Tadeusz Różewicz zmarł we Wrocławiu w wieku 93 lat. W związku z tą smutną wiadomością zapraszamy na specjalną audycję poświęconą temu znakomitemu poecie, prozaikowi i dramaturgowi.
Maria Dębicz, wieloletnia asystentka pisarza i jego przyjaciółka, wspominała, że gdy dzwoniono do Tadeusza Różewicza, by wypowiedział się na temat czyjejś śmierci, ten zawsze odpowiadał: "tylko milczenie". – Po jego śmierci zapanowała wielka pustka. Tego, co dał nam wszystkim jako poeta, co dał mnie samej, nie potrafię jeszcze w pełni ogarnąć – wyznała, dodając jednak, że wybitna twórczość artysty pozostanie z nami na zawsze. – Wielka poezja jest zawsze aktualna, ma tę siłę, że odpowiada na nasze pytania egzystencjalne, z którymi nie umiemy sobie poradzić – mówiła.
Tadeusz Różewicz nie żyje - serwis specjalny >>>
– Był wielkim świadkiem XX wieku – tak o Tadeuszu Różewiczu powiedział z kolei prof. Jerzy Jarzębski. – Jednocześnie zaś był człowiekiem prywatnym, nie chciał się angażować, nie był osobowością polityczną, co czasami miano mu za złe. Nie chciał być ani po stronie władzy, ani po stronie opozycji – dodał literaturoznawca.
Krzysztof Siwczyk opowiadał natomiast o potężnym wpływie, jaki wywarł Różewicz na młodsze pokolenia poetów w latach 90., a nawet w następnej dekadzie, gdy pisarz w swoim dziele podjął kwestie różnych zjawisk popkulturowych. – Sądzę, że Różewicz będzie rezonował także w przyszłości – powiedział poeta. – Dziś mamy smutny dzień, lecz, używając metaforyki Różewiczowskiej, "Nic" się nie kończy - po prostu "Nic" straciło swojego największego operatora. Teraz więc z tym poetyckim "Niczym" Różewicza będziemy się musieli zmagać już sami – dodał.
Według Krzysztofa Siwczyka Tadeusz Różewicz to ostatni wielki moralista polskiej poezji. – Nie był immoralistą, który dokonywałby jakichś gwałtownych redukcji etycznych – stwierdził. – Jednak moralność poety wyniesiona jest ze szczątków. Dlatego właśnie mamy owo "Nic" pisane wielką literą, "Nic" żywotne, "Nic", które nawołuje właściwie do tego, by pisać przeciwko Różewiczowi, przeciwko jego negatywnej diagnostyce. Różewicz potrafił z pustki budować bardzo poważne konstrukty epistemologiczne i ontologiczne, a także jakiś rodzaj teodycei. Różewicz nie obywał się przecież łatwo bez dużych nadziei. Jego twórczość to wiarygodny język poetycki, który mówi o przestrzeniach przekraczających nasze człowieczeństwo – powiedział.
***
Zapraszamy do wysłuchania wspomnień i opowieści prof. Andrzeja Skrendo, Mai Komorowskiej, prof. Janusza Deglera, Krystyny Meissner, Zbigniewa Majchrowskiego, Igi Gańcarczyk oraz Marka Fiedora.
Audycję prowadzili Anna Lisiecka i Andrzej Franaszek.
***
Tadeusz Różewicz urodził się 9 października 1921 roku. Pierwsze utwory publikował jeszcze przed 1939 r., między innymi w czasopismach "Pod znakiem Marii" i "Czerwone Tarcze". Jednak za właściwy debiut Różewicza uważa się wydany po wojnie zbiór wierszy pt. "Niepokój".
Od 1968 r. poeta mieszkał we Wrocławiu. Publikował głównie na łamach "Twórczości", "Odry" i "Dialogu". W ostatnim dziesięcioleciu ukazały się m. in. poematy: "Nożyk profesora", "Szara strefa" i "Wyjście".
mc
