Międzynarodowy Dzień Folkloru (23 września) to idealny moment, by pochylić się nad różnymi przejawami kultury ludowej. O sensorycznych aspektach muzeów etnograficznych rozmawialiśmy z dr. Łukaszem Sochackim, prezesem małopolskiego Polskiego Towarzystwa Ludoznawczego. Z Małgorzatą Kunecką – pracowniczką Stowarzyszenia Pracownia Etnograficzna (oraz warszawskiego Muzeum Etnograficznego i członkinią PTL-u) przyjrzeliśmy się pomysłom na popularyzację wiedzy o strojach ludowych.
„Polskie stroje ludowe w Internecie” to projekt realizowany od 2011 r. przez Stowarzyszenie „Pracownia Etnograficzna” im. Witolda Dynowskiego. W jego ramach powstała strona internetowa Strojeludowe.net poświęcona strojom funkcjonującym w Polsce. Istnieje od 2011 roku, jednak ostatnio, dzięki współpracy z Polskim Towarzystwem Ludoznawczym, Pracownia Etnograficzna może kontynuować projekt. W witrynie znajdziemy szczegółowe zdjęcia strojów i ich poszczególnych elementów, a także ich bogate i rzetelne opisy.
strona strojeludowe.net
- W internecie brakowało strony rzetelnie opisującej stroje ludowe – mówiła Małgorzata Kunecka. – W wynikach wyszukiwania pojawiały się przede wszystkim strony producentów strojów scenicznych. Naszym pomysłem było to, by rozpocząć współpracę ze specjalistami, którzy opiszą stroje w sposób przystępny, ale rzeczowy. Chcieliśmy tez pokazać fotografie. Zarówno obiektów muzealnych, jak i fotografie archiwalne. To chyba największy smak tej strony – zobaczyć ten strój w naturalnym kontekście! A co za tym idzie, odczarować wyobrażenia o nim.
Jakie to wyobrażenia? Nasza gościni przytacza obraz wsi ubranej „pod sznurek”, zuniformizowanej i przypisanej do danego regionu. Wpłynęły na to zapewne zespoły pieśni i tańca, które – dla podniesienia choreograficznych wartości występu – ubierają tancerzy w jednolite kostiumy. Tymczasem w pojęciu „strój ludowy” mieści się znacznie więcej!
- To, co dziś nazywamy „strojem ludowym” to ubiór odświętny. Wkładany na uroczystości lokalne czy religijne.
Strój ludowy był wizytówką swojego użytkownika. Na przykład kolor kurpiowskiej sukmany wskazywał na zawód, którym parał się mężczyzna. Często był też bardzo cenny i służył za lokatę kapitału. Tu można wymienić choćby bogato wyszywane czepce. Z tego powodu – oraz dlatego że na wsi nic się nie marnowało – stroje ludowe były „donaszane” przez pokolenia, naprawiane, przeszywane…
- Strój, co też jest ważne, podlegał modom. Nie zmieniała się ona tak szybko jak teraz, średnio co pokolenie. I było widoczne to, że starsze osoby ubierają się inaczej, niż młodzież.
Strona strojeludowe.net wciąż się rozwija i dodawane są do niej kolejne przykłady strojów, uzupełniane informacje o brakujących regionach. Można przeglądać ją na dwa sposoby – alfabetyczny i wodząc palcem po mapie (z rozrzuconymi na niej miniaturkami strojów).
