Książka to efekt interdyscyplinarnej konferencji pt.: „Chłopi polscy na przestrzeni wieków. Stan badań i perspektywy badawcze”, zorganizowanej przez Narodowy Instytut Kultury i Dziedzictwa Wsi oraz Instytut Historii Akademii Finansów i Biznesu Vistula.
Jej celem było ukazanie szerokiego i zgodnego z aktualnym stanem badań naukowych obrazu stosunków i przemian wsi polskiej od X do XXI w., od problematyki historycznej poprzez zagadnienia etnohistoryczne, aż do narracji prowadzonej przez muzea zajmujące się historią wsi. Teksty zamieszczone w tomie pokonferencyjnym są próbą oceny stanu wiedzy, zawierają też szereg postulatów badawczych. Ich autorzy reprezentują różne ośrodki naukowe oraz inne instytucje związane z wsią i jej historią.
Chłopski pochód. W latach 30. do Polski dotarły skutki wielkiego kryzysu. Na wsi zapanował głód. Co więcej, liderzy ruchu przedstawiali je jako zamach szlachcica Piłsudskiego na chłopa Witosa. Sam były premier pisał do włościan: "Pamiętajcie, że przed wami nie ma wyboru. Możecie być albo gospodarzami Polski, albo niewolnikami drugich".
- Wieś jest rdzeniem naszej narodowości, wieