Jaką rolę odgrywa żelazo w organizmie? Ważne odkrycie polskich naukowców
- W renomowanym czasopiśmie American Journal of Hematology ukazał się artykuł naukowy opisujący najnowsze, polskie odkrycia w zakresie gospodarki żelazem w organizmie.
- Niedobór żelaza jest jednym z najważniejszych wyzwań zdrowotnych na świecie.
- Według czasopisma "Blood" anemia związana ze zbyt niskim poziomem tego mikroelementu występuje u 1,2 mld ludzi. Dotyczy zarówno dzieci, jak i ludzi dorosłych, szczególnie kobiet w ciąży.
Istnieje duża nadzieja, że badania polskich naukowców znajdą zastosowanie przede wszystkim w medycynie. Być może uda się nawet opracować nowe terapie.
- Jest taka szansa, ponieważ odkryliśmy nowe ważne białka, które uczestniczą w tzw. wyczuwaniu poziomu żelaza w organizmie. Żelazo jest chyba najważniejszym dla życia metalem na poziomie makro i mikro, czyli na poziomie całego orgazmu i każdej pojedynczej komórki - opisuje dr Katarzyna Mleczko-Sanecka z Międzynarodowego Instytutu Biologii Molekularnej i Komórkowej w Warszawie.
Dzięki żelazu, które znajduje się w hemoglobinie, czerwone ciałka krwi mogą przenosić tlen do wszystkich komórek naszego organizmu. Brak żelaza może powodować anemię. - Anemia na tle niedoboru żelaza jest globalnie bardzo częstym schorzeniem i może dotykać nawet ponad 1 mld ludzi na świecie. Szacuje się, że sam niedobór żelaza, już bez anemii, jest jeszcze częstszy i może upośledzać bardzo wiele funkcji życiowych u osób dorosłych, jak i przede wszystkim u małych dzieci, kobiet w ciąży lub w wieku reprodukcyjnym - mówi dr Katarzyna Mleczko-Sanecka.
Braki żelaza to również złe funkcjonowanie układu kostnego i mięśniowego, zmęczenie wywołane niedoborami żelaza.
POSŁUCHAJ
Jakie są tajemnice żelaza w organizmie? Ważne odkrycie polskich naukowców (Jedynka/Eureka)
Wyczuwanie poziomu żelaza
Na czym polegają badania polskich naukowców? - Skupiliśmy się na białkach, które mogą uczestniczyć w wyczuwaniu poziomu żelaza (…). Takim centrum dowodzenia jest wątroba, jeśli chodzi o regulację równowagi żelaza w organizmie. Hepatocyty, czyli komórki wątroby są odpowiedzialne za produkcję niedużego hormonu, który nazywa się hepcydyna - opisuje dr Katarzyna Mleczko-Sanecka.
- Hepcydyna działa trochę jak insulina, czyli w momencie, kiedy poziom żelaza w naszym organizmie wzrasta, to poziom hepcydyny również wzrasta. W ten sposób powstrzymywane jest dalsze uwalnianie żelaza do naszego krwiobiegu. Dzięki temu równowaga może zostać zachowana. Bardzo podobnie działają insulina i glukoza - dodaje.
Kiedy w wątrobie pojawi się alarm, wtedy żelazo będzie mniej uwalniać się z przewodu pokarmowego do naszego krwiobiegu, a także z komórek, które pożerają stare erytrocyty i również wypluwają do krwiobiegu bardzo duże ilości żelaza. - To uwalnianie z tych specjalistycznych komórek będzie zahamowane, kiedy ten alarm się uruchomi i poziom hepcydyny wzrośnie - wyjaśnia ekspert.
Czym jest białko BMP-6?
- Białko BMP-6 jest takim białkiem, które jest jeszcze nad tą hepcydyną. Ono jest jakby takim pośrednikiem pomiędzy poziomem żelaza w organizmie a produkcją hepcydyny, czyli im większa będzie ekspresja BMP-6 w wątrobie, tym więcej nasz organizm wyprodukuje hepcydyny - tłumaczy dr Katarzyna Mleczko-Sanecka.
Stąd pozostaje tylko krok do stworzenia mechanizmu, który będzie włączał lub wyłączał niedobór czy nadprodukcję uzupełniania żelaza w organizmie.
- W ostatnich kilku latach bardzo intensywnym obszarem badań było zbadanie, co reguluje białko BMP-6, skoro ono reguluje hepcydynę. Odkryliśmy szlak, który jest uruchamiany przez wolne rodniki, które pojawiają się w komórkach, kiedy jest nadmiar żelaza. Zobaczyliśmy, że dwa konkretne białka ulegają aktywacji w obecności wolnych rodników tlenowych. Zobaczyliśmy też, że w tych specjalistycznych komórkach naczyń w momencie stresu żelazowego, oba białka wiążą się tam, gdzie zaczyna się BMP-6, uruchamiając jego zwiększoną ekspresję - kontynuuje dr Katarzyna Mleczko-Sanecka.
Poza tym w audycji:
Sztuczna inteligencja pozwoli zrozumieć seniorów. Polski pielęgniarz Adrian Nowakowski, gość "Eureki", zaproponował innowacyjne rozwiązanie i wygrał w międzynarodowym konkursie Queen Silvia Nursing Award. Pan Adrian jest mgr. pielęgniarstwa, pracuje w szpitalu oraz studiuje informatykę. Wiedzę tam zdobytą wykorzystał do opracowania zadań dla sztucznej inteligencji (AI), która doskonali umiejętności komunikacyjne przyszłych pielęgniarek i pielęgniarzy, co jest kluczowe w pracy z osobami cierpiącymi na demencję. O projekcie opowiada autor.
Zobacz także:
Tytuł audycji: Eureka
Prowadził: Artur Wolski
Goście: Adrian Nowakowski (pielęgniarz, laureat nagrody Queen Silvia Nursing Award Polska), dr Katarzyna Mleczko-Sanecka (koordynatorka projektu badawczego)
Data emisji: 5.03.2024 r.
Godzina emisji: 19.30
DS/wmkor
