Od mniej więcej 15 lat trwa wyraźny renesans zainteresowań tradycyjną kulturą ludową na Urzeczu i przywracanie elementów dziedzictwa niematerialnego regionu. Wśród odtwarzanych i przywracanych do życia elementów dawnej kultury łurzyckiej są m.in.: tradycyjny strój ludowy Urzecza, tradycyjny haft z nadwiślańskiego Urzecza, łurzyckie pieśni i tańce, zachowane w pamięci tradycyjne potrawy, oraz wycinanka ludowa.
Wycinanka podwarszawska, z nadwiślańskiego Urzecza, to bez wątpienia najstarsza ludowa wycinanka w Polsce. Powstała w pobliżu fabryki papieru w Jeziornie, skąd pochodził gładki i kolorowy papier glansowany. Zainspirował on miejscowe kobiety do tworzenia prostych wycinanek z papieru, którymi zdobiły wnętrza chat. Wycinanka podwarszawska charakteryzuje się prostotą form, archaicznym cięciem i powtarzalnością wzorów. Wycinano najczęściej proste kółka i gwiazdy, postaci ludzi oraz proste kwadraty o ażurowym wzorze. Dziś, na Urzeczu, jedynie kilka twórczyń potrafi wykonywać wycinanki w tym archaicznym stylu. O tej sztuce w sobotnim "Poranku Dwójki" opowiadał Robert Dul.
- Historię wycinanki, mimo że uchodzi ona za emblemat sztuki ludowej w Polsce, znawcy mogą badać mnie więcej od drugiej połowy XIX wieku, bo przed tym czasem nie zachowały się żadne wycinanki, które można by badać. Natomiast tę warszawską można już próbować lokalizować w czasie na przełomie lat 40. i 50. XIX wieku - mówił w audycji etnograf.
Czesława Konopkówna prezentująca wykonaną przez siebie wycinankę z papieru
Do tego w audycji:
- 7:50 wielki powrót znanego cyklu Wojciecha Ossowskiego "Historia polskiego folku"! Gdy ostatni raz Wojciech Ossowski witał państwa, zapraszając do słuchania jego opowieści o dziejach polskiego folku, przypomniał takie zespoły, jak Grupa Dominika czy Rodzina Pastora, znane w latach 70. To było niemal równo rok temu. Od niedawna swoją gawędę z cyklu "Historia polskiego folku" snuł dla nas w formie on-line, ale dziś - powraca na antenę i do sobotnich Poranków Dwójki, a powraca z opowieścią o jednym z najbardziej oryginalnych i twórczych zespołów z pogranicza folku i muzyki współczesnej. To założone przez Janusza Wojtarowicza akordeonowe trio...
08:34 [i] MOTION TRIO hpf 9 03.mp3 Motion Trio w Historii polskiego folku (Poranek Dwójki)
- 8:20 ewenement w w podhalańskim systemie szkolnictwa artystycznego, czyli historia szkoły koronkarskiej w Zakopanem. Helena Modrzejewska, po powrocie z Ameryki, podjęła się utworzenia fundacji na rzecz zakopiańskiej szkoły koronkarskiej. Pierwszą kwotą, która zasiliła fundację było 1200 złotych reńskich, uzyskane po kilkakrotnym wystawieniu „Nory” Ibsena w krakowskim Teatrze Starym. Modrzejewska była fundatorką Szkoły, a kuratorem placówki został dr Tytus Chałubiński. Krajową Szkołę Koronkarską otwarto 1 maja 1883 roku.
06:00 _PR2 (mp3) 2024_03_09-08-22-07 szkoła koronkarska.mp3 Wizyta w Szkole Koronkarskiej w Zakopanem (Poranek Dwójki)
- 8:35 spotkanie z zespołem Daj Ognia w związku z wydaniem przez zespół płyty "Przednówek" oraz okazja DO ZDOBYCIA tego albumu!
