Już w sobotę częściowe zaćmienie Słońca w Polsce. O której godzinie patrzeć w niebo?

Częściowe zaćmienie Słońca rozpocznie się w sobotę o 11:50 i potrwa do godziny 13:06. Skala zaćmienia w Polsce zależy od regionu, z którego będziemy je obserwować. W szczytowym momencie zjawiska, o godzinie 12:28, Księżyc zakryje od około 12 procent (jeśli będziemy zaćmienie oglądać w Małopolsce) do maksymalnie około 26 procent (jeżeli jego świadkami będziemy w okolicach Szczecina).

Zaćmień Słońca kiedyś nie będzie? 

- Ziemia znajduje się w takim wyjątkowym miejscu w Układzie Słonecznym, że średnica kątowa Słońca i średnica kątowa Księżyca są bardzo podobnego rozmiaru, stąd mamy zaćmienia obrączkowe i zaćmienia całkowite. W czasie zaćmień całkowitych praktycznie cała tarcza słoneczna jest zasłonięta, natomiast widać koronę słoneczną - mówi w "Eurece" w Programie 1 Polskiego Radia astronom, dyrektor Obserwatorium Uniwersytetu Warszawskiego Tomasz Bulik. - Ziemia jest jedynym ciałem w Układzie Słonecznym z satelitą, który ma takie właściwości, dlatego obserwacje zaćmień słonecznych są wyjątkowe na skalę całego Układu Słonecznego - dodaje.

- Ponieważ Księżyc oddziałuje z Ziemią przez oddziaływania pływowe (jak wiemy, są przypływy i odpływy), zmienia swoją energię orbitalną i oddala się od Ziemi, za około 500-600 milionów lat skończą się już całkowite zaćmienia Słońca na Ziemi, a trwały od czterech miliardów lat. Można powiedzieć, że to już jest taka schyłkowa era i ostatni moment, żeby zobaczyć całkowite zaćmienie Słońca - mówi ekspert. 

Pamiętajmy, że oglądając tego typu zjawiska, nigdy nie należy patrzeć bezpośrednio na Słońce - konieczne są specjalne, silne filtry. Jak jednak zaznacza Tomasz Bulik, można także popatrzeć na cienie drzew. - Tam, gdzie widzimy takie plamki, okrągłe słońca, teraz będą one miały wycięty kawałek. To wystarczy, żeby zaobserwować zaćmienie. To zaćmienie będzie na tyle małe, że nie wiedząc, że musimy na nie patrzeć, możemy go w ogóle nie zauważyć - dodaje. 

Kiedy i gdzie całkowite zaćmienie Słońca? 

Jeśli ktoś czeka na całkowite zaćmienie Słońca, to okazję jego obserwacji w Europie będzie miał już w przyszłym roku, a dokładnie 12 sierpnia, gdy pełne zaćmienie Słońca będzie widoczne w części Islandii, Portugalii oraz Hiszpanii. - To stosunkowo niedaleko i to jest wielka okazja. Moim zdaniem warto wybrać się do Hiszpanii i przeżyć to całkowite zaćmienie - radzi rozmówca Anny Stempniak. 

Jeszcze w tym roku, 21 września, w części Europy (niestety nie w Polsce) będzie można oglądać hybrydowe zaćmienie Słońca - połączenie całkowitego i tak zwanego obrączkowego zaćmienia.

Z terenu Polski zaćmienie całkowite będzie można obserwować dopiero 7 października 2135 roku. Nieco wcześniej, bo 13 lipca 2075 roku, z naszego kraju będziemy mogli zobaczyć obrączkowe zaćmienie Słońca.

Poza tym w audycji:

- W poniedziałek, 17 lutego, w stacji pomiarowej w tatrzańskim Litworowym Kotle zanotowano temperaturę minus 41,1 st. C. Według dr. Bartosza Czerneckiego z UAM w Poznaniu to najniższa temperatura w historii pomiarów w Polsce. Gość: dr Bartosz Czernecki z Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, odpowiedzialny za projekt badań mrozowisk tatrzańskich "Mrozowiska.pl".

- W prestiżowym czasopiśmie Nature Communication ukazał się artykuł naukowców z UAM. Odkryli oni, że spongina, kluczowy biomateriał w gąbkach, zawiera te same kolageny co u ssaków, a ich biokompozyty zawierają bromowane wiązania krzyżowe. Teraz pytanie: "Może wszyscy jesteśmy do pewnego stopnia gąbkami?" nie jest już tak absurdalne! Gość: prof. Jakub Rybka z Centrum NanoBioMedycznego Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu.

Zobacz także:

Tytuł audycji: Eureka

Prowadziła: Anna Stempniak

Goście: Tomasz Bulik (astronom, Obserwatorium Uniwersytetu Warszawskiego), dr Bartosz Czernecki (Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, odpowiedzialny za projekt badań mrozowisk tatrzańskich "Mrozowiska.pl"), prof. Jakub Rybka (Centrum NanoBioMedycznego Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu)

Data emisji: 24.03.2025 

Godzina emisji: 19.10

kh/kor