Pomysłodawcami konkursu są Miasto Wrocław oraz Program 2 Polskiego Radia. Laur jest przyznawany co dwa lata (podczas Festiwalu Musica Polonica Nova) za najciekawszy utwór polskiego kompozytora, który miał prawykonanie w ciągu minionych dwóch lat i powstał na przestrzeni ostatnich pięciu.
- Brakowało takiej nagrody - mówił w Dwójce Cezary Duchnowski, finalista konkursu "Polonica Nova". - Tego typu przedsięwzięcia stymulują pisanie muzyki i są rodzajem zadośćuczynienia dla tej ciężkiej pracy, jaką jest komponowanie w naszym kraju - dodawał.
Zdaniem laureatkii Agaty Zubel, choć muzyki nie komponuje się pod konkursy, to każda nagroda, zwłaszcza w dziedzinie tak niszowej jak muzyka współczesna, jest miłą formą docenienia: - Takich konkursów po prostu jest bardzo mało.
Zwycięzcę "Polonica Nova" wybrało jury złożone z krytyków muzycznych, któremu przewodniczył Szymon Bywalec, dyrektor festiwalu. Wartość nagrody to 100 tysięcy złotych. Dodatkowe wyróżnienie to wykonanie wyróżnionego dzieła podczas Festiwalu Musica Polonica Nova. Kompozytor, którego utwór został uznany za najciekawszy, ma obowiązek napisać nowe dzieło na kolejną edycję festiwalu "Musica Polonica Nova”.
Utwory, które znalazły się w finale tegorocznego konkursu:
- Jerzy Kornowicz Wielkie przejście
- Cezary Duchnowski acc+ca
- Agata Zubel Not I
- Marcin Stańczyk SIGHS
- Artur Zagajewski Stabat Mater
***
INFORMACJE O UTWORACH i KOMPOZYTORACH:
Cezary Duchnowski o acc++ca
Utwór został napisany specjalnie dla Rafała Łuca i został sfinansowany dzięki środkom „Solti Foundation”. Kompozycja w równorzędnym dialogu instrumentu akustycznego z komputerem podejmuje dyskurs o przestrzeni między determinizmem i wolnością, precyzją i aproksymacją, tworząc szczególną synergię maszyn z człowiekiem. Sama forma ma kształt ronda, gdzie powtarzalność refrenu charakteryzuje nie tyle tożsamość treści co monolit fakturalny. Partia akordeonu inspirowana jest zjawiskami, technikami i sposobami narracji charakterystycznymi dla muzyki elektronicznej. Komputer natomiast upodabnia się do dźwięku akordeonu tworząc od podstaw sztuczny kontekst dla żywego wykonawcy. Taka jest dla mnie wymowa poetyki naszych czasów.
Cezary Duchnowski - Kompozytor i pianista urodzony w 1971 r. w Elblągu. Studiował kompozycję w klasie Leszka Wisłockiego w Akademii Muzycznej im. Karola Lipińskiego we Wrocławiu. Był jednym z inicjatorów powstania Studia Kompozycji Komputerowej na tej uczelni, na której obecnie wykłada m.in. realizację muzyki komputerowej. Znalazł się w gronie stypendystów Fundacji Przyjaciół Warszawskiej Jesieni, Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Experimentalstudio der Heinrich-Strobel-Stiftung des SWR we Fryburgu Bryzgowijskim oraz Fundacji im. Ernsta von Siemensa w Monachium. Jest laureatem wielu nagród, w tym Międzynarodowej Trybuny Muzyki Elektroakustycznej UNESCO w Rzymie (2003) oraz Konkursu Wykonawstwa Muzyki Współczesnej "Gaudeamus” w Holandii (2005). Cezary Duchnowski komponuje utwory kameralne, symfoniczne oraz muzykę do filmów i spektakli teatralnych. Jest twórcą projektów multimedialnych, w tym interaktywnej, autorskiej opery do libretta Piotra Jaska pt. „Ogród Marty”.
Jego muzyka wykonywana była m.in. przez takie zespoły, jak musikFabrik, London Sinfonietta, Deutsche Symphonie-Orchester, The Hilliard Ensamble, AuditivVokal Dresden, Narodowa Orkiestra Symfoniczna Polskiego Radia na festiwalach w kraju i za granicą, np. podczas Warszawskiej Jesieni, Ultraschall (Berlin), Sacrum Profanum (Kraków), Synthèse (Bourges), Other Spaces (Moskwa), Sonic Exploration (Londyn), Wratislavia Cantans czy Musica Electronica Nova (Wrocław). Od wielu lat główne miejsce w jego działalności zajmuje twórczość elektroakustyczna. Wraz z Agatą Zubel tworzy duet ElettroVoce, realizując projekty na głos i elektronikę.
