Snowden kontra cały świat

- Ten człowiek występuje przeciwko całemu światu. Rządy Unii Europejskiej doskonale o PRISM wiedzą i trzymają to w tajemnicy przed własnymi obywatelami - mówił prawnik Ryszard Piotrowski.

Demonstrujący wyraża poparcie dla Edwarda Snowdena

Foto: PAP/DPA/OLE SPATA

Nieposłuszeństwo obywatelskie to system naprawczy. Wedle definicji jest jawnym naruszeniem prawa, pozbawionym wszak aktu przemocy. A nieposłuszny podporządkowuje się konsekwencjom, które prawo niesie. Władzę taki buntownik uznaje więc za swoją.

Czy współczesne przejawy można jeszcze nieposłuszeństwem obywatelskim nazwać? Ruchy rewolucyjne, rebelianckie w Turcji, w Egipcie, w Brazylii niosą w sobie raczej chęć zmiany systemu. - Granica między nieposłuszeństwem obywatelskim a rewolucją jest płynna. Jednak każdy przypadek, gdy ludzie korzystają z prawa do oporu, jest potwierdzeniem ich godności - mówił prawnik Ryszard Piotrowski w "Sezonie na Dwójkę".
Edward Snowden ujawnienie masowej inwigilacji NSA tłumaczył właśnie w ten sposób. Zdradzenie tajemnicy państwowej w tym wypadku uznał za słuszne i moralnie uzasadnione. Czy działanie Snowdena to przejaw nieposłuszeństwa obywatelskiego? - Jest co do tego jedna mała wątpliwość: wygląda na to, że sprawca nie jest gotów ponieść odpowiedzialności, bo nie działa w czasach Daniela Ellsberga. To nie jest dobra perspektywa dla świata - mówił Piotrowski.

Skąd bierze się potrzeba nieposłuszeństwa obywatelskiego? Jak zmieniała się definicja tego pojęcia, od czasu kiedy w połowie XIX wieku użył go Henry David Thoreau? O tym Bartosz Panek rozmawiał z filozof, politologiem Agnieszką Nogal, prawnikiem Ryszardem Piotrowskim i redaktorem naczelnym "Kultury Liberalnej" Jarosławem Kuiszem w "Sezonie na Dwójkę".

usc