Rządy wzorowane na systemie radzieckim. Stalinizm nad Wisłą (1946-1955)

Sfałszowane wybory

Pod koniec II wojny światowej w Polsce wprowadzono rządy wzorowane na systemie radzieckim. Moskwa przystąpiła do - jak to nazywano - "defaszyzacji" społeczeństwa polskiego, inwigilacji obywateli, terroru, prześladowań podziemia niepodległościowego, Kościoła, kontroli państwa przez radzieckie służby NKWD.

Komuniści sfałszowali wybory w styczniu 1947 roku. Połączono organizacje młodzieżowe w Związek Młodzieży Polskiej. W różnych obszarach życia powstały liczne organizacje polsko-radzieckie, budowano pomniki ku czci "wyzwolicieli" i przyjaźni, zapanował duch współzawodnictwa pracy, kulturę podporządkowano panującym ideom.

Walka komunistów z Kościołem 

Dominował socrealizm wspierający realia nowego państwa. Wprowadzono cenzurę. Rok 1950 przyniósł porozumienie między rządem a episkopatem Polski, które spotkało się z krytyką jako zbyt daleko posunięte ustępstwo Kościoła wobec komunistów.

Nowym prymasem w 1948 roku został biskup lubelski Stefan Wyszyński. - To właśnie Wyszyńskiemu przyszło się zmierzyć z tym dylematem, czy wobec tej presji i ataków, próbować uzyskać jakiś formalny układ z władzami komunistycznymi, który pozwoli na najbliższe miesiące ustabilizować pozycję Kościoła w państwie komunistycznym - zaznacza prof. Nowak. - 14 kwietnia 1950 roku prymas Wyszyński przyjął umowę, która zobowiązywała stronę kościelną do nauczania wiernych w poszanowaniu prawa i władzy państwowej, nie przeciwstawiania się kolektywizacji - dodaje. 

W 1951 roku więźniem komunistów został komunista Władysław Gomułka. Aresztowano i osądzono kilku księży i biskupów, a we wrześniu 1953 roku internowano prymasa Stefana Wyszyńskiego.

Konstytucja Polskiej Rzeczpospolitej Ludowej 

22 lipca 1952 roku uchwalono, zatwierdzoną przez Józefa Stalina, konstytucję Polskiej Rzeczpospolitej Ludowej, m.in. likwidującą senat i samorząd terytorialny. Mimo że w marcu 1953 roku Stalin zmarł, stalinizm w Polsce nadal miał się dobrze. Czy dlatego, że mieliśmy swojego "małego Stalina" - Bolesława Bieruta?

- Myślę, że Bierut był tylko funkcjonariuszem, wykonawcą rozkazów z Kremla - ocenia prof. Andrzej Nowak. - Oczywiście uprawiano kult Bieruta na skalę pomniejszoną w stosunku do Stalina, ale sześćdziesiąte urodziny Bieruta były obchodzone w Polsce prawie tak samo hucznie jak siedemdziesiąte urodziny Stalina. (...) Natomiast ważniejsze jest to, że system opierał się nie na jednostkach, ale na pewnych rozwiązaniach instytucjonalnych, których filarem był oczywiście Urząd Bezpieczeństwa i tak zwane związki twórcze, produkujące inżynierów dusz, filmowców, literatów, dziennikarzy - podkreśla historyk.