Jest wielkim orędownikiem muzyki improwizowanej. Chętnie współpracuje z muzykami jazzowymi, a także innymi artystami, których pasją jest kreowanie muzyki na żywo. Wraz z Pawłem Hendrichem i Sławomirem Kupczakiem powołał do życia grupę Phonos ek Mechanes. W ramach niej uprawia szczególny rodzaj elektronicznej muzyki improwizowanej – human-electronics, gdzie komputery kontrolowane są akustycznymi instrumentami. W 1997 roku wraz z Marcinem Rupocińskim założył grupę Morphai – formację podejmującą artystyczne inicjatywy o profilu interdyscyplinarnym.
***
Jerzy Kornowicz o Wielkim przejściu na orkiestrę symfoniczną z instrumentami koncertującymi
Był młody muzyk. Pewnego dnia zniknął. W akcie odwagi przed wielkim i strachu przed mniejszym. Tworzył swoje „sytuacje dźwiękowe” i muzyczne zagadki. Nie do odgadnięcia. Stąd ten mój utwór, niepodobny do moich innych, dla mnie samego zagadkowy. Jest to mój wyraz współobecności wszak w tym samym świecie, który był udziałem owego dziwnego chłopaka. Ale każde wielkie przejście ma coś ze sobą wspólnego, wymiar zmiany zasadniczej – czy przez Morze Czerwone, kijowską Wielką Bramę czy Majdan. Ma wymiar konieczności i pokład nadziei, że przechodzi się ku lepszemu. Nic już potem nie będzie jak było.
Utwór powstał na zamówienie Fundacji „Pro Musica Viva” dzięki finansowemu wsparciu z unikalnego polskiego programu Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego prowadzonego przez Instytut Muzyki i Tańca zamawiania utworów i ich upowszechniania w internecie. Utwór jest dedykowany Romanowi Rewakowiczowi i moim ukraińskim Przyjaciołom.
Jerzy Kornowicz - Kompozytor urodzony w 1959 r. w Lublinie. Studiował kompozycję u Tadeusza Bairda i Mariana Borkowskiego w Akademii Muzycznej w Warszawie oraz u Louisa Andriessena w Konserwatorium Królewskim w Hadze. Pisze na zamówienie festiwali, instytucji oraz wykonawców z Polski i z zagranicy, m.in. Radia BBC, Polskiego Radia, Studia Eksperymentalnego Polskiego Radia, chóru BBC Singers, Festiwalu Warszawska Jesień.
Utwory Kornowicza wykonują tacy artyści, jak Krzysztof Bąkowski, Elżbieta Chojnacka, Jerzy Maksymiuk, orkiestry Leopoldinum, Wratislavia, Polska Orkiestra Kameralna, Orkiestra Muzyki Nowej, Narodowa Orkiestra Symfoniczna Polskiego Radia. Prezentowane były na Warszawskiej Jesieni, Światowych Dniach Muzyki, Radiowym Festiwalu BBC, festiwalach w Middelburgu, Cheltenham, Paryżu, Lille, Bukareszcie, Mińsku, Kijowie, Odense, Nowym Jorku i Tokio.
Jego kompozycje uzyskały wyróżnienia na Międzynarodowej Trybunie Kompozytorów UNESCO („Figury w oplocie” w roku 2000) oraz nominację do Nagrody Muzycznej Publicznych Mediów OPUS („Spiętrzenia” na orkiestrę w 2008).
Założył wraz z pięcioma innymi kompozytorami grupę Kawalerowie błotni, tworzącą muzykę z wątkami improwizowanymi, alternatywnymi i jazzowymi.
Jerzy Kornowicz był przewodniczącym Koła Młodych Związku Kompozytorów Polskich (1988-90), członkiem Zarządu Polskiego Towarzystwa Muzyki Współczesnej (1989-92 i 2002-2007) Od 2003 roku jest prezesem Związku Kompozytorów Polskich.
