Wołyń 1943 r.

– 1 września wybuchła II wojna światowa, Niemcy uderzyli na Polskę i front początkowo toczył się na obecnych ziemiach Polski. Natomiast Wołyń i Małopolska Wschodnia były jeszcze, jak się wydawało, spokojnymi ziemiami – opowiada Ewa Siemaszko, badaczka tematu zbrodni wołyńskiej.

Kiedy Polacy zaczęli ponosić klęskę, zdecydowano o ewakuacji urzędów, wojska i ludności cywilnej do byłego województwa wołyńskiego II RP, w czasie wojny należącego do Komisariatu Rzeszy Ukraina. – Doszło wtedy do pierwszych wystąpień antypolskich ze strony Ukraińców żyjących na Wołyniu i w Małopolsce Wschodniej w czterech województwach przedwojennych (wołyńskim, stanisławowskim, tarnopolskim i lwowskim) – odtwarza historię gość Jedynki.

Jak tłumaczy, Ukraińcy atakowali głównie ludzi ewakuujących się na Wschód, którzy chcieli przekroczyć granicę z Rumunią. – Było to rozbrajanie żołnierzy, mordowanie ich w podstępny sposób, atakowanie grup cywilnych uchodźców, których rabowano i mordowano – opowiada Siemaszko. Dodaje, że zdarzały się napady także na miejscowych Polaków.

O trudnych relacjach między Polakami i Ukraińcami w czasie II wojny światowej, o zagładzie ludności polskiej zamieszkującej Wołyń i Kresy Wschodnie opowiadają badacze, którzy w tej dziedzinie prowadzą studia historyczne i poszukiwania archiwalne. Gośćmi programu byli: dr Janusz Gmitruk, dyrektor Muzeum Historii Polskiego Ruchu Ludowego w Warszawie oraz Ewa Siemaszko, badaczka tematu zbrodni wołyńskiej.

Audycję przygotowała Katarzyna Jankowska.

Rzeź wołyńska to masowa zbrodnia dokonana przez nacjonalistów ukraińskich przy wsparciu miejscowej ludności ukraińskiej wobec mniejszości polskiej byłego województwa wołyńskiego II RP podczas okupacji terenów II Rzeczypospolitej przez III Rzeszę, w okresie od lutego 1943 do lutego 1944. Ofiarami mordów, których kulminacja nastąpiła w lecie 1943 r., byli Polacy, w dużo mniejszej skali Rosjanie, Ukraińcy, Żydzi, Ormianie, Czesi i przedstawiciele innych narodowości zamieszkujących Wołyń. Nie jest znana dokładna liczba ofiar. Historycy szacują, że zginęło do 50–60 tys. Polaków i w odwecie – 2-3 tysiące Ukraińców.