Żyli jak na poligonie, według słów Jerzego Giedroycia: "wciąż pod namiotami". Swoją pracę traktowali jako służbę, wierzyli w misję, którą wykonują, mieli poczucie uczestnictwa w swoistej wojnie o Polskę . - Choć dla wielu wydawało się to mrzonką, założyli pismo, które, jak wierzyli, doprowadzi do tego, że Polska będzie niepodległa – mówiła w Dwójkowej audycji Barbara Toruńczyk.
Zofia Hertz - jedna z najważniejszych postaci środowiska paryskiej "Kultury". Współzałożycielka tego pisma, a w szerokim tego słowa znaczeniu: gospodyni Maisons-Laffitte.
>>>Posłuchaj nagrań związanych z Zofią Hertz w serwisie specjalnym Polskiego Radia "Radia Wolności"<<<
Urodzona w Warszawie (27 lutego 1910 lub 1911) skończyła tu prawo (1932) i została notariuszem w Łodzi (1933). "Byłam pierwszą w Polsce kobietą, której udało się zdać egzamin na notariusza. Mój rejent chwalił się mną, gdzie tylko mógł" - wspominała.
W czasie II wojny przedostała się z armią Andersa, przez Lwów, Syberię i Buzułuk, na Bliski Wschód. Potem był Rzym, a wreszcie - Paryż, Maisons-Laffitte i "Kultura". O jej życiu i pracy w paryskiej "Kulturze" opowiadali w Dwójce Barbara Toruńczyk - działaczka opozycyjna, redaktor "Zeszytów literackich" - oraz Leszek Szaruga, poeta i tłumacz.
Zofia Hertz i Jerzy Giedroyc. Fot. Instytut Literacki w Paryżu
Rozmówcy Joanny Szwedowskiej wspominali o swoich spotkaniach z Zofią Hertz, mówili również o codzienności paryskiej "Kultury". - Była wyśmienitą rozmówczynią, lubiła zbierać ploteczki, miała doskonałe poczucie humoru - charakteryzował Zofię Hertz Leszek Szaruga. Jednocześnie: z poczuciem odpowiedzialności, a nawet z przejęciem zajmowała się sprawami gospodarczymi i finansowymi "Kultury", dbała również o nieustannie pochłoniętego pracą Redaktora. - Pamiętam taki wieczór - wspominał Leszek Szaruga. - Siedzieliśmy z Giedroyciem i rozmawialiśmy, on palił dużo. Pani Zofia wkroczyła gdzieś tak około dziewiątej do gabinetu i powiedziała: "Jerzy, to twoja ostatnia whisky dzisiaj". Ona dbała o takie rzeczy - mówił z uśmiechem poeta, częsty gość w Maisons-Laffitte (przypomnijmy: laureat nagrody literackiej "Kultury" w 1999).
>>>Zobacz serwis specjalny Polskiego Radia poświęcony Jerzemu Giedroyciowi<<<
Z okazji 10. rocznicy śmierci Zofii Hertz Program Drugi Polskiego Radia zaprasza - w piątek, 21 czerwca o godz. 22.00 - na audycję, w której zaprezentujemy ostatni wywiad, jakiego udzieliła Polskiemu Radiu Zofia Hertz w kwietniu 2003 roku - tuż po zakończeniu wojny w Iraku, w czasie, kiedy Polska żyła "aferą Rywina" i innymi śledztwami dziennikarskimi. To - nawet we Francji - była zimna wiosna, po której nastąpiło upalne lato. Zofia Hertz odeszła dwa miesiące później.
Wywiad uzupełnony zostanie nagraną przez autorkę - Annę Lisiecką - wypowiedzią Czesława Miłosza. Gośćmi programu będą również Elżbieta Sawicka i Jerzy Kisielewski.