Współorganizował Gdańskie Spotkania Młodych Kompozytorów „Droga” (1989 i 1991), festiwal Akordy w Lublinie, koncerty z cyklu „Generacje” w Polskim Radiu, był kuratorem artystycznym festiwalu Audio Art i Przestrzenie dźwięku. W latach 2004-2006 był wiceprzewodniczącym Rady Organizacji Pozarządowych Ministra Kultury.
Brał udział w powołaniu Europejskiego Forum Kompozytorów w Wiedniu oraz Europejskiego Porozumienia Kompozytorów i Autorów w Brukseli. Był jurorem
w konkursach kompozytorskich im. Witolda Lutosławskiego w Warszawie, im. Karola Szymanowskiego w Warszawie i im. Grzegorza Fitelberga w Katowicach.
Jest projektodawcą „Akademii dźwięku” – serii koncertów muzyki współczesnej prezentowanych w warszawskich szkołach.
W 2005 roku otrzymał Odznaczenie Gloria Artis – Zasłużony Kulturze, w 2008 – Nagrodę Stowarzyszenia Autorów ZAiKS za zasługi w dziedzinie promocji muzyki polskiej.
***
Marcin Stańczyk o Sighs
Chopinowskie rubato – zawieszenie, muzyczne westchnienie jest jedną z największych tajemnic, idiomem stylu kompozytora. Po prawie 200 latach spoglądam na nią z szacunkiem, podziwem, choć mam też świadomość, że jest to spojrzenie z bardzo daleka. Że taka jak była, muzyka już nigdy nie będzie i być nie może. Choć ludzie pozostają tacy sami, przeżywają podobne emocje, ich życie toczy się wiele razy szybciej. Dziś niejednokrotnie nie ma czasu na zastanowienie, nasze emocje przeżywamy w pośpiechu, nerwowo, w natłoku kolejnych wydarzeń. Idea rubato odeszła.
Marcin Stańczyk - Kompozytor, absolwent prawa na Uniwersytecie Łódzkim, teorii muzyki i kompozycji w łódzkiej Akademii Muzycznej, studiów podyplomowych w Accademia Nazionale di Santa Cecilia w Rzymie oraz rocznego stażu w paryskim IRCAM. Jego utwory były wykonywane m.in. w ramach: La Biennale di Venezia, Bang On a Can Marathon, MATA i Noise Non-ferenc w NYC, season IRCAM, Gaudeamus Musik Week, Les Espaces Sonores, Rondò, Warszawskiej Jesieni, Sacrum Profanum, a także w Chinach i Japonii przez: Neue Vocalsolisten Stuttgart, Oslo Sinfonietta, Ensemble Linea, Nikel, Algoritmo, Meitar, Divertimento, Zone Expérimentale, Orkest de ereprijs, Tokyo Philharmonic, Sinfonia Varsovia, Orkiestrę Muzyki Nowej.
Jest laureatem kilkunastu konkursów kompozytorskich, m.in.: Toru Takemitsu Award (za utwór „Sighs”), Franco Donatoni Award, Salvatore Martirano Award, Reading Panel IRCAM, MATA, Biennale/ISB David Walter Competition w San Francisco, Sun River w Chengdu, stypendystą IMDarmstadt, Aldeburgh Center of Music, SACEM, Stypendium im. Witolda Lutosławskiego, Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Uczestniczył w programie opieki nad młodymi kompozytorami ECM K. Pendereckiego.
Aktualnie mieszka we Francji jako rezydent Miasta Paryża – International Récollets Residency na rok 2014, gdzie kontynuuje studia z zakresu informatyki muzycznej w IRCAM – Centre Pompidou.
***
Artur Zagajewski o Stabat Mater
Utwór Stabat Mater napisałem dla chóru mieszanego Filharmonii Łódzkiej, a dedykowany został dyrygentowi tego zespołu – Dawidowi Berowi. Obok chóru realizującego główną partię w utworze użyte zostały również partie instrumentalne, które były przeznaczone do wykonania przez wybrane osoby z chóru (viola da gamba, gitara elektryczna, metalowe pręty). Założeniem utworu było oderwanie się od tradycyjnej retoryki i związków słowno-muzycznych, jakie często narzuca tekst (motyw bólu, krzyża itd.). Ponieważ tematyka Stabat Mater jest ogólnie znana, a z drugiej strony podanie tekstu w wersji łacińskiej uniemożliwia dokładne i precyzyjne jego śledzenie przez odbiorcę, dlatego też w realizacji tej postanowiłem skupić się wyłącznie na oddaniu emocji tamtej chwili, a także emocji, jakie we mnie wzbudza ten tekst. Dlatego też słowa zostały pocięte na poszczególne sylaby, wykrzykiwane asynchronicznie przez poszczególne chóry, a brak ich czytelności wynika również ze stopniowego, jednoczesnego nakładania na siebie w różnych zespołach chóralnych różnych zwrotek.
