Chasydyzm zrodził się na Podolu (obecnie Ukraina) w połowie XVIII w. Założycielem ruchu był Izrael Ben Eliezer (Baal Szem Tow), pochowany na kirkucie w Międzybożu. Przez kolejne dziesięciolecia chasydyzm wywierał istotny wpływ na życie religijne wschodnioeuropejskich Żydów i rozprzestrzeniał się na Zachód – do Galicji, Polski Centralnej, gdzie rozwijał się do międzywojnia. Po II wojnie światowej chasydzi zniknęli z terenów Polski. Ale dynastie odrodziły się W Stanach Zjednoczonych i Izraelu, oraz Europie Zachodniej. Dziś, przy okazji jorcajtów można potkać potomków tych chasydów, którzy kiedyś zamieszkiwali polskie ziemie, odwiedzających groby swoich cadyków.
„Jorcajt – czas chasydów” to wystawa fotograficzna Muzeum Narodowego we Wrocławiu (w oddziale Muzeum Etnograficznego), poświęcona uroczystościom jorcajtu cadyków, odbywającym się co roku w Lelowie, Leżajsku i Radomsku. Ekspozycja wzbogacona jest o fotografie z Podola (na terenie dzisiejszej Ukrainy) – kolebki chasydyzmu, z miejscowości takich jak Międzybóż, Bracław i Humań, gdzie również znajdowały się znaczące ośrodki chasydyzmu. W programie o wystawie opowiedziały jej kuratorka – Joanna Kurbiel i autorka fotografii Joanna Sidorowicz.
Czy tradycje chasydzkie odradzają się w Polsce? Joanna Sidorowicz uważa, że tak. Coraz więcej chasydów przyjeżdża na jorcajty cadyków, z kolei Polacy oswajają się z egzotycznym widokiem ortodoksyjnych gości. Jak mówi Joanna Kurbiel, choć dla naszych dziadów i pradziadów widok chasydów był codziennością, Polacy zapomnieli, że Żydzi byli mieszkańcami ich kraju. Na równi z innymi nacjami. To wspólne poznawanie się na nowo przedstawicieli pokoleń, które kiedyś były sobie bliskie.
Zdjęcie Joanny Sidorowicz z wystawy "Jorcajt - czas chasydów" w Muzeum Etnograficznym we Wrocławiu
Na wystawie „Jorcajt – czas chasydów” zobaczymy m.in. zdjęcia Joanny Sidorowicz. Czy fotograficzce łatwo jest wejść w tłum modlących się chasydów? Artystka mówi, że przez lata wykształciła kilka metod pracy przy dokumentacji święta rocznicy śmierci cadyka. Ubiera się na czarno, by nie wyróżniać się z tłumu. Często, zauważyła artystka, chasydzi są pochłonięci modlitewnym transem na tyle, że nie zauważają jej w ogóle. Na początku, a fotografowaniem obrzędów chasydzkich zajmuje się od 2009 roku, nie obywało się bez gaf. Sidorowicz wchodziła w krąg tańczących chasydów, zaglądała do pomieszczeń, w których wolno było przebywać tylko mężczyznom. Nigdy jednak, co podkreśla, nie została potraktowana z agresją.
Poza fotografiami Joanny Sidorowicz na wystawie zobaczymy także zdjęcia: z Lelowa autorstwa Dariusza Gawrońskiego i Piotra Krasa, z Humania Jerzego Sobola, z kolebki chasydyzmu – Międzyboża (gdzie znajduje się grób założyciela chasydyzmu – Baal Szem Towa) czy Bracławia.
Od 5 lutego Muzeum Etnograficzne we Wrocławiu jest otwarte dla zwiedzających. Organizatorzy wystawy zapraszają na facebooka i strony internetowe Muzeum, po więcej informacji.
Jedna z fotografii Joanny Sidorowicz z wystawy "Jorcajt - czas chasydów" we Wrocławskim Muzeum Etnograficznym
Ponadto w folkowym Poranku Dwójki:
- Kilka dni temu władze Wilna zdecydowały, że Kaziuki – jarmark o kilkusetletniej tradycji - odbędą się w tym roku online. My przywołujemy klimat tego kiermaszu we wspomnieniach Wilnian.
05:49 [ PR2] PR2 (mp3) 6 marzec 2021 07-50-46 Poranek Dwójki.mp3 Kaziuki – wileński jarmark o kilkusetletniej tradycji we wspomnieniach Wilnian
- Unikatowe rękodzieło, w tym pisanki, koszyczki, palmy i regionalne przysmaki! To wszystko znajdziemy na Wielkanocnym Kiermaszu Sztuki Ludowej w Galerii Sztuki Ludowej STL.
04:33 [ PR2] PR2 (mp3) 6 marzec 2021 08-11-44 Poranek Dwójki.mp3 Wielkanocny Kiermasz Sztuki Ludowej w Galerii Sztuki Ludowej STL, rozmowa z Katarzyną Kraczoń z STL w Lublinie
- “Krakowiacy, Lachy, Górale – stroje wsi małopolskiej” to monumentalne wydawnictwo ukazujące urodę, bogactwo i różnorodność tradycyjnych, świątecznych strojów oraz codziennych ubiorów chłopskich noszonych niegdyś w małopolskich wsiach od Krakowa po Zakopane, od Zawoi po Gorlice.
08:04 [ PR2] PR2 (mp3) 6 marzec 2021 08-36-15 Poranek Dwójki.mp3 “Krakowiacy, Lachy, Górale – stroje wsi małopolskiej” monumentalne wydawnictwo nt. tradycyjnych strojów w małopolskich wsiach od Krakowa po Zakopane, od Zawoi po Gorlice. Opowiada Piotr Gąsienica, wicedyrektor MCK Sokół
- Kapela Fedaków przygotowała płytę na okres Wielkiego Postu pt. "Pieśni Postne". Znajdują się na niej pieśni modlitewne, których teksty pochodzą z okresu od XVI do XIX wieku.
06:57 [ PR2] PR2 (mp3) 6 marzec 2021 09-13-45 Poranek Dwójki.mp3 Płyta "Pieśni Postne" Kapeli Fedaków
- Domówka z Dwójką dziś o godz. 19.00! Na muzyczną podróż do Argentyny z Bester Quartet zapraszał Jarosław Bester.
04:26 [ PR2] PR2 (mp3) 6 marzec 2021 09-24-11 Poranek Dwójki.mp3 Jarosław Bester zaprasza na "Domówkę z Dwójką". W muzyczną podróż do Argentyny zabierze nas Bester Quartet
***
Tytuł audycji: Poranek Dwójki
Prowadził: Piotr Kędziorek
Goście: Joanna Kurbiel (kuratorka MNWR), Joanna Sidorowicz (fotograf)
Data emisji: 6.03.2021
Godzina emisji: 9.35
