Liga Polska. Dlaczego powstała i jaką rolę odegrała w historii kraju?

Data publikacji: 18.01.2022 21:50
Ostatnia aktualizacja: 18.01.2022 22:33
Ten tekst przeczytasz w 3 minuty
Roman Dmowski
Roman Dmowski, Autor - NAC
Liga Polska to organizacja powstała w roku 1887 w Szwajcarii. Za jej powołanie odpowiedzialni byli dawni uczestnicy powstania styczniowego przebywający w zaborze austriackim oraz na emigracji.
  • Liga Polska to organizacja powstała w roku 1887 w Szwajcarii.
  • Rolę programu Ligi Polskiej odgrywała początkowo broszura autorstwa Zygmunta Miłkowskiego "Rzecz o obronie czynnej i skarbie narodowym". 
  •  W historiografii jedni uważają, że istniejąca niespełna 7 lat Liga Polska była organizacją, która dała początek ruchowi narodowemu w Polsce, drudzy, że Liga Narodowa Dmowskiego była tylko formalną kontynuacją Ligi Polskiej. 

Założyciele Ligi Polskiej - co ich łączyło? 

Liga Polska to polska tajna niepodległościowa organizacja polityczna o programie liberalno-demokratycznym działająca w latach 1887 - 1893 na ziemiach polskich i na emigracji. 

"W pierwszych dniach sierpnia 1887 r. na zamku Hilfikon w Szwajcarii, będącym siedzibą postyczniowego emigranta Ludwika Michalskiego, spotkało się czterech Polaków. Tak jak gospodarz emigrantami byli: mieszkający wówczas w Genewie płk Zygmunt Miłkowski (1824-1915), szerzej znany pod literackim imieniem Teodor Tomasz Jeż, i przybyły z Paryża Maksymilian Hertel (1844-1921), natomiast dr Aleksander Hirschberg (1847-1907) dojechał ze Lwowa. I wcześniej, i wówczas spotkań takich było wiele, to jednak przeszło do historii, gdyż jego uczestnicy powołali do życia nową tajną organizację - Ligę Polską" - napisał Wiesław Śladkowski, w pracy "Liga Polska - reminiscencje wydarzeń sprzed lat 120".

- Założycieli bez wątpienia łączyło bardzo wiele. Powstanie styczniowe stało się dla nich doświadczoną klęską, ale z drugiej strony trwałą nadzieją, że sprawa polska, zarówno w skali międzynarodowej, jak i wewnątrz społeczeństwa polskiego, nigdy nie zagaśnie. Rozumiano sprawę polską jako zdolność, prawo i chęć odzyskania przez Polaków niepodległości - mówi na antenie Programu 1 prof. Jan Żaryn, dyrektor Instytutu Dziedzictwa Myśli Narodowej im. Romana Dmowskiego i Ignacego Jana Paderewskiego. - Łączyło ich także to, że przynależni byli do konkretnej tradycji migracyjnej, która wiązała się z pokoleniem tworzącym wielką emigrację po powstaniu listopadowym - opowiada historyk. 

POSŁUCHAJ

23:41

Liga Polska, czyli narodziny ruchu narodowego (Dziedzictwo i pamięć/Jedynka)

 

"Rzecz o obronie czynnej i skarbie narodowym"

Początkowo za program Ligi Polskiej uważano broszurę Zygmunta Miłkowskiego pt. "Rzecz o obronie czynnej i skarbie narodowym". Autor krytykował bierną obronę, która jego zdaniem wzięła się z panicznego lęku, jaki opanował Polaków po klęsce powstania styczniowego. - Broszura, łącznie z drugim podtytułem, czyli o skarbie narodowym, miała dwie role do spełnienia. Skarb narodowy był już bytem zastanym w 1887 roku i inicjatorami powołania skarbu narodowego emigracji mającego działać w kraju, był obok płk. Miłkowskiego także Agaton Giller, który byłby także współzałożycielem Ligi Polskiej, gdyby nie to, że zmarł przed jej powołaniem - podkreśla prof. Żaryn. - Pieniądze składane w ramach składek miały być i były przekazywane do Muzeum Polskiego w Rapperswilu i miała to być składka narodowa na rzecz odzyskania przez Polskę niepodległości - dodaje. 

Początek ruchu narodowego w Polsce 

W historiografii jedni uważają, że istniejąca niespełna 7 lat Liga Polska była organizacją, która dała początek ruchowi narodowemu w Polsce, drudzy, że Ligę Narodową Romana Dmowskiego tylko formalnie można uznać za kontynuatorkę Ligi Polskiej. Prof. Roman Wapiński uważał, że Roman Dmowski w 1893 roku stał się inicjatorem utworzenia zupełnie nowej organizacji. Jak to było? O tym w dalszej części audycji. 

Czytaj również: 

W audycji "Dziedzictwo i pamięć" Agnieszka Bejnar-Bejnarowicz opowiadała o drugiej edycji konkursu "Ignacy Jan Paderewski. Pianista wirtuoz, kompozytor, polityk, dyplomata, mąż stanu, mecenas sztuki i architektury". Celem konkursu jest propagowanie historii Polski poprzez przybliżenie uczniom szkół podstawowych i ponadpodstawowych sylwetki Ignacego Jana Paderewskiego jako autorytetu artystycznego, politycznego, moralnego oraz patriotycznego. 

Zobacz też:

Audycja przygotowana we współpracy z Instytutem Dziedzictwa Myśli Narodowej im. Romana Dmowskiego i Ignacego Jana Paderewskiego. 

Tytuł audycji: Dziedzictwo i pamięć

Prowadziła: Dorota Truszczak 

Gość: prof. Jan Żaryn (dyrektor Instytutu Dziedzictwa Myśli Narodowej im. Romana Dmowskiego i Ignacego Jana Paderewskiego)

Data emisji: 18.01.2022 

Godzina emisji: 19.30

ans 

cover
Odtwarzacz jest gotowy. Kliknij aby odtwarzać.