Miejsca czarowne. Wystawa plakatów Ryszarda Kai

Ostatnia aktualizacja: 07.08.2021 10:00
„Mimo że są to plakaty kwalifikowane jako plakaty turystyczne, to prawie nie ma na nich spektakularnych zabytków, jest za to moje o kraju gawędzenie, o jego kulturze, sztuce, języku, o tym, co lubię, o tradycji, czasami uroczej, a czasami zabawnej, o zwyczajach, miejscach czarownych, niekiedy mało znanych bez zbędnego upiększania”, powiedział Ryszard Kaja – malarz, scenograf, ilustrator, autor serii plakatów „Polska”, która jest obecnie prezentowana w warszawskim Muzeum Plakatu.
Audio
  • Wystawa "Ryszard Kaja (1962-2019). Polska". Opowiada kurator Mariusz Knorowski (Dwójka/Poranek Dwójki)
Wystawa plakatów Ryszarda Kai Polska. Ryszard Kaja (1962-2019)
Wystawa plakatów Ryszarda Kai „Polska. Ryszard Kaja (1962-2019)”Foto: Bartosz Bajerski

Seria plakatów „Polska” to często topografia nie tyle punktów na mapie, co pamięci i wrażeń Ryszarda Kai, miejsc, które powodowały w nim pewne skojarzenia, przemyślenia.

- Autor przedstawił kraj w feerii plakatów, opisujących jego artystyczne peregrynacje i impresje. Ułożyły się w ilustrowany dziennik podróży – wspominał kurator, Mariusz Knorowski.

Plakaty Ryszarda Kai nigdy nie były tworzone z myślą wyklejania ich na ulicach miast. Od początku pomyślane były jako rodzaj dekoracji wnętrz. Od 2012 do 2019 plakaty wydawała i sprzedawała wrocławska galeria sztuki. Niemniej, nie można dziełom Kai odmówić silnych nawiązań do tzw. plakatu turystycznego. Tradycja plakatów turystycznych czy krajoznawczych wykrystalizowała się w Polsce już w okresie dwudziestolecia międzywojennego! Czołowym przedstawicielem nurtu był malarz Stefan Norblin, który zaprojektował serię „Polska” dla Kolei Państwowych. Z kolei w PRL-u agendy turystyczne (jak np. Orbis) kolportowały plakaty turystyczne na ulicach, miały one zachęcać do odwiedzania miejsc w Polsce.

- W przypadku Kai mamy do czynienia z odmiennym zjawiskiem – zauważył Mariusz Knorowski. – On, nawiązując do tej tradycji, jednocześnie jej zaprzeczał i uciekał od niej. Jego plakaty nie są obiektywnym przedstawieniem danego regionu, miejsca turystycznego. Są raczej kombinacją jego przemyśleń i reminiscencji. Często autor wykorzystuje opatrzone stereotypy, ale i dodaje wartość osobistą. Często z poczuciem humoru.

Te pozytywne ujęcia miejsc w Polsce spotkały się z równie pozytywnym odbiorem widzów – pokochali postrzeganie ich miast i miasteczek przez Kaję.

- W pewnym momencie, jak autor wspominał na swojej stronie na portalu społecznościowym, dochodziło nawet do prób korupcji kiedy to włodarze mniejszych czy większych miast chcieli znaleźć się w towarzystwie innych plakatów – wspominał kurator wystawy. – Ta seria kształtowała się na przestrzeni 7-8 lat. Stawała się bardzo popularna i każdy chciał znaleźć się w tym nowoczesnym herbarzu. Jednak pierwsze miejsce zajmowały doświadczenia i skojarzenia autora. Jeśli jakieś miejsce było mu obce, nieprzeżyte, nie podejmował wyzwania.