Utwór opiera się zasadniczo na dwóch głównych częściach, gdzie pierwsza opiera się na stopniowym i rozciągniętym w czasie procesie polegającym na przejściu od szerokiego pasma szumowego do jednego dźwięku „c” wraz z jego tonami harmonicznymi. Część druga stanowi fazę, w której modyfikacjom zostaje podany tekst sekwencji.
Kompozycja „Stabat Mater” jest utworem przestrzennym, w którym cztery chóry oraz poszczególne instrumenty rozstawione są w czterech różnych miejscach.
Artur Zagajewski - Kompozytor, teoretyk muzyki, ur. w 1978r. w Tomaszowie Mazowieckim. Ukończył z wyróżnieniem teorię muzyki (2005) pod kierunkiem prof. dr hab. Ryszarda Daniela Golianka oraz kompozycję (2008) w klasie prof. Bronisława Kazimierza Przybylskiego w Akademii Muzycznej w Łodzi. Studiował muzykę elektroniczną pod kierunkiem dr hab. Krzysztofa Knittla. W roku 2012 obronił pracę doktorską w dziedzinie kompozycji pod kierunkiem prof. Zygmunta Krauzego. Jest laureatem: Międzynarodowego Konkursu Kompozytorskiego „850 Jahre Cottbus – Musikalische Bilder einer Stadt”, dwóch edycji konkursu BMW Crash! organizowanego przez Stowarzyszenie Zachęta Sztuki Współczesnej w Szczecinie, 48. oraz 50. edycji Konkursu Młodych Kompozytorów im. Tadeusza Bairda, V Konkursu Kompozytorskiego im. Krzysztofa Komedy w Słupsku, III Międzynarodowego Konkursu Kompozytorskiego im. Grażyny Bacewicz w Łodzi oraz konkursu „in-OUT-side” organizowanego w ramach Sound Screen Festival w Bydgoszczy. W roku 2010 został laureatem statuetki Łódzkie EUREKA.
Jego utwory prezentowane były podczas festiwali: Warszawska Jesień, Loop Festival (Bruksela), „Dźwiękowe perspektywy ekranu. Muzyczne laboratorium sztuk: film – elektroakustyka – intermedia” (Akademia Muzyczna w Bydgoszczy), Fokus Łódź Biennale, Kolory Polski, contem.ucha (Filharmonia Łódzka), Muzyka w Starym Klasztorze (Łódź), 11. Międzynarodowy Festiwal Muzyki Akustycznej, Elektronicznej oraz Projekcji Multimedialnych w Brnie (Czechy), Łódzka Wielkanoc Muzyczna, Sound Screen Festival (Bydgoszcz), Łódzkie Spotkania Baletowe (współpraca z Pauliną Wycichowską), a także w ramach sesji „Musica Moderna” (Akademia Muzyczna w Łodzi). Zajmuje się badaniami nad muzyką rockową, prezentując je w formie wykładów oraz publikacji.
Jest adiunktem w łódzkiej Akademii Muzycznej oraz nauczycielem przedmiotów teoretycznych w Zespole Szkół Muzycznych im. S. Moniuszki w Łodzi, a także m.in. członkiem Komisji Programowej Międzynarodowego Festiwalu Muzyki Współczesnej Warszawska Jesień.
***
Agata Zubel - Not I na głos, zespół instrumentalny i elektronikę
Zaawansowana sonorystycznie kompozycja przeznaczona jest na głos sopranowy (lub mezzosopranowy), zespół kameralny i elektronikę. Napisana została do monologu Samuela Becketta, składającego się z szeregu niepowiązanych ze sobą zdań, opisujących historię starej kobiety, którą w przeszłości dotknęła trauma. Beckett zaznaczył, że tekst ma być wykonywany w zaciemnionej sali, ze światłem skupionym jedynie na ustach aktorki. Agata Zubel, respektując ten zapis, przygotowała towarzyszący wykonaniu film, na którym widać jej usta, wypowiadające/śpiewające poszczególne fragmenty tekstu.
