Urodził się 106 lat temu, 28 marca 1914 roku w miejscowości Polna koło Brna jako nieślubne dziecko Marii Kilianowej. Przez pierwsze lata życia wychowywał się u dziadków w Brnie. Matka zajęła się nim dopiero, gdy miał trzy lata. Wkrótce potem wyszła za mąż za pracownika browaru w miejscowości Nymburk, dokąd zabrała ze sobą syna.
Trudne dzieciństwo
Sprawiał wiele problemów wychowawczych. Nie potrafił zaakceptować swojego pochodzenia. Jako dziecko wywodzące się z bogatszej rodziny musiał chodzić do wiejskiej szkoły, do której uczęszczały biedne dzieci chłopskie. Rówieśnicy nie tolerowali jego zamożności i nie chcieli przyjąć do swojego grona. Bohumil dwukrotnie powtarzał klasę w gimnazjum. Na pewien czas ponownie znalazł się pod opieką dziadków w Brnie.
- Przez cały życie nosił w sobie poczucie winy ze względu na swoje społeczne niedopasowanie. Pewną wspólnotę, która go akceptowała, odnalazł przebywając w gospodach – mówił Aleksander Kaczorowski autor biografii pisarza pt. "Gra w życie".
Jedną z najważniejszych postaci w życiu Bohumila był jego stryj Pepin - brat ojczyma, wiodący ekscentryczny tryb życia, który często opowiadał mu różne niesamowite historie.
Jak pobyty w gospodach i opowieści stryja wpłynęły na twórczość Hrabala? Odpowiedź znajdziesz w audycji "Ćwiczenia z myślenia".
Samouk
Po zdaniu matury podjął studia prawnicze w Pradze, z którą związał swoje losy już do końca życia. Edukację przerwał wybuch II wojny światowej. W czasie wojny pracował na kolei i podejmował się wielu prac dorywczych. Studia, wraz z uzyskaniem tytułu doktora nauk prawnych ukończył w latach 40. Zawodu jednak nigdy nie wykonywał. Komunistyczne władze Czechosłowacji były nieprzyjazne intelektualistom, do grona których zaliczyły Hrabala. Skutkowało to tym, że musiał wykonywać różne prace fizyczne będące poniżej jego kompetencji.
Hrabal postanowił dokształcać się samodzielnie. Interesowała go poezja i filozofia. Cechowało go oczytanie i szeroka erudycja. Miał w zwyczaju cyklicznie wracać do wybranego przez siebie spisu lektur. Zwyczaj ten nazywał "dorocznym wiosennym świętem książek".
Jakie były ulubione tytułu Hrabala? Posłuchaj audycji "Ćwiczenia z myślenia".
Inspiracje
Jako człowiek był przywiązany do zwykłych, prostych ludzi. Fascynowała go kultura masowa. Uważał, że prawdziwe życie i sztuka, jest tam, gdzie tłumnie spotykają sie ludzie. Inspiracji poszukiwał inspiracji na ulicy, w parkach i w gospodach.
- Spotkania w barach w soboty i niedziele uważał za przejaw wyzwolenia ludzi z codziennego kieratu pracy - dodał Aleksander Kaczorowski.
"Zapisywacz rzeczywistości"
Jako pisarz zadebiutował dopiero w wieku 49 lat. Sławę zdobył w latach 60. zbiorem opowiadań "Perły na dnie" oraz powieścią "Lekcje tańca dla starszych i zaawansowanych". Kluczem do sukcesu było używanie w książkach codziennego języka czeskiego.
- W czasach socrealizmu z jego języka bił autentyzm i prawda życia. Fenomen prozy Hrabala jest osadzony na zadziwiającym kontraście pomiędzy poważną tematyką a niezwykle lekką liryczną formą – skomentował Aleksander Kaczorowski.
Spod pióra Hrabala ukazało się kilkadziesiąt utworów. Do najsłynniejszych dzieł należą m.in. "Zbyt głośna samotność", "Pociągi pod specjalnym nadzorem" i "Obsługiwałem angielskiego króla". Na łamach swoich utworów podejmował poważną tematykę egzystencjalną używając prostego języka. Sam nie uważał się za pisarza. Twierdził, że jest tylko "zapisywaczem rzeczywistości".
Dlaczego stosowanie prostego języka w powieściach było tak ważne w dobie socrealizmu? Posłuchaj audycji "Ćwiczenia z myślenia".
Spreparowany wywiad
W 1975 roku miało miejsce najtragiczniejsze wydarzenie w życiu pisarza. W prasie ukazał się spreparowany wywiad i oświadczenie Hrabala, w którym rzekomo opowiadał się po stronie władzy, popierał zjazd Czechosłowackiej Partii Komunistycznej oraz składał samokrytykę swojej wcześniej postawy wobec władz. W reakcji, czescy studenci zaczęli masowo palić jego książki, w tym tytuł, który uważał za najważniejszy w swoim dorobku - "Zbyt głośna samotność".
- Dla tych studentów Hrabal był symbolem, człowiekiem, który w najgorszych stalinowskich latach niczym się nie splamił - wyjaśniał Aleksander Kaczorowski.
Jak Hrabal radził sobie z tym doświadczeniem? Dowiedz się z audycji "Ćwiczenia z myślenia".
Z upływem lat stan zdrowia pisarza pogarszał się. Zginął 3 lutego 1997 roku - wypadł z okna w praskim szpitalu. Miał 83 lata.
seb
