1946 - drugi rok pokoju, ale także niepokoju o losy Polski

Data publikacji: 26.11.2019 07:54
Ostatnia aktualizacja: 26.11.2019 07:55
Ten tekst przeczytasz w 1 minutę
Premier Stanisław Mikołajczyk. Widoczny także poseł Witold Kulerski. Londyn
Premier Stanisław Mikołajczyk. Widoczny także poseł Witold Kulerski. Londyn , Autor - Datka Czesław/NAC

POSŁUCHAJ

Co przyniósł 1946 rok? (Historia żywa/Jedynka)

Najważniejszym zadaniem, przed którym stał Rząd Jedności Narodowej socjalisty Edwarda Osóbki-Morawskiego było zorganizowanie wyborów do Sejmu Ustawodawczego w 1946 roku. PSL Stanisława Mikołajczyka jako jedyne stronnictwo obozu londyńskiego mogło wziąć udział w tych wyborach i siły niepodległościowe były gotowe je poprzeć.

To skłoniło opozycyjne PPR do wysunięcia propozycji: utworzenia  bloku wyborczego stronnictw reprezentowanych w Tymczasowym Rządzie tzw. Bloku Demokratycznego i podziału mandatów  według z góry określonego klucza, odrzuconego jednak przez PSL. Stronnictwo stało się obiektem nie tylko ataków politycznych ze strony władzy. W niektórych powiatach zakazano jego działania. 

Władza zdecydowała także o odroczeniu wyborów i przeprowadzeniu niekorzystnego dla PSL referendum w sprawie trzech kwestii: zniesienia senatu, akceptacji dla reformy rolnej i nacjonalizacji oraz zachodnich granic. Blok Demokratyczny forsował  3xTAK, PSL na pierwsze pytanie nie co pokrywało się ze stanowiskiem Kościoła, ale nie części podziemia niepodległościowego. PSL uznało korzystny dla władzy wynik referendum za sfałszowany i oprotestowało go. Protesty, pod wpływem których Stalin zdecydował o wyeliminowaniu PSL z układu sił politycznych, przeszły bez większego echa na arenie międzynarodowej. Zbiegły się z lipcowym pogromem Żydów w Kielcach obecnym na pierwszych stronach zagranicznych gazet. Jako  sprawców pogromu kieleckiego władza wskazywała  opozycję i podziemie niepodległościowe. Te wydarzenia były  największym z mordów i wystąpień antyżydowskich  w Polsce w latach 1945-46. 

Tymczasem w części PPS pojawiła  się obawa wchłonięcia przez PPR, czego zwolennikiem był Józef Cyrankiewicz.  Przeciwnicy takiego rozwiązania szukali wsparcia dla siebie u Stalina. Ale w listopadzie  została podpisana umowa o jedności działania PPR i PPS, jako niezależnych i równorzędnych, do czasu uzyskania „pełnej jedności organicznej”. Wcześniej, we wrześniu, Krajowa Rada Narodowa uchwaliła ordynację wyborczą do Sejmu Ustawodawczego wzorując się na tej z 1922 roku. Jednak przebieg wyborów, jak miało się okazać już  19 stycznia 1947 roku, na pewno tych sprzed 25 lat  nie przypominał.  

W audycji o wydarzeniach 1946 roku, drugiego roku pokoju, ale kolejnego roku niepokoju sił  antykomunistycznych o losy Polski. Zapraszamy do wysłuchania dołączonego nagrania. 

Tytuł audycji: Historia żywa

Prowadzi: Dorota Truszczak

Data emisji: 25.11.2019

Godzina emisji: 21.09

kh


cover
Odtwarzacz jest gotowy. Kliknij aby odtwarzać.