Czy poznamy tożsamość Galla Anonima? Badania polskiego historyka

Pochodzenie Galla Anonima

Gall Anonim uważany jest za pierwszego kronikarza. Już od XVI wieku trwają spory, kim mógł być, m.in. historyk i pisarz Marcin Kromer sugerował, że anonimowy autor "Kroniki polskiej" musi pochodzić z Francji - zatem był Gallem. Od tamtych czasów sformułowano wiele hipotez na temat jego pochodzenia. 

Mediewista z Wydziału Historii Uniwersytetu Adama Mickiewicza w Poznaniu, prof. Tomasz Jasiński, od wielu lat prowadzi badania nad autorem pierwszej kroniki opisującej dzieje państwa polskiego. Kilkanaście lat temu przedstawił argumenty wskazujące, że Gall Anonim był mnichem klasztoru św. Mikołaja z weneckiej wyspy Lido. - Wenecja jest nadal aktualna. W moim przekonaniu autor oczywiście nie był Włochem, ale z całą pewnością napisał "Historię o translacji św. Mikołaja" - mówi na antenie radiowej Jedynki prof. Tomasz Jasiński. 

"Translację św. Mikołaja" odkryła w 1965 roku Danuta Borawska. Badaczka zauważyła, że dzieło to ma zbliżone do "Kroniki polskiej" styl rymowania i słownictwo. - Pani profesor nie miała pewnych kompetencji w dziedzinie neofilologii łacińskiej i nie potrafiła zanalizować rytmiki i to spowodowało, że wszystkie te teorie porzucono. Ja w 2005 roku je odkurzyłem. Z jednej strony spotkałem się ze wsparciem i przychylnością wybitnych uczonych, z drugiej z bardzo silnymi atakami. Wtedy powiedziałem, że skoro wszyscy moi przeciwnicy mówią, że wszyscy tak samo pisali, takim samym słownictwem i takim samym rymem, to ja muszę to sprawdzić - opowiada naukowiec.

Chorwat czy Słowianin?

Teraz, po kolejnych analizach tekstu "Kroniki polskiej" oraz tekstu "Translacji św. Mikołaja" przypisywanej również Gallowi, jest przekonany, że autor był Słowianinem i pochodził z… Królestwa Chorwacji. - Mamy dowód, kiedy pisze o śmierci Bolesława Chrobrego, nagle zamiast użyć słowa "wszyscy" używa takich słów, jakie się wykorzystywało w dokumentach tylko i wyłącznie w Dalmacji. Od czasów starożytnych w Dalmacji mieszkali Romanie (czyli Rzymianie), Słowianie i Chorwaci - opisuje gość Jedynki. 

- Uważam, że Gall Anonim był Chorwatem, pochodził z urzędniczej rodziny, gdzie o wszystkim słyszano - przyznaje prof. Tomasz Jasiński, który jednocześnie zaznacza, że Gall był mnichem benedyktyńskim, który kształcił się w klasztorze św. Bartłomieja w dalmackim Kninie. 

Czytaj również:

W audycji również:

"Smok wawelski" sprzed 210 mln lat

Szczątki tego drapieżnego gada o wciąż nierozstrzygniętej taksonomii zostały odnalezione już kilka lat temu w Lisowicach na Śląsku. Teraz realistyczna rekonstrukcja zwierzęcia oraz oryginalne kości są prezentowane na wystawie w Muzeum Ewolucji w Warszawie. Odkrywcy od lat zabiegali o zdobycie środków na wykonanie rekonstrukcji, co jest kluczowe z punktu widzenia upowszechniania wiedzy paleontologicznej. "Smok wawelski" ma towarzysza – roślinożernego gada "Lisowicja bojani", który osiągał masę 9 ton. Kości tego olbrzyma również pochodzą z wyrobiska nieczynnej cegielni w Lisowicach.

Gościem audycji był prof. Tomasz Sulej – z Instytutu Paleobiologii Polskiej Akademii Nauk, jeden z odkrywców "smoka wawelskiego".

Tytuł audycji: Eureka

Prowadziła: Katarzyna Kobylecka

Goście: prof. Tomasz Jasiński (mediewista z Wydziału Historii Uniwersytetu Adama Mickiewicza w Poznaniu, dyrektor Biblioteki Kórnickiej Polskiej Akademii Nauk), prof. Tomasz Sulej (Instytut Paleobiologii Polskiej Akademii Nauk, jeden z odkrywców "smoka wawelskiego")

Data emisji: 15.02.2023 r. 

Godzina emisji: 19.30

ans