Przednówek jest najtrudniejszym okresem między bezpłodną zimą a czasem pierwszych zbiorów, w którym pośród głodu i niepokoju o przyszłość tli się iskra rozpaczliwej wesołości, a między ludźmi szuka się nadziei. W tym granicznym czasie ludzie garną się do siebie, dzieląc się wizjami dostatku, który minął i który nadejdzie" - tak piszą o swojej drugiej płycie członkowie Daj Ognia. "PRZEDNÓWEK" miał swoje internetowe wydanie już w grudniu, od niedawna jest do tego dostępny w wersji fizycznej na płycie CD. "Zarówno na "Przednówku", jak i na poprzedzającym go "Wykrocie" podążamy tropem motywu graniczności - mówią muzycy zespołu, Anna Sitko, Michał Biel i Wit Rzepecki.
06:08 [i] Daj Ognia Przednówek do poranka.mp3 "Przednówek", druga płyta zespołu Daj Ognia (Poranek Dwójki)
- 8:50 Kolejny odcinek gawędy Łukasza Ciemińskiego o pasyjnej sztuce ludowej "Pasja według Łukasza"
W naszych spotkaniach ze sztuką ludową na czas Wielkiego Postu historyk sztuki i etnograf Łukasz Ciemiński zabiera nas dziś w podróż po Europie, aż do północnej Afryki, a konkretnie do Maroka. W tej podróży wędrujemy śladem motywu, który na przestrzeni lat stał się bardzo popularny w polskiej sztuce ludowej. W cyklu "Pasja według Łukasza" czas na gawędę o Jezusie Nazareńskim.
05:52 pasja wg łukasza 4 jezus nazareński internet.mp3 Jezus Nazareński w polskiej sztuce ludowej (Pasja według Łukasza)
- 9:10 artystka Gosia Zagajewska opowie o tomie „Wyrobiska”.
Gosia Zagajewska pisze wiersze, prozy i teksty piosenek. Śpiewa melodie tradycyjne i współczesne, improwizuje i komponuje, eksploruje niewyczerpany, organiczny potencjał ludzkiego głosu. Dwukrotnie nominowana do Nagrody Głównej w konkursie im. Jacka Bierezina. Tym razem ten głos zamknęła w postaci druku - niedawno ukazał się jej debiutancki tomik "Wyrobiska"
09:54 _PR2 (mp3) 2024_03_09-09-22-20 GOsia Zagajewska.mp3 Poetycki debiut Gosi Zagajewskiej - "Wyrobiska" (Poranek Dwójki)
PLAYLISTA
- Max Richter The Four Seasons Recomposed, Spring I Fenella Humphreys Covent Garden Sinfonia
- Daj Ognia Oj czemuż
- Nusrat Fateh Ali Khan Nothing Without You
- Malwina Paszek A dzie ty Jurja
- Robert Schumann Mirty, op. 25, nr 1 Widmung Taeguk Mun, Chi Ho Han
- Amina Alaoui Ode D’ibn Arabi
- Fahir Atakoglu Sultan Jamal Aliyev, Ece Dagistan
- Felix Mendelssohn, Sonata wiolonczelowa nr 1 B-dur cz III
- Giovanni Lorenzo Lulier La dove a pafo in seno, II. Aria “O, madre cara” Francesca Boncompagni, Marco Ceccato, Accademia Ottoboni
- Beltaine Farewell to Milltown
- Trebunie-Tutki Urmuli Moja dziewczyno
- Daj Ognia Woda gore
- Dziczka Szczasływaja taja put
- Violetta Parra Gracias a la Vida
- Omar Sosa, Seckou Keita Drops of Sunshine
- Tuleje Dziczka
- Kapela ze Wsi Warszawa Chasydzki z Urzecza
- Mariam Gebru Emahoy Tsege Aurora
- Naissam Jalal Rituel du soleil
***
Tytuł audycji: folkowy Poranek Dwójki
Prowadził: Piotr Kędziorek
Data emisji: 17.02.2024
Godzina emisji: 9.30
