Bolesław Krzywousty - mąż stanu i... sprawca politycznej katastrofy

Jan Długosz, najwybitniejszy polski dziejopis średniowiecza, nazywany ojcem naszej historiografii, nie mógł się nachwalić księcia Bolesława Krzywoustego:

"Jego odwaga w podejmowaniu wojen była tak wielka, wytrwałość i szybkość w działaniu tak niezawodna i tak widoczna, hojność w rozdawaniu, spryt w przewidywaniu, umiar w stosunku do pokonanych, łagodność wobec zwyciężonych, uprzejmość dla gości, sprawiedliwość dla poddanych i przywiązanie do nich, […] tak wielkie i bezgraniczne, że nigdy nie wspomniano, by istniał wśród królów i książąt polskich lepszy od niego człowiek, bardziej doświadczony wódz, odważniejszy żołnierz, szczęśliwszy zwycięzca, człowiek goręcej miłujący ojczyznę i sprawiedliwszy od niego sędzia".

W audycji "Historia żywa" mówiliśmy o Polsce Bolesława Krzywoustego, a także o nim samym i jego politycznej spuściźnie. Dlaczego zyskał miano nie tylko męża stanu, ale i okrutnika oraz sprawcy politycznej katastrofy, której na imię rozbicie dzielnicowe? 

Brutalny koniec wojny domowej

Bolesław Krzywousty walczył o władzę w Polsce ze swoim starszym przyrodnim bratem Zbigniewem (ich ojciec - Władysław Herman - podzielił królestwo na trzy dzielnice, między ich i siebie). Bolesław pokonał ostatecznie Zbigniewa w 1108 roku. Miał wtedy 22 lata.

Zygmunt udał się na wygnanie do Niemiec. Pod pretekstem przywracania mu władzy, rok później, król niemiecki Henryk V najechał księstwo polskie i poniósł klęskę pod Głogowem. W następnych latach Bolesław musiał zawrzeć pokój z południowym sąsiadem. Warunkiem cesarza było zezwolenie na powrót Zbigniewa. Kiedy do tego doszło, Zbigniew został oślepiony przez Bolesława. Za tę zbrodnię książę został obłożony klątwą kościelną i potępiony przez społeczeństwo. Dla ratowania autorytetu i pozycji w monarchii piastowskiej odprawił publiczną pokutę. 

Prof. Andrzej Nowak podkreślił, że to, co zrobił Bolesław, choć było niezwykle brutalne, było korzystne dla państwa jako całości, było zgodne z racją stanu państwa polskiego. - Odwrócona została w ten sposób groźba kontynuacji wojny domowej, która trwała już 33 lata, od 1079 roku, od momentu, kiedy usunięty został z Polski Bolesław Szczodry - wskazał.

- Czyn Bolesława sprawił, że nie było już podziału wewnętrznego w Polsce. Państwo piastowskie mogło z pełną energią bronić swoich interesów, swoich potrzeb. Dzięki temu, że Bolesław zakończył ten stan wojny domowej, można było utrwalić związek ze Śląskiem, wciąż zagrożonym przez pretensje czeskie, i uzyskać kontrolę nad Pomorzem - wyjaśnił historyk. 

Bolesław Krzywousty dzierżył władzę do 1138 roku. Te trzy dekady były bardzo burzliwe. Zapraszamy do wysłuchania całej audycji.

Tytuł audycji: Historia żywa

Prowadzi: Dorota Truszczak 

Gość: prof. Andrzej Nowak

Data emisji: 26.10.2020 r. 

Godzina emisji: 21.05

kk