- W tym roku Instytut Teatralny im. Zbigniewa Raszewskiego świętuje 20-lecie istnienia.
- Z okazji jubileuszu na antenie Dwójki słuchać można cyklu "Dramaty polskie. Wybrał Zbigniew Raszewski".
- Autorzy audycji sięgają do dramatów wskazanych przez Zbigniewa Raszewskiego jako najważniejszych w polskiej literaturze dramatycznej.
- Tym razem na warsztat wzięliśmy utwór "Historyja o chwalebnym Zmartwychwstaniu Pańskim" Mikołaja z Wilkowiecka.
Tym razem w jubileuszowym cyklu przygotowywanym z okazji 20-lecia Instytutu Teatralnego zajęliśmy się jednym z najstarszych polskich zabytków dramaturgicznych. To powstała w XVI wieku "Historyja o chwalebnym Zmartwychwstaniu Pańskim. Ze czterech świętych Ewangelistów zebrana a wierszykami spisana. Przez księdza Mikołaja z Wilkowiecka".
"Historyja..." trąci myszką
Dzieło to znalazło się na liście Zbigniewa Raszewskiego jako jedno z najważniejszych w polskiej literaturze dramatycznej.
- Życie teatralne tego tekstu jest niezwykle intensywne. Tekst jest intensywny, jeżeli chodzi o język wyobraźni, o sposób opowieści, a jego życie sceniczne jest niezwykle frapujące - stwierdził prof. Krzysztof Koehler.
Jak dodał, pytanie o walory tego dzieła należy skierować nie tylko do samego Raszewskiego, "ale także w kierunku tych reżyserów, tych autorów inscenizacji, którzy zdecydowali się podjąć ten przecież dosyć kuriozalny, dosyć tchnący historią i trącący myszką tekst".
Prof. Krzysztof Koehler stwierdził, że niewątpliwie "Historyja..." ma dużą wartość historyczną. - Ale z drugiej strony domyślam się, że nie tylko z racji na to właśnie, że jest to historyczne świadectwo, ale z racji wartości estetycznych czy teatralnych tego dzieła, ono tak długo, przez wiele wieków, fascynuje twórców teatralnych - zaznaczył.
Mikołaj z Wilkowiecka pisze dla ludu
"Historyja o chwalebnym Zmartwychwstaniu Pańskim" to wielkanocne misterium wydane w Krakowie w II połowie XVI wieku. Bohaterami opowieści - obok postaci biblijnych - są również kupcy czy pasterze. Jego autorstwo przypisuje się księdzu Mikołajowi z Wilkowiecka.
- Z dzisiejszej perspektywy ten tekst - w porównaniu z Kochanowskim i jego "Odprawą posłów greckich" - zaskakuje jednak pewnego rodzaju, przepraszam mistrza, trywialnością, czyli językową prostotą. Rej nawet jest bardziej językowo wyszkolony niż nasz Mikołaj z Wilkowiecka - mówił prof. Krzysztof Koehler.
- A przecież był to człowiek niezwykle dobrze wykształcony. Był to kaznodzieja królewskich kościołów w Krakowie, św. Mikołaja czy św. Stanisława, czyli tego słynnego, ważnego dla ojczyzny klasztoru paulinów na Skałce. Od 1566 roku przebywał w klasztorze jasnogórskim, potem został jego przeorem, a w zasadzie chyba od 1580 r. był prowincjałem paulinów na całą Polskę - dodał.
Czytaj także:
Literaturoznawca wyjaśnia tę prostotę języka faktem, że dramat miał być przeznaczony dla szerokich rzesz odbiorców.
- Chodzi o propagowanie wiary, czyli celowe opuszczenie języka tego wykształconego człowieka do poziomu potencjalnych odbiorców tego typu tekstów, co świadczy o tym, że ktoś naprawdę miał niezwykły talent. No bo nie da się mówić "po szkolsku" - mówiąc językiem XVI-wiecznym - do gawiedzi. Moim zdaniem to jest największa wartość tego tekstu - stwierdził prof. Krzysztof Koehler.
Lista Raszewskiego
Cykl "Dramaty polskie. Wybrał Zbigniew Raszewski" powstał z okazji 20-lecia Instytutu Teatralnego. Sięgamy w nim do dramatów wskazanych przez Zbigniewa Raszewskiego - patrona instytutu - jako najważniejszych w polskiej literaturze dramatycznej.
Warto przypomnieć, że lista, o której mówimy, powstała w latach 70. XX wieku, a po raz pierwszy została opublikowana już po śmierci Raszewskiego, w 2004 roku, w "Raptularzu", czyli dzienniku tego znakomitego historyka teatru. Sięgamy do genezy tych dramatów, historii ich wystawień na polskich scenach, ale też sprawdzamy, jak one rezonują we współczesnym życiu teatralnym.
30:27 2023_10_17 21_30_10_PR2_Rozmowy_po_zmroku.mp3 "Historyja o chwalebnym Zmartwychwstaniu Pańskim" Mikołaja z Wilkowiecka (Rozmowy po zmroku/Dwójka)
***
Tytuł audycji: "Dramaty polskie. Wybrał Zbigniew Raszewski" (pasmo "Rozmowy po zmroku")
Prowadziła: Katarzyna Hagmajer-Kwiatek
Gość: prof. Krzysztof Koehler (historyk literatury, krytyk literacki, poeta i eseista)
Data emisji: 17.10.2023
Godz. emisji: 21.30
mgc
