Koncert "Dolce Vita" - Włoski Instytut Kultury
Pierluigi Ruggiero – wiolonczela
Patrizia Cigna - śpiew
Giuliano Di Giuseppe – dyrygent
Program koncertu:
włoska muzyka filmowa Ennio Morricone, Ernesto de Curtis, Nicola Piovani, Riz Ortolani, Piero Picconi, Nino Rota
Dolce Vita to tytuł filmu Federico Felliniego, nagrodzonego Oscarem w 1962. To oczywiście jeden z najbardziej znanych filmów w historii kina. Z czasem określenie „la dolce vita” przyjęło się na określenie włoskiego stylu życia. Włochy są powszechnie znane ze swojej kuchni i wina, ogromnego dziedzictwa historycznego, tradycji kulturowych od opery do mody i designu, a kończąc na filmie.
Projekt symfoniczny Dolce Vita chce wykorzystać tę włoską esencję i połączyć ją z najsłynniejszymi ścieżkami dźwiękowymi z włoskich filmów. Ennio Morricone, Nino Rota, Nicola Piovani i Luis Bacalov (naturalizowany Włoch) są przykładami kompozytorów, którzy pisali muzykę do nieśmiertelnych arcydzieł filmu.
Program koncertu, w aranżacjach Giuliano Di Giuseppe, jest wykonywany przez orkiestrę symfoniczną i solistów: wokalistkę i wiolonczelistę. Jest to muzyczna podróż po ścieżkach dźwiękowych do takich filmów, jak Za kilka dolarów więcej, Dawno temu w Ameryce, Dobry, zły i brzydki, Misja, Cinema Paradiso, Pewnego razu na Dzikim Zachodzie, Garść dynamitu,1900: człowiek legenda, Wałkonie, La Strada, Słodkie życie, Lampart, Osiem i pół, Amarcord, Ojciec chrzestny, Listonosz i Życie jest piękne.
To także podróż przez dusze tych kompozytorów, którzy od 1950 roku do dnia dzisiejszego, podróżowali po pięknym kraju jakim są Włochy i jego uroki przekazali całemu światu. Muzyka Dolce Vita przywoła wspomnienia, wzbudzi emocje, zapewne różne w różnych pokoleniach słuchaczy.
W programie znalazł się Koncert na altówkę i orkiestrę Béli Bartóka, twórcy nowoczesnego stylu narodowego w muzyce (stylizował rytmy i motywy popularnych melodii węgierskich). Pierwszy ogromny sukces odniósł już w 1904, poematem symfonicznym Kossuth. W następnych latach coraz bardziej radykalizował język muzyczny i niestety nowe kompozycje nie spotkały się na Węgrzech ze zrozumieniem. Napisana w 1911 roku opera Zamek Sinobrodego została odrzucona przez dyrekcję budapesztańskiej opery, co było przyczyną głębokiego kryzysu psychicznego kompozytora. Szczęśliwie sukces baletu Drewniany książę (1917) zmienił pozycję Bartoka na Węgrzech. Kolejne jego utwory: balet Cudowny mandaryn, I i II Koncert fortepianowy, Improwizacje na fortepian, dwie sonaty skrzypcowe zostały przyjęte entuzjastycznie nie tylko na Węgrzech, ale także na całym świecie.
Kompozytor, nie mogąc się pogodzić z faszyzacją Węgier, wyemigrował do USA w 1940, gdzie podjął działalność dydaktyczną. Koncert altówkowy był ostatnim dziełem, który komponował. Pisał go dla znakomitego altowiolisty angielskiego, Williama Primrose. Niestety przegrał walkę z białaczką i zmarł w nowojorskim szpitalu we wrześniu 1945 roku nie kończąc dzieła. Instrumentacji brakujących fragmentów podjął się tuż po śmierci kompozytora Tibor Serly i dzięki temu w 1949 w Minneapolis Antal Dorati poprowadził prawykonanie utworu. Po latach syn kompozytora Peter Bartók i Nelson Dellamaggiore dokonali krytycznej analizy dzieła i w oparciu o wszystkie notatki kompozytora wydali swoją redakcję Koncertu. Premiera miała miejsce 26 maja 1993 w Beethovenhalle w Bonn. I właśnie ta wersja – z tym, że w opracowaniu na wiolonczelę - zostanie wykonana w radiowym studiu przez Istvána Várdai oraz Polską Orkiestrę Radiową pod dyrekcją Łukasza Borowicza.
István Várdai urodził się w Pécs na Węgrzech w 1985. Studiował w Budapeszcie, Wiedniu i na kursach mistrzowskich u Natalii Gutman, Jánosa Starkera, Natalii Shakhovskiej, Gidona Kremera, Yuri Bashmeta i Andrása Schiffa. Wygrał trzykrotnie Międzynarodowy Konkurs im. Davida Poppera w Budapeszcie (2000, 2003 i 2004). Został także laureatem konkursów: Emanuela Feuermana w Berlinie (Grand Prix), Międzynarodowego Konkursu im. Johannesa Brahmsa w Pörtschach w Austrii (2007, I nagroda), Międzynarodowego Konkursu im. Piotra Czajkowskiego w Moskwie (2006, III nagroda) oraz Międzynarodowego Konkursu Muzycznego w Genewie (2008, I nagroda). Od debiutu w 1998 w Hadze, István Várdai występuje z wieloma orkiestrami, m.in.: pod dyrekcją Ádáma Fischera, Howarda Griffithsa, Zoltána Kocsisa, Josepa Ponsa, Nicolása Pasqueta. Artysta zajmuje się także kameralistyką. Występował z Gidonem Kremerem, Tatianą Grindenko, Yuri Bashmetem i Andrásem Schiffem.
Podczas koncertu, poza Bartókiem, będzie można usłyszeć 3 Tańce węgierskie Johannesa Brahmsa oraz Suity nr 1 i 2 Georgesa Bizeta z muzyki napisanej do sztuki teatralnej Alfonsa Daudeta Arlezjanka. Słychać w niej wyraźne wpływy muzyki ludowej, głównie prowansalskiej. Do Suity orkiestrowej nr 1 kompozytor wybrał 5 spośród 27 fragmentów muzyki scenicznej. Suita ta od razu wzbudziła zachwyt i nadal cieczy się dużym powodzeniem. Równie popularna jest druga Suita ułożona po śmierci Bizeta przez jego przyjaciela Ernesta Girauda. Składa się ona z 4 fragmentów z muzyki do Arlezjanki oraz Menueta pochodzącego z opery Bizeta Piękne dziewczę z Perth.