Wystawa "Ryszard Kaja (1962-2019). Polska" Wystawa "Ryszard Kaja (1962-2019). Polska"

Jak zwracał uwagę Mariusz Knorowski, Kaja nigdy nie reprodukował w kolejnych pracach swoich poprzednich pomysłów. Stosował różnorodne instrumentarium, techniki malarskie i graficzne. Każdorazowo dobierał środki tak, by odpowiednio przedstawić dan miejsce. Na plakatach pojawiają się zapożyczenia ze średniowiecznej ryciny, motywy ludowe, choć sporadycznie. Niekiedy przywoływał pracę ojca – Zbigniewa Kai, malarza związanego z Polską Szkołą Plakatu.

Wystawa „Polska. Ryszard Kaja (1962–2019)” prezentowana jest w warszawskim Muzeum Plakatu w Wilanowie od 2 lipca do 17 października br. Ekspozycja to okazja do zgłębienia ostatnich lat twórczości niezwykłego malarza, scenografa, grafika, ilustratora, fotografa, projektanta kostiumów, wnętrz i opraw plastycznych. Przywołując dawne wspomnienia i sentymentalne skojarzenia, Ryszard Kaja poprzez plakaty stworzył różnorodne i humorystyczne spojrzenia na polską lokalność.

Wystawa "Ryszard Kaja (1962-2019). Polska" Wystawa "Ryszard Kaja (1962-2019). Polska"

W audycji także:

  • Karolina Cicha mówi o występie w ramach Pikniku Kultury Tatarskiej. Poza przywołaniem tatarskich historii, przyglądamy się także tradycjom karaimskim, którym poświęcone są najbliższe projekty artystki.
    Posłuchaj
    15:18 [ PR2]PR2 (mp3) 07 sierpień 2021 09-12-56 Poranek Dwójki.mp3 Karolina Cicha mówi o projekcie Festiwalu Kultury Tatarskiej i projekcie karaimskim (Dwójka/Poranek Dwójki)
     
plakat 20 odsłony "Kurpików" il. Związek Kurpiów plakat 20 odsłony "Kurpików" il. Związek Kurpiów
  • Święto lokalnych tradycji na Kurpiach! 20. odsłona Kurpików, nagrody wręczanej za ochronę dziedzictwa kulturowego, budzenie tożsamości i promocję regionu kurpiowskiego oraz 25. rocznica założenia Związku Kurpiów! Opowiada Mirosław Grzyb, prezes Związku Kurpiów.
    Posłuchaj
    07:30 [ PR2]PR2 (mp3) 07 sierpień 2021 08-36-23 Poranek Dwójki.mp3 20 edycja 'Kurpików" i 25 rocznica założenia Związku Kurpiów. Mówi Mirosław Grzyb, prezes Związku Kurpiów (Dwójka/Poranek Dwójki)
     
  • Zgłębiamy tajniki tradycyjnego zawodu olejarza. Monice Pietraszkiewicz opowiada o nich olejarz z Nasutowa, Piotr Krupa.
    Posłuchaj
    06:01 [ PR2]PR2 (mp3) 07 sierpień 2021 08-09-49 Poranek Dwójki.mp3 Zgłębiamy tajniki tradycyjnego zawodu olejarza. Monice Pietraszkiewicz opowiada o nich olejarz z Nasutowa, Piotr Krupa (Dwójka/Poranek Dwójki)
     
  • Do 9 sierpnia przedłużono termin na przysyłanie zgłoszeń na Turniej Muzyków Prawdziwych organizowanego przez Filharmonię im. Mieczysława Karłowicza w Szczecinie. Do zgłaszania się zachęca dyrektor Filharmonii w Szczecinie, Dorota Serwa
    Posłuchaj
    03:34 [ PR2]PR2 (mp3) 07 sierpień 2021 07-52-28 Poranek Dwójki.mp3 VII Turniej Muzyków Prawdziwych, do zgłoszeń zachęca dyr. Filharmonii w Szczecinie Dorota Serwa (Dwójka/Poranek Dwójki))
     

***

Tytuł audycji: Poranek Dwójki

Prowadził: Piotr Kędziorek

Data emisji: 7.08.2021

Godzina emisji: 9.30