Polska wobec Rosji Putina w latach 1999-2023. Jak zmieniały się relacje?

Budowa gazociągu Jamalskiego

We wrześniu 1999 roku, z paroletnim opóźnieniem, zakończono budowę odcinka gazociągu jamalskiego biegnącego przez Polskę. To była realizacja umowy podpisanej przez prezydentów Lecha Wałęsę i Borysa Jelcyna w 1993 roku. Gazociąg Jamalski łączy złoża gazu ziemnego w północnej Rosji z Europą Zachodnią. Biegnie przez Białoruś i Polskę do Niemiec z pominięciem Ukrainy i Litwy.

W 2001 roku rząd AWS zamierzał podpisać umowę także z Danią i Norwegią na dostawy gazu. Po zwycięstwie SLD w wyborach parlamentarnych gabinet Leszka Milera zrezygnował z tego kierunku. W 2002 roku prezydent Putin odwiedził Polskę. Symboliczne było jego odwołanie się do trudnej historii, wywózek Polaków na Syberię. W tle były plany sprzedaży dużej części polskiego rynku naftowego rosyjskiej firmie Łukoil, do czego nie doszło.

Pomarańczowa Rewolucja

W 2005 roku Prawo i Sprawiedliwość wygrało wybory parlamentarne, a Lech Kaczyński prezydenckie. Zlikwidowano Wojskowe Służby Informacyjne, jako kontynuację wojskowych służb komunistycznych, poszukiwano dla Polski alternatywnych, nierosyjskich źródeł nośników energii. Władimir Putin z wykształcenia prawnik, z tytułem doktora gazownictwa opracował strategię dot. wykorzystania zasobów rosyjskiego gazu jako narzędzia wpływów i przewagi politycznej w Europie - jej podstawą były gazociągi Nord Stream I i Nord Stream II. To także czas burzliwych wydarzeń politycznych.

W listopadzie 2004 roku w Kijowie wybuchła Pomarańczowa Rewolucja. Niespełna 4 lata później, w 2008 roku, wojska rosyjskie szły na Gruzję. Interwencja prezydenta Lecha Kaczyńskiego przeszkodziła w obaleniu tamtejszych władz. - W momencie, kiedy doszło do zmiany władzy w Kijowie, nie takiej, jakiej życzył sobie Władimir Putin, kwestia antagonizmu między Moskwą a próbującą wydostać się spod jej kontroli Ukrainą staje się kluczowym układem odniesienia dla stosunków polsko-rosyjskich - zwraca uwagę prof. Andrzej Nowak. 

Katastrofa lotnicza w Smoleńsku 

W końcu 2007 roku rządy w Polsce przejęła formacja pod wodzą Donalda Tuska, który był premierem do 2014 roku. Jakie były wtedy relacje z Rosją, po spotkaniach w Moskwie czy w 2009 roku na Westerplatte? 10 kwietnia 2010 roku w katastrofie lotniczej w Smoleńsku zginął prezydent Lech Kaczyński wraz z żoną oraz 94 uczestnikami delegacji na obchody rocznicy zbrodni katyńskiej. 

Rosyjska inwazja na Ukrainę 

W 2014 roku Rosja dokonała agresji na Wschodnią Ukrainę, zaanektowała Krym. W 2015 roku Prawo i Sprawiedliwość zwyciężyło w wyborach parlamentarnych, a prezydentem został Andrzej Duda. Z kolei w 2022 roku Rosja ponownie zaatakowała Ukrainę. - Agresja rosyjska nie zaczęła się w lutym 2022 roku, ale dokładnie 8 lat wcześniej. To była już ta otwarta faza rosyjskiej inwazji, rozpoczęcie militarnej akcji na terenie okręgu ługańskiego i donieckiego, będących częścią państwa ukraińskiego, oraz zajęcie Krymu, który także pozostawał częścią państwa ukraińskiego i w świetle prawa międzynarodowego nie przestaje nią być - opowiada na antenie Programu 1 Polskiego Radia prof. Andrzej Nowak. 

Czytaj także: