"Przed ołtarzem pól..." Święci w kulturze ludowej

Ostatnia aktualizacja: 14.01.2022 16:00
Fenomen religijności to jeden z najważniejszych elementów kultury ludowej. O ile byłby uboższy, gdyby nie barwne historie i opowieści o życiu świętych? Ten ciekawy temat można zgłębić, czytając najnowszy tom z cyklu EtnoBiblioteka, wydawanego przez UMCS.
Audio
  • Damian Gocół o najnowszym tomie "EtnoBiblioteki" pt. "Przed ołtarzem pól..." Święci w kulturze ludowej (Poranek Dwójki)
Figury świętych w kapliczce w Sienieżycach
Figury świętych w kapliczce w SienieżycachFoto: Narodowe Archiwum Cyfrowe

"Recenzowana monografia, która stanowi drugi tom z cyklu EtnoBiblioteka, w istotny sposób uzupełnia dotychczasowy stan badań nad wybranymi zagadnieniami religijności ludowej w Polsce. […] Redaktorzy zestawili przyjęte teksty w trzy główne bloki tematyczne. W pierwszym przedstawiono wybrane postaci świętych w oparciu o literaturę hagiograficzną, opracowania historyczne, etnograficzne, a także te opisujące współczesne praktyki religijne i świeckie", pisze w recenzji tomu prof. Mariola Tymochowicz.


Okładka książki "Przed ołtarzem pól... Święci w kulturze ludowej" Okładka książki "Przed ołtarzem pól... Święci w kulturze ludowej"

W tomie zbadano pieśni religijne poświęcone dwóm ważnym w naszym kraju patronkom, zanalizowano wybrane dzieła plastyczne prezentujące postaci świętych, zrobiono również sondę o tym, jak współcześnie ukierunkowany jest kult świętych. Szczegół publikacji w "Poranku Dwójki" przybliżał redaktor tomu Damian Gocół z Instytutu Filologii Polskiej UMCS i zastępca redaktora naczelnego "Pisma Folkowego".

- Cała seria ma pokazywać ludziom subtelności kultury ludowej, która z jednej strony jest egzotyczna, a z drugiej swojska. Religijność ludowa jest takim jej aspektem, który może nas często wprawiać w zdziwienie, bo jest dalekie od ortodoksji. Wyobrażenia o świętych sięgają do starszych wyobrażeń, może nawet przedchrześcijańskich, wiec to ciekawe źródło informacji - mówił o serii EtnoBiblioteka wydawanej przez UMCS.

Sięgając do tekstów mówionych, tekstów kultury, muzyki ludowej i dziel sztuki tradycyjnej, twórcy tomu starają się dojrzeć te tradycyjne wyobrażenia o religijność wciąż silnie obecne we współczesnej kulturze. Bo kult świętych nadal jest obecny, wykorzystywany np. do promocji miejscowości, regionów.

Kult maryjny to wyjątkowa oznaka religijności ludowej w Polsce, ale dzisiaj obecna jest też komercyjna strona zjawiska. Potwierdza to przykład św. Walentego czy prośba o poświęcenie pytona na tradycyjnym odpuście św. Rocha dla zwierząt w Mikstacie, kult świętych Wawrzyńca, Barbary, Gertrudy czy Jana Pawła II pokazuje, jak religijność żyje w naszym współczesnych życiu.

Do tego:

  • Historie kobiet, historie ludzi, pieśni. Dziesięć kompozycji opartych na pieśniach tradycyjnych z wybranych regionów Polski na lirę korbową, elektronikę i głos. Malwina Paszek po wielu przygodach, poszukiwaniach i muzycznych eskapadach na Wschód wraca do swoich rodzinnych stron, do południowej Wielkopolski. W dawnych melodiach odnajduje inspiracje, i tak powstają "DZIEWUCHY", solowy debiut! O nim, razem z płytą dla Słuchaczy, słuchamy w "Poranku Dwójki".
    Posłuchaj
    07:43 _PR2_AAC 2022_01_15-09-13-03 Malwina Paszek.mp3 Malwina Paszek o swojej solowej płycie "Dziewuchy"
     