To nie wszystko – pracownicy PTL-u opracowują jest Słownik Strojów Ludowych. Będzie poświęcony samym strojów, a także technikom ich wykonania. Publikacja wyjdzie w serii Atlasów Strojów Ludowych. Strona Pracowni Etnograficznej będzie jego integralną częścią. Praca wre!
strona strojeludowe.net
Do tego w folkowym Poranku Dwójki:
- 7:50 - Wystawa dla dzieci w Centrum Dialogu im. Marka Edelmana poświęcona Alinie Margolis-Edelman, urządzona w formie elementarza Mariana Falskiego i wzbogacona o doświadczenia uczące empatii
- 8:20 - świętujemy Europejski Dzień Folku! European Folk Day jest inicjatywą stworzoną przez European Folk Network, która od tego roku będzie obchodzona corocznie 23 września, jako celebracja zaangażowania wszystkich tworzących i zajmujących się sztuką tradycyjną i folkiem. Jej zadaniem jest także podkreślenie wagi obecności kultury i muzyki tradycyjnej w mediach. W European Folk Day bierze udział również wiele radiostacji zrzeszonych w EBU. O inicjatywie opowie Araceli Tzigane Sanchez z EFN.
- 8:35 - Zjazd Polskiego Towarzystwa Ludoznawczego w Nowym Sączu, na który zaprosi Łukasz Sochacki, prezes oddziału PTL w Krakowie i organizatorem konferencji i Walnego Zgromadzenia Delegatów PTL w Nowym Sączu
- o 8:50 w cyklu "Pod gołym niebem" odwiedzimy skansen w Zubrzycy
- a 9:10 posłuchamy o płycie "Jarak Qaribak", której egzemplarz winylowy będzie DO ZOBYCIA w audycji!
Słuchaliśmy:
7.09 Emahoy Tsege Mariam Gebru Jerusalem (5:25)
7.16 Dudu Tassa, Jonny Greenwood, Noamane Chaari & Zaineb Elouati Jan al-Galb Salik (4:21)
7.25 The Movers Give Five or More (2:33)
7.30 Fryderyk Chopin Preludium op. 28 nr 13 Fis-dur, wyk. Martha Argerich (fortepian) (2:42)
7.35 Alabaster DePlume The Best Thing In The World (4:39)
7.45 Jan Sebastian Bach Wariacje goldbergowskie BWV 988, Wariacja XIII, wyk. Víkingur Ólafsson (fortepian) (4:05)
7.56 Tony Allen & Adrian Younge Oladipo (5:14)
8.02 Maciej Obara Dry Mountain, wyk. Maciej Obara (saksofon), Dominik Wania (fortepian), Ole Morten Vagan (kontrabas), Gard Nilssen (perkusja) (4:26)
8.09 Portishead Sour Times, aranż. Metcalfe, wyk. Miloš Karadaglić (gitara), 12 Ensemble, Katherine Tinker (fortepian), John Metcalfe (perkusja) (3:16)
8.14 Eje Eje Saved From The Jazz (Spring) (3:40)
8.26 Alogte Oho & His Sounds of Joy Yinne Te Yelle Be (4:44)
8:33 Dudu Tassa, Jonny Greenwood & Rashid Al Najjar Ashufak Shay (3:20)
8.44 Henry Purcell Fantazja nr 4 Z. 735, wyk. John Holloway Ensemble (3:21)
8.55 Damon Locks & Rob Mazurek The Concord Hour (5:07)
9.08 Dudu Tassa, Jonny Greenwood & Safae Essafi Ahibak (4:56)
9.24 Dudu Tassa, Jonny Greenwood & Karrar Alsaadi Ya Mughir al-Ghazala (3:50)
9.29 Giovanni Cesare Netti Dolcissime catene, wyk. Jakub Józef Orliński (śpiew), Il Pomo D’Oro (2:37)
9.40 Antonio Vivaldi Koncert skrzypcowy D-dur RV 230, III. Allegro, wyk. Giuliano Carmignola (skrzypce), Accademia dell’Annunciata, Riccardo Doni (dyr.) (2:03)
9.50 Fire! Orchestra ECHOES: I see your eye, part 1 (9:40)
***
Tytuł audycji: Poranek Dwójki
Prowadził: Piotr Kędziorek
Data emisji: 23.09.2023
Godzina emisji: 9.30
