Przewodnikiem po świecie organów był Andrzej Szadejko - znakomity muzyk, absolwent gdańskiej Akademii Muzycznej oraz Schola Cantorum Basiliensis.
- Żeby organy mogły zaistnieć jako instrument, muszą być spełnione pewne warunki - tłumaczy gość audycji "Five o'clock". - Niezbędne są klawisze, miech, wiatrownica oraz źródła dźwięku umieszczone na skrzyni, czyli piszczałki.
Pozytyw to taki rodzaj organów, który mieścił się na stole lub na podłodze. Początkowo instrument wyposażony był wyłącznie w wargowe piszczałki i jedną klawiaturę, a od XVI wieku także w piszczałki języczkowe i pedał. Do momentu wynalezienia maszyny parowej pozytywy wymagały obsługi dwóch ludzi - grającego i zaopatrującego instrument w powietrze przy pomocy klinowych mieszków. Obecnie wystarczy jeden muzyk.
- Choć organy kojarzą nam się głównie z kościołem, to geneza tego instrumentu zdecydowanie kościelna nie jest - opowiada Andrzej Szadejko. - Pierwsze instrumenty tego typu powstawały w cyrkach rzymskich. Czyli tam, gdzie dźwięk musiał być donośny i ciągły.
Po upadku Cesarstwa Rzymskiego na historii organów pojawiają się białe plamy i do końca nie wiadomo, jak wyglądały dalsze losy tego instrumentu. Jedno jest pewne, złożona konstrukcja urządzenia stanowiła o jego wyjątkowości, stąd też organy były popularnym prezentem, którym wzajemnie obdarowywali się królowie. Wówczas wykonywane były ze szlachetnego drewna, kości słoniowej oraz ze złota i ze srebra.
Dziś organy kojarzą się głównie z muzyką sakralną, nadal jednak pozostają synonimem luksusu.
Andrzej Szadejko wystąpił w Studiu im. Władysława Szpilmana. Towarzyszyli mu sopranistka Sylwia Olszyńska, trębacz Paweł Hulisz i grający na instrumentach perkusyjnych Larry "Okey" Ugwu oraz Tomasz Lipski.
Zapraszamy do oglądania nagrania ze spotkania prowadzonego przez Agatę Kwiecińską.
(kul/mc)
