Muzeum jako miejsce pamięci i komunikacji w czasach nowożytnych

Musejon - starożytna świątynia wiedzy

Prof. Dorota Folga-Januszewska z Muzeum Pałacu króla Jana III w Wilanowie w swojej książce "Emocjoneum. Muzeum jako instytucja emocji" uchwyciła ducha przemian, jakim podlegają instytucje muzealne.

- Ciekawy jest proces zatoczenia kręgu emocjonalnego. Słynny poeta Muzajos który miał podobno boskie pochodzenie, swoją poezją i swoją działalnością potrafił wzniecić chęć zaangażowania się, uczucia, świadomość. Potem musejon stał się miejscem, ale ciekawym miejscem w otwartej przestrzeni, tak jak na przykład wzgórze Musejon w Atenach, skąd był piękny widok i skąd można było zobaczyć więcej niż z innych miejsc, dowiedzieć się więcej i jeszcze być pod działaniem muz, czyli mieć pewną inspirację - mówi prof. Dorota Folga-Januszewska.

Z czasem musejon stał się miejscem gromadzenia wiedzy, a najsłynniejsza taka instytucja - prawzór wszystkich muzeów - działała w Aleksandrii. - Ta wiedza była podobno gromadzona na prawie 500 tys. zapisanych rulonach i nagle stała się kolekcją. Czyli coś, co było ulotne, niematerialne, co było częścią edukacji i wykształcenia, stało się w pewnym momencie zbiorem obiektów, które tę wiedzę niosły, a zarazem miejscem spotkań, gdzie nad tymi zagadnieniami rozprawiano - zauważa prof. Dorota Folga-Januszewska.

Muzeum w podwójnej roli

Muzeum Aleksandryjskie nie przetrwało historycznej zawieruchy i zostało zburzone. Idea muzeów zaczęła powoli odradzać się w średniowieczu. W XIII wieku w języku francuskim zdefiniowano pojęcie muzeum jako miejsca, w którym uczony może w spokoju studiować księgi.

- I właściwie od tego momentu muzeum stało się takim podwójnym bytem, czyli z jednej strony zasobem przedmiotów, wiedzy, rzeczy, pamięci, a z drugiej strony było nieustannie miejscem spotkań, przeżyć, miejscem emocji - mówi prof. Dorota Folga-Januszewska.

Z czasem muzeum zaczęło przekształcać się w miejsce gromadzenia dzieł sztuki i cennych przedmiotów z różnych stron świata. Zjawisko to zapoczątkowały odkrycia geograficzne i podróże do egzotycznych miejsc, a rozkwit tak rozumianego muzeum miał miejsce w XVIII wieku.

Czytaj także:

Nowoczesne muzeum działa na emocje

Dziś muzea pełnią wiele różnych funkcji - kolekcjonerską, edukacyjną, badawczą, a kluczem do sukcesu placówek muzealnych jest wywoływanie emocji.

- Badania psychologiczne i neuropsychologiczne publikowane dzisiaj w bardzo wielu miejscach na świecie, w różnych kulturach - w Japonii, w Chinach i w Stanach Zjednoczonych, pokazują jedną bardzo ciekawą cechę: że to, co pamiętamy, najczęściej jest tym, co sobie wyobrażaliśmy, będąc w jakimś określonym miejscu. Czyli tak naprawdę pamiętamy niewiele faktów, pamiętamy bardziej nasze uczucia i emocje, które nam towarzyszyły - wyjaśnia prof. Dorota Folga-Januszewska. Jak dodaje, nowoczesne muzeum stara się oddziaływać na wszystkie zmysły i "na wszystkie typy emocji, jakie tworzą naszą pamięć".

Ponadto w audycji:

Obiekty sportowe międzywojennej Warszawy

Zaplecze kultury fizycznej po odzyskaniu niepodległości powstawało przy aktywnym zaangażowaniu wojska, władz i społeczeństwa. Tworzono kluby, sekcje i organizacje skupiające młodych ludzi wokół stadionów, bieżni, pływalni, lodowisk, torów kolarskich i innych kompleksów sportowych. Wybudowano wówczas między innymi wyścigi konne na Służewcu, Wojskowy Klub Sportowy Legia, oraz modernistyczną zabudowę AWF na Bielanach.

Gość: dr Kamil Potrzuski, historyk sportu z Akademii Wychowania Fizycznego w Warszawie.

Tytuł audycji: Eureka

Prowadziła: Katarzyna Jankowska

Goście: prof. Dorota Folga Januszewska (Muzeum Pałacu króla Jana III w Wilanowie), dr Kamil Potrzuski (historyk sportu z Akademii Wychowania Fizycznego w Warszawie)

Data emisji: 5.07.2023

Godzina emisji: 19.30

mgc