  • w audycji sprawdziliśmy, co Muzeum Etnograficzne w Krakowie przygotowuje na ferie zimowe. Ruszają tam zajęcia dla dzieci, poświęcone kulturze Syberii. Scenariusz "Ferii w Muzeum" napisany został w oparciu o znajdującą się w zbiorach placówki "Kolekcję syberyjską". O samej kolekcji oraz czekających na najmłodszych atrakcjach opowiadały Urszula Sobczyk - koordynatorka działań edukacyjnych Muzeum i Magdalena Zych - kuratorka. Ferie w Muzeum Etnograficznym w Krakowie, zatytułowane "Z natury rzeczy" potrwają do 30 stycznia. Szczegółowe informacje na temat zajęć i warsztatów znajdą Państwo na stronie etnomuzeum.eu.
    Posłuchaj
    04:55 _PR2_AAC 2022_01_15-07-50-24 MEK.mp3 Spędź ferie w Muzeum Etnograficznym w Krakowie! (Poranek Dwójki)
     
  • zaprosiliśmy na koncert zespołu KUST z cyklu Wielogłosy w tę niedzielę w Warszawie. Zespół Kust, czyli Joanna Skowrońska, Marta Derejczyk, Joanna Gancarczyk, Tadeusz Skowroński, Rafał Kołacki i Mikołaj Zieliński, kilka miesięcy temu wydał swój debiutancki album. Czerpiąc z tradycji śpiewu towarzyszącego rytuałom, wiąże on je z tradycją muzyki współczesnej, zorientowanej na doznanie transgresji. Kust to tradycyjna nazwa rytuału, a Kust jako zespół, to projekt służący przeżywaniu go poprzez tworzenie i odtwarzanie muzyki. Kust wystąpi w Warszawie, a na koncert zapraszają Marta Derejczyk i Joanna Skowrońska, z którymi spotkał się Piotr Osowicz.
    Posłuchaj
    06:12 kust.mp3 Kust zaprasza na koncert (Poranek Dwójki)
     
  • z dyrektor Gminnego Domu  Kultury w Lipnicy Murowanej Agnieszką Żołną-Zdunek sprawdzaliśmy, co się dzieje na 40. Jubileuszowym Małopolskim Przeglądzie Grup Kolędniczych w Lipnicy Murowanej
  • posłuchaliśmy też najnowszego odcinka "Źródłosłowu", w którym mówiliśmy o tym, czym na dawnej wsi polskiej było bydło.

PLAYLISTA AUDYCJI

  1. Francesco Tristano Toccata
  2. Letta Mbulu & Hugh Masekela Mahlalela
  3. Hans-Joachim Roedelius & Tim Story Crisscrossing
  4. Philip Glass & Susanne Vega Songs from Liquid Days, III. Freezing, wyk. Linda Ronstadt Kronos Quartet
  5. The Joubert Singers Stand on the Word
  6. Jean-Michel Blais nina
  7. Babatunde Olatunji Akiwowo
  8. Poldowski (Irene Régine Wieniawska) Sonata d-moll, III. Finale. Presto con fuoco, wyk. Jennifer Pike (skrzypce), Petr Limonov (fortepian)
  9. Sergiusz Prokofiew „Merkucjo” z baletu „Romeo i Julia” op. 64, aranż. na altówkę i fortepian, wyk. Timothy Ridout (altówka), Frank Dupree (fortepian)
  10. Amaria Hamadalher Bahouche
  11. Jan Sebastian Bach Aria z kantaty „Jauchzet Gott in allen Landen” (Chwała Bogu na ziemi całej) BWV 51, wyk. Sabine Devieilhe (śpiew), Pygmalion, Raphaël Pichon (dyr.)
  12. Malwina Paszek Jasio konie poił
  13. Earl Wild „Embraceable You” z cyklu „Siedem etiud wirtuozowskich na podstawie Gershwina”, wyk. Martin James Bartlett (fortepian)
  14. Etran de L'Aïr Agrim Agadez
  15. Malwina Paszek Dobranoc kuochanko
  16. Malwina Paszek Nie przebiyraj wiejska panno
  17. Ennio Morricone Suita Giuseppe Tornatore, II. Nostalgia z filmu „Cinema Paradiso” + III. Looking For You (Love Theme) z filmu „Cinema Paradiso”, wyk. Marco Serino (skrzypce), Orchestra Haydn di Bolzano e Trento, Andrea Morricone (dyr.)
  18. Jean Françaix Sonatina na trąbkę i fortepian, I. Preludium, wyk. Simon Höfele (trąbka), Elisabeth Brauss (fortepian)
  19. Siergiej Rachmaninow Dwanaście pieśni op. 21, V. Bzy, transkrypcja na fortepian solo Sergiej Rachmaninow, wyk. Daria van den Bercken (fortepian)
  20. Pastor T.L. Barrett & The Youth for Christ Choir Nobody Knows

***

Tytuł audycji: folkowy Poranek Dwójki

Prowadził: Piotr Kędziorek

Data emisji: 15.01.2022

Godzina emisji: 9.30