez pryzmat miłości jest ślub Alicji i Bolesława Biegów, którzy pobrali się w sierpniu 1944 roku.

O uczuciu, które trwa, i planowanych uroczystościach rocznicy Powstania warszawskiego mówili: s. Maria-Józefina, sakramentka przygotowująca materiały do wznowienia procesu beatyfikacyjnego sióstr sakramentek, Jan Ołdakowski - dyrektor M.P.W., Marcelina Koprowska - autorka nowo wydanej książki „Życie religijne podczas Powstania Warszawskiego”. W audycji wykorzystano materiały archiwalne i wspomnienia małżeństwa Biegów.

W audycji "Gdzie jest Pan Cogito"(15.00-16.00) porozmawialiśmy o tradycji, okolicznościach oraz dziedzictwie Powstania Warszawskiego. Gośćmi byli: dr Konrad Graczyk, zastępca dyrektora Biura Badań Historycznych IPN, Katarzyna Utracka, historyk, zastępca kierownika Działu Historycznego Muzeum Powstania Warszawskiego oraz dr hab. Andrzej Zawistowski, prof. SGH, prof. Instytutu Pileckiego.

W "Kulturalnej Jedynce" (godz. 23.05) w związku z 79. rocznicą wybuchu Powstania Warszawskiego mówiliśmy o premierze spektaklu "Cisza", który odbędzie się w nocy z 1 na 2 sierpnia w Muzeum Powstania Warszawskiego. Na audycję zaprosiła Martyna Podolska. 

PONIEDZIAŁEK (31.07)

W audycji "Eureka" (godz. 19.30) Agnieszka Mitkowska z Domu Spotkań z Historią opowiedziała o wadze zgromadzonych artefaktów historycznych w Związku Powstańców Warszawskich. Zorganizowana tam wystawa pokazuje powstańców, ich walkę kilkadziesiąt lat temu, tragiczny los w PRL i czasy współczesne, w których młode pokolenie może czerpać wzorce z niezłomności, odpowiedzialności i patriotyzmu tych narodowych bohaterów. 

O godz. 21.00 Dorota Truszczak zaprosiła na konkurs historyczny WIST, a w nim zagadki historyczne przypominające ludzi, wydarzenia związane z Powstaniem Warszawskim przygotowane w oparciu o archiwalia zgromadzone w Polskim Radiu. Zaprosimy też do korzystania z serwisów specjalnych na portalu polskieradio.pl. 

W audycji "Wieczór z Jedynką - muzyka kina" tuż przed 79. Rocznicą wybuchu Powstania Warszawskiego wybrzmiała muzyka z polskich seriali wojennych: Kolumbowie, Polskie Drogi, Dom i Czas Honoru.

WTOREK (1.08) 

Przez cały dzień: informacje w aktualnościach, relacje i transmisje z oficjalnych uroczystości w audycjach publicystycznych. Wyemitowaliśmy również dziesięć odcinków okolicznościowej "nitki" "1 sierpnia 1944 – Powstanie Warszawskie". Rafał Brodacki, historyk z Muzeum Powstania Warszawskiego, przypomniał wydarzenia z 1 sierpnia 1944 roku w stolicy (6.50, 7.50, 8.50, 9.50, 10.50, 11.50, 13.50, 14.50, 15.50, 16.50).

W audycji "Po drugiej stronie lustra" [prow. Artur Wolski] Joanna Dolińska Dobek, dyrektor Centrum Aktywności Międzypokoleniowej "Nowolipie", oraz Monika Białkowska, kierownik Działu Centrum Aktywności Międzypokoleniowej "Nowolipie", opowiedziały o Domu Powstańców Warszawskich jako o największym wyzwaniu swojego życia, które stało się hołdem dla bohaterów z czasów II wojny światowej.

W 79. rocznicę Powstania Warszawskiego poznaliśmy kulisy powołania do życia Domu Powstańców Warszawskich. Jest to dom dziennego pobytu dla weteranów, uczestników Powstania Warszawskiego zapewniający im kompleksowe wsparcie. To również przestrzeń do spotkań z dziećmi i młodzieżą. Placówka zaprasza nauczycieli do organizowania lekcji historii. Takie spotkanie to nie tylko przekazana wiedza, to przede wszystkim doświadczenie wspólnie spędzonego czasu, które zapada głęboko w sercu, ucząc jednocześnie szacunku dla bohaterów historii.  

Po godz. 3.00 Dorota Kryńska zaprosiła na specjalne wydanie audycji "Tak to bywało" z okazji rocznicy Powstania Warszawskiego. 

W poniedziałkowych "Sygnałach dnia" [prow. Daniel Wydrych i Grzegorz Jankowski] gośćmi byli: o godz. 7.15 Wojciech Kolarski z Kancelarii Prezydenta, a o godz. 8.15 Jan Ołdakowski, dyrektor Muzeum Powstania Warszawskiego. 

