Kryształy czasowe. Krzysztof Sacha z prestiżową nagrodą za sformułowanie ważnej teorii

Data publikacji: 23.12.2024 21:20
Ostatnia aktualizacja: 27.12.2024 07:11
Ten tekst przeczytasz w 1 minutę
Krzysztof Sacha z Instytutu Fizyki Teoretycznej Uniwersytetu Jagiellońskiego podczas gali wręczenia Nagród Fundacji na rzecz Nauki Polskiej
Krzysztof Sacha z Instytutu Fizyki Teoretycznej Uniwersytetu Jagiellońskiego podczas gali wręczenia Nagród Fundacji na rzecz Nauki Polskiej, Autor - PAP/Radek Pietruszka
Krzysztof Sacha z Wydziału Fizyki, Astronomii i Informatyki Stosowanej Uniwersytetu Jagiellońskiego został laureatem Nagrody Fundacji na rzecz Nauki Polskiej 2024 w obszarze nauk matematyczno-fizycznych i inżynierskich. Naukowca nagrodzono za sformułowanie teorii kryształów czasowych. Czym one są?

W 2015 roku został opublikowany artykuł, w którym Krzysztof Sacha sformułował teorię kryształów czasowych. - Mamy układ wielu ciał, np. atomy, który zaczynamy napędzać zewnętrzną okresowo zmieniającą się siłą. Mechanika kwantowa i nasza intuicja powiedziałyby, że (…) układ zacznie się również poruszać i ewaluować z tym samym okresem, z którym działamy na niego - wyjaśnia gość Jedynki.


POSŁUCHAJ

22:31

Kryształy czasowe. Krzysztof Sacha z prestiżową nagrodą za sformułowanie ważnej teorii (Jedynka/Eureka)

 

- Okazuje się, że tu pojawia się efekt nietrywialny, który wynika z oddziaływania. Jeżeli oddziaływania są dostatecznie silne, to układ zaczyna się samoorganizować w czasie. Mimo że jest przymuszany do ruchu z pewnym okresem, to on zaczyna ewaluować z innym okresem, który jest dłuższy. Tworzy się nowy ruch okresowy i nowa struktura krystaliczna w czasie - tłumaczy Krzysztof Sacha.

Rok później to samo zjawisko zostało zaproponowane przez dwie grupy amerykańskie i jedną amerykańsko-niemiecką w innych układach, a w 2017 roku pojawiły się pierwsze eksperymenty. - Myślę, że to był moment, kiedy ta dziedzina kryształów czasowych ruszyła na dobre - twierdzi gość Programu 1.

Czym są kryształy czasowe? Czym różnią się od znanych nam kryształów przestrzennych, takich jak sól, czy diamenty? Jakie zalety posiadają i czy będzie można wykorzystać je do budowy użytecznych urządzeń, np. komputerów kwantowych? Posłuchaj w nagraniu.

Czytaj także:

Audycja "Ludzie Nauki" powstała we współpracy z Fundacją na rzecz Nauki Polskiej. 

Tytuł audycji: "Ludzie Nauki" z cyklu "Eureka

Prowadził: Krzysztof Michalski

Gość: Krzysztof Sacha (Wydział Fizyki, Astronomii i Informatyki Stosowanej Uniwersytetu Jagiellońskiego)

Data emisji: 23.12.2024 r.

Godzina emisji: 19.33

DS

cover
Odtwarzacz jest gotowy. Kliknij aby odtwarzać.