W utworze pojawia się mnóstwo kapitalnych momentów, gdy zmultiplikowane dźwięki wydawane przez kompozytorkę tworzą tajemniczo szepczące chóry (filmowe usta też pojawiają się w zwielokrotnionym obrazie), nad które wynosi się jasno brzmiący na żywo głos kompozytorki. Utwór o niesamowitej, magicznej aurze. (Ada Ginał-Zwolińska, Sacrum Profanum 2012) „Not I” według tekstu Samuela Becketta. Rzecz już sama w sobie, jak to u Becketta, jest dość wstrząsająca; autor nie znosił, gdy mu wystawiano jego dzieła cokolwiek zmieniając, więc nie wiem, czy byłby zachwycony, że usta ukazane na ekranie są zwielokrotnione i ich ruch nie jest zsynchronizowany z tym, co solistka właśnie wypowiada lub wyśpiewuje (publiczność podzieliła się na tych, których też to denerwowało, i tych, co uznali, że właśnie bardzo dobrze, bo nie było banału), no i czy byłby zadowolony z dodania muzyki. My jednak byliśmy. (Dorota Szwarcman, „Napięcie wreszcie wzrosło”)
Dramaturgiczna oś osadzona jest tu na domniemanej historii starej kobiety – domniemanej, albowiem słuchacz nie ma możliwości wgłębienia się w istotę rzeczy. Pozornie niepowiązane ze sobą elementy, urywki zdań i myśli tworzą chaotyczne continuum, a wszystko każe wnioskować, iż bohaterka doznała przed laty wielkiego wstrząsu. Cała uwaga niczym w Inori Stockhausena skupiona jest na solistce (w tej roli naturalnie sama Agata Zubel, roztaczająca od początku niesamowitą atmosferę obniżonym, zduszonym głosem), oświetlonej punktowym reflektorem; pozostała przestrzeń ginie w całkowitym mroku. Instrumentarium dobrane zostało bardzo funkcjonalnie: obejmuje aż 4 flety i 2 klarnety, ponadto skrzypce, wiolonczelę, fortepian i perkusję, a także warstwę elektroakustyczną co pozwoliło na wykreowanie specyficznego brzmienia. (Maciej Jabłoński, „Agata Zubel, czyli miłość do dźwięku”, 13.09.2012)
Agata Zubel - Urodziła się we Wrocławiu. Tam też ukończyła z wyróżnieniem Primus Inter Pares studia kompozytorskie w klasie Jana Wichrowskiego oraz wokalne pod kierunkiem Danuty Paziuk-Zipser w Akademii Muzycznej im. Karola Lipińskiego. W 2004 roku uzyskała tytuł doktora sztuki muzycznej. Jest stypendystką m.in. Ministra Kultury, Rockefeller Foundation, Ernst von Siemens Musikstiftung, Zarządu Miasta Wrocławia.
Współtworzy z Cezarym Duchnowskim duet ElettroVoce. Wykonawczyni Chantefleurs et Chantefables W. Lutosławskiego, DW9 B.Langa, Luci mie traditrici S.Sciarrino, Gwiazdy
Z. Krauzego (adaptacja elektroakustyczna C. Duchnowskiego w Teatrze Polskim we Wrocławiu) czy też roli Fedry w operze D. Jaskot pod tym samym tytułem oraz Madeline w Zagładzie domu Usherów Ph. Glassa. Za tytułową rolę w operze Ogród Marty C. Duchnowskiego otrzymała doroczną nagrodę Orfeusz. Współpracowała z takimi zespołami jak Klangforum Wien, musikFabrik, London Sinfonietta, Eighth Blackbird Ensemble, Seattle Chamber Players. Kompozytorska płyta Cascando z utworami kameralnymi została nagrodzona Fryderykiem.
Laureatka kilkunastu konkursów (w tym międzynarodowych) – zarówno wokalnych jak i kompozytorskich. Na początku 2005r. otrzymała prestiżowy Paszport Polityki. W 2010 jej opera-balet Between została wystawiona w Teatrze Wielkim-Operze Narodowej, a w 2011 zamówiona kolejna opera dla tej sceny - Oresteja. Szczególnym wydarzeniem roku 2012 był koncert zespołu Klangforum Wien podczas festiwalu Sacrum Profanum w całości poświęcony jej kompozycjom. W 2013 roku jej kompozycja Not I, zarejestrowana wraz z Klangforum Wien i reprezentująca Polskie Radio, otrzymała najwyższą notę podczas 60. Międzynarodowej Trybuny Kompozytorów UNESCO w Pradze.
bch
