Założyciele Ligi Polskiej - co ich łączyło?
Liga Polska to polska tajna niepodległościowa organizacja polityczna o programie liberalno-demokratycznym działająca w latach 1887 - 1893 na ziemiach polskich i na emigracji.
"W pierwszych dniach sierpnia 1887 r. na zamku Hilfikon w Szwajcarii, będącym siedzibą postyczniowego emigranta Ludwika Michalskiego, spotkało się czterech Polaków. Tak jak gospodarz emigrantami byli: mieszkający wówczas w Genewie płk Zygmunt Miłkowski (1824-1915), szerzej znany pod literackim imieniem Teodor Tomasz Jeż, i przybyły z Paryża Maksymilian Hertel (1844-1921), natomiast dr Aleksander Hirschberg (1847-1907) dojechał ze Lwowa. I wcześniej, i wówczas spotkań takich było wiele, to jednak przeszło do historii, gdyż jego uczestnicy powołali do życia nową tajną organizację - Ligę Polską" - napisał Wiesław Śladkowski, w pracy "Liga Polska - reminiscencje wydarzeń sprzed lat 120".
- Założycieli bez wątpienia łączyło bardzo wiele. Powstanie styczniowe stało się dla nich doświadczoną klęską, ale z drugiej strony trwałą nadzieją, że sprawa polska, zarówno w skali międzynarodowej, jak i wewnątrz społeczeństwa polskiego, nigdy nie zagaśnie. Rozumiano sprawę polską jako zdolność, prawo i chęć odzyskania przez Polaków niepodległości - mówi na antenie Programu 1 prof. Jan Żaryn, dyrektor Instytutu Dziedzictwa Myśli Narodowej im. Romana Dmowskiego i Ignacego Jana Paderewskiego. - Łączyło ich także to, że przynależni byli do konkretnej tradycji migracyjnej, która wiązała się z pokoleniem tworzącym wielką emigrację po powstaniu listopadowym - opowiada historyk.
"Rzecz o obronie czynnej i skarbie narodowym"
Początkowo za program Ligi Polskiej uważano broszurę Zygmunta Miłkowskiego pt. "Rzecz o obronie czynnej i skarbie narodowym". Autor krytykował bierną obronę, która jego zdaniem wzięła się z panicznego lęku, jaki opanował Polaków po klęsce powstania styczniowego. - Broszura, łącznie z drugim podtytułem, czyli o skarbie narodowym, miała dwie role do spełnienia. Skarb narodowy był już bytem zastanym w 1887 roku i inicjatorami powołania skarbu narodowego emigracji mającego działać w kraju, był obok płk. Miłkowskiego także Agaton Giller, który byłby także współzałożycielem Ligi Polskiej, gdyby nie to, że zmarł przed jej powołaniem - podkreśla prof. Żaryn. - Pieniądze składane w ramach składek miały być i były przekazywane do Muzeum Polskiego w Rapperswilu i miała to być składka narodowa na rzecz odzyskania przez Polskę niepodległości - dodaje.
Początek ruchu narodowego w Polsce
W historiografii jedni uważają, że istniejąca niespełna 7 lat Liga Polska była organizacją, która dała początek ruchowi narodowemu w Polsce, drudzy, że Ligę Narodową Romana Dmowskiego tylko formalnie można uznać za kontynuatorkę Ligi Polskiej. Prof. Roman Wapiński uważał, że Roman Dmowski w 1893 roku stał się inicjatorem utworzenia zupełnie nowej organizacji. Jak to było? O tym w dalszej części audycji.
Czytaj również:
W audycji "Dziedzictwo i pamięć" Agnieszka Bejnar-Bejnarowicz opowiadała o drugiej edycji konkursu "Ignacy Jan Paderewski. Pianista wirtuoz, kompozytor, polityk, dyplomata, mąż stanu, mecenas sztuki i architektury". Celem konkursu jest propagowanie historii Polski poprzez przybliżenie uczniom szkół podstawowych i ponadpodstawowych sylwetki Ignacego Jana Paderewskiego jako autorytetu artystycznego, politycznego, moralnego oraz patriotycznego.
Zobacz też:
Audycja przygotowana we współpracy z Instytutem Dziedzictwa Myśli Narodowej im. Romana Dmowskiego i Ignacego Jana Paderewskiego.
Tytuł audycji: Dziedzictwo i pamięć
Prowadziła: Dorota Truszczak
Gość: prof. Jan Żaryn (dyrektor Instytutu Dziedzictwa Myśli Narodowej im. Romana Dmowskiego i Ignacego Jana Paderewskiego)
Data emisji: 18.01.2022
Godzina emisji: 19.30
ans
Liga Polska. Dlaczego powstała i jaką rolę odegrała w historii kraju? - Jedynka - polskieradio.pl