85 lat termu, 15 lipca 1930, urodził się Jacques Derrida, francuski filozof pochodzenia żydowskiego.
Młodość Derrida spędził we francuskiej Algierii. Jako dziecko z żydowskiej rodziny został wyrzucony ze szkoły na mocy postanowień rządu Vichy. Już w młodości pasjonował się literaturą: czytywał Gide'a i Camusa.
Być może to z młodzieńczej fascynacji literaturą wykładowcy Sorbony (w latach 1960-1964) i l'École Normale Supérieure (1964-84) wyrosły zainteresowania filozoficzne Derridy, bliskie lingwistyce i językoznawstwu.
- Derrida uważał, że już w samym akcie czytania dokonujemy przekładu na język, którym się posługujemy – mówił poeta i tłumacz Andrzej Sosnowski, gość audycji Ewy Stocki z cyklu "Alfabet filozofów". – Zawsze jest tyle przekładów, ilu jest czytelników.
Przeciwnicy Derridy zarzucali ostentacyjne odcinanie się od postmodernizmu, choć jednocześnie – wraz z przyjacielem Michelem Foucaultem i Rolandem Barthesem – uważany jest za jego współtwórceę. Zwolennicy podkreślają nowatorski sposób praktycznej analizy tekstu - dekonstrukcjonizm.
- Derrida zainicjował pewien typ interpretacji postmodernizmu, który można nazwać dekonstrukcjonizmem - mówił prof. Jacek Migasiński w audycji Elżbiety Kollat z cyklu "Widnokrąg" poświęconej postaci Derridy. - Nie można tego kojarzyć ze zniszczeniem dotychczasowego układu problematyki. Derrida „bierze" jakiegoś klasycznego filozofa, wyprowadza z tej klasycznej filozofii jakieś pojęcie, które z pozoru jest nieznaczące, a może nawet być uznane przez tradycyjnych interpretatorów za lapsus i ustawiając to pojęcie w jakiś kontekstach, w danym tekście obecnych, pokazuje, że nasz obraz, nasza ocena danego filozofa była fałszywa. (widnokrąg)
Przez szereg lat, od chwili uzyskania stypendium Harvarda, współpracował z uczelniami amerykańskimi. Do wygłaszania wykładów zapraszały go uniwersytety na całym świecie. W życiu Derridy przewinął się również polski akcent – w 1997 otrzymał tytuł doktora honoris causa Uniwersytetu Śląskiego.
Derrida był płodnym autorem: napisał 50 książek. Do najważniejszych należą: "Głos i fenomen. Wprowadzenie do problematyki znaku w fenomenologii Husserla", "O gramatologii" oraz "Ostrogi. Style Nietzschego".
Jeden z najbardziej kontrowersyjnych współczesnych filozofów zmarł na raka trzustki 8 października 2004.
Posłuchaj rozmowy z Jacquesem Derridą i audycji poświęconej jego osobie.
bm
