28:24 Rozmowy po zmroku 30.06.2021.mp3 Michał Nowak oraz Agnieszka Polska i Rafał Zasuń o elektryfikacji wsi polskiej (Dwójka/Rozmowy po zmroku)
Elektryczność w domu i zagrodzie
Na początku lipca w Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie zostanie otwarta wystawa Agnieszki Polskiej "Plan tysiącletni", która odnosi się do elektryfikacji polskiej wsi tuż po II wojnie światowej. W audycji "Rozmowy po zmroku" gośćmi byli: Agnieszka Polska, artystka, i Rafał Zasuń, redaktor naczelny portalu "Wiek energetyków". Opowiadali o tym, jak ten proces przebiegał i jak wpłynął na wiejski świat.
- Akcja filmu jest osadzona w latach 50. tuż po uchwaleniu uchwały o elektryfikacji wsi i osiedli i przedstawia ten proces. W filmie jest czworo bohaterów, dwoje z nich to inżynierowie, którzy zajmują się elektryfikacją wsi, a na drugim ekranie przedstawiam dwóch partyzantów antykomunistycznych, którzy wiele lat po wojnie, w dalszym ciągu ukrywają się w lasach. W trakcie filmu dochodzi do spotkania tych czworga bohaterów - mówiła Agnieszka Polska.
- Mieszkańcy wsi wyczekiwali z wytęsknieniem na podłączenie prądu. Próbowali też załatwić sobie, żeby to ich wieś była elektryfikowana w pierwszej kolejności. Dochodziło często do wykorzystywania różnych dojść i znajomości jak to w PRL-u. Energetycy dostawali od rolników w prezencie drób, samogon, jaja, a potem organizowano wielką uroczystość. Wykształcił się też rytuał elektryfikacyjny, którego najważniejszym elementem było rozbicie lampy naftowej o transformator. Potem była wielka impreza w remizie strażackiej albo szkole - mówił Rafał Zasuń.
Żarówka pod strzechą, czyli o elektryfikacji polskiej wsi
Elektryfikacja, jedna z najważniejszych, także w sensie propagandowym, akcji ówczesnych władz realizowana była nie tylko przez inżynierów, ale także rękoma chłopów. To oni budowali część infrastruktury, pracowali fizycznie, często zapewniali nocleg inżynierom.
- Tamte wydarzenia są kapitalnie pokazane w dwóch utworach, jeden to film "Sami swoi", drugi to sztuka Sławomira Mrożka "Wesele w Atomicach". Mentalność ludzi nie zmieniła się z dnia na dzień, oni dostali prąd, radia i słynne żyrandole, ale to byli ciągle ci sami chłopi, ze swoimi przesądami, mentalnością i obawami - opowiadał Rafał Zasuń.
- W pracy, którą wystawiam, energia jest rozumiana jako nieodłączna część życia na ziemi. Zastanawiam się w niej, w jaki sposób operują takie megastruktury technologiczne. Ta technologia bardzo często była kojarzona z magią przez masy społeczne - mówiła Agnieszka Polska.
***
Tytuł audycji: Rozmowy po zmroku
Prowadził: Michał Nowak
Goście: Agnieszka Polska (artystka), Rafał Zasuń (red. nacz. portalu WysokieNapięcie)
Data emisji: 30.06.2021
Godzina emisji: 21.30
mw
