Marian Hemar na indeksie. "Dokonał wyboru heroicznego"

I właśnie tę powojenną twórczość Mariana Hemara przywołuje wystawiany w Teatrze im. Stefana Żeromskiego w Kielcach spektakl "Hemar – poeta przeklęty". - Jego wcześniejsze dokonania przypominamy grając przed samym spektaklem koncert złożony ze szlagierów - mówi w Jedynce Piotr Szczerski, reżyser i scenarzysta spektaklu.

Przeboje takie jak: "Upić się warto", "Mały gigolo", "Kiedy znów zakwitną białe bzy" i "Czy pani Marta jest grzechu warta" nucono przez lata, ale nie wszyscy wiedzieli, czyjego piosenki są autorstwa. Maria Szabłowska przypuszcza, że właśnie dzięki tym szlagierom pamięć o Marianie Hemarze przetrwała, choć jego twórczość była zakazana w Polsce.

- W czasach PRL znali go ci, którzy słuchali RWE, gdzie przez ponad 20 lat miał swoją 15-minutową audycję "Kabaret Mariana Hemara". Jego część stanowiła zawsze aktualna fraszka polityczna, bardzo zjadliwa i bardzo dobrze napisana. Właśnie z powodu tej satyry politycznej Hemar był na indeksie bardzo długo - wyjaśnia Konrad Szczebiot, wykładowca Akademii Teatralnej im. Aleksandra Zelwerowicza, prywatnie wielki wielbiciel twórczości kierownika literackiego kabaretu Qui Pro Quo.

Kultura w radiowej Jedynce >>>

Marian Hemar w 1942 roku rozpoczął pracę w Ministerstwie Informacji i Dokumentacji w Londynie. Po wojnie pozostał na obczyźnie. W Wielkiej Brytanii mieszkał do końca życia. - Dokonał heroicznego wyboru - uważa Piotr Szczerski, zgadzając się z tezą prowadzącej audycję, że dla poety piszącego w języku polskim odcięcie od kraju było czymś najokrutniejszym. Życiorysy Antoniego Słonimskiego, Czesława Miłosza czy Jana Lechonia dowodzą, że wtedy "każdy wybór był tragiczny".

Bohaterami spektaklu "Hemar - poeta przeklęty" są także inni polscy pisarze i poeci, którzy jednak nie zdecydowali się na emigrację i pozostawali z Hemarem w konflikcie, choć - jak zaznacza reżyser - mogli milczeć. - Broniewski, Szymborska, Tuwim... Wziąłem najlepsze wiersze tychże poetów pisane w najgorszym czasie. Często jest to porażająca lektura (...) widzimy, jak najwrażliwsi ludzie tamtych czasów byli ubezwłasnowolniani przez system - wyjaśnia w rozmowie z Marią Szabłowską.

Giganci literatury - słuchaj, kiedy chcesz, na platformie moje.polskieradio.pl >>>

Konrad Szczebiot przypomina jeszcze jeden aspekt powojennej działalności Mariana Hemara. Biegle posługujący się językiem angielskim poeta nie wykorzystał szansy na zrobienie zagranicznej kariery. - On się całkowicie poświęcił Wolnej Europie i swoim cotygodniowym programom w ognisku polskim. Po prostu od polszczyzny nie mógł się uwolnić - podkreśla wykładowca Akademii Teatralnej.

Dlaczego premiera spektaklu "Hemar - poeta wyklęty" miała miejsce 17 września? W jaki sposób z twórczością poety wiąże się osoba Jacka Kaczmarskiego? Zapraszamy do wysłuchania całej audycji, którą prowadziła Maria Szabłowska, a także odcinka "Kabaretu Mariana Hemara" z 1963 roku.

"Niedziela z radiową Jedynką" - zapraszamy do słuchania między 10.00 a 20.00.

(asz/mm)