W godz. 9.00-12.00 [prow. Roman Czejarek] zaprosiliśmy na "Lato z Radiem", w którym odwiedziliśmy Muzeum Dulag 121. Ekspozycja Dulag 121 składa się z pięciu części, poświęconych Powstaniu Warszawskiemu, exodusowi Warszawy, funkcjonowaniu Dulagu 121, pomocy dla obozu i ostatniemu okresowi jego działalności. Wśród wyeksponowanych obiektów są m.in. oryginalna opaska pracownika kuchni obozowej, kubek i łyżki, należące do więźniów obozu, ołowiane żołnierzyki, wyniesione z Warszawy przez dziecko oraz odręczny list Jarosława Iwaszkiewicza dotyczący losu więzionych w obozie pruszkowskim ludzi kultury. Szczególnie poruszającą i symboliczną pamiątką są klucze, demonstracyjnie wyrzucane na pruszkowską rampę kolejową przez wywożonych w głąb Rzeszy warszawiaków, zebrane przez sześcioletniego Andrzeja Slaskiego.

O godz. 17.00, jak co roku, wysłuchaliśmy syren upamiętniających godzinę "W", sprzed 79 lat. 

W "Jedynce Dzieciom" relacja z gry plenerowej "Chwaty z powstańczej Warszawy". Park Wolności zamienia się w powstańczą ulicę. Uczestnicy, dzięki przygotowanym zadaniom, dowiadują się, kim byli powstańcy i jak wyglądała ich codzienność. Mogą poćwiczyć spostrzegawczość, wykazać się sprytem oraz zręcznością jak prawdziwy chwat. Wydarzenie jest połączone z premierą książeczek z serii "Chwaty". Zaprasiła Joanna Ficińska. 

W audycji "Dziedzictwo i pamięć" [prow. Dorota Truszczak] - czym był 1 sierpnia 1944 roku dla mieszkańców Warszawy po rozpoczęciu przez żołnierzy Polskiego Państwa Podziemnego walki z Niemcami o stolicę? Jak sytuację w mieście i działania powstańców oceniło dowództwo AK po pierwszych godzinach bitwy o miasto? O tym porozmawialiśmy w dniu 79. rocznicy wybuchu Powstania Warszawskiego z prof. Janem Żarynem, dyrektorem Instytutu Dziedzictwa Myśli Narodowej im. Romana Dmowskiego i Ignacego Jana Paderewskiego.

Na zakończenie tego niezwykłego dnia (godz. 20.30) podczas audycji "Tu jest muzyka" zaprosiliśmy na transmisję koncertu z pl. Piłsudskiego: "Warszawiacy śpiewają (nie)zakazane piosenki".

W "Kulturalnej Jedynce" (godz. 23.05) wspomnienie artystów bohaterów, opowiedzieliśmy o ich udziale i zaangażowaniu w powstanie. Alina Janowska, Papcio Chmiel, Irena Kwiatkowska, Danuta Szaflarska, Jeremi Przybora, Władysław Szpilman to artyści, którzy 79 lat temu stanęli do walki, broniąc Warszawy. Zaprosiła Martyna Podolska. 

CZWARTEK - 3.08

W "Eurece" o godz. 19.30 [prow. Dorota Truszczak] o najmłodszych uczestnikach Powstania Warszawskiego. 

Wielu poległo pod gruzami Warszawy. Historię wielu z nich można znaleźć w książce "Najmłodsi bohaterowie. Historia polskich dzieci X – XXI wiek", której autorami są: Wojciech Polak, Sylwia Galij-Skarbińska i ks.Michał Damazyn. Autorzy nazywają kilku i kilkunastoletnich bohaterów  zrywu orlętami Powstania Warszawskiego. Czy takimi orlętami można nazwać wszystkie dzieci, które  zapisały się  patriotycznymi i bohaterskimi czynami w ponad tysiącletniej historii Polski? Czy każda epoka naszych dziejów ma swoich małych bohaterów?

- Holenderski malarz Theo Huson był tak zachwycony urodą Ewy Faryaszewskiej, dwudziestokilkulatki z długim warkoczem, że w 1991 r. namalował jej portret. Z kolei w 2023 roku  film o tej malarce i uczestniczce Powstania Warszawskiego planują zrealizować Paulina Kądziela, studentka malarstwa wrocławskiej Akademii Sztuk Pięknych i Kamila Czugaj, scenografka i specjalistka od kostiumów z udziałem sporej grupy rekonstruktorów historycznych. Ewa Faryaszewska miała 24 lata kiedy wybuchło Powstanie Warszawskie. Zrobiła kolorowe zdjęcia walczącej stolicy. Zginęła w końcu sierpnia 1944 roku podczas przenoszenia w bezpieczne miejsce  dóbr kultury na Starym Mieście w Warszawie. Dlaczego Ewa Faryaszewska trwa w pamięci kolejnych pokoleń?

Czytaj również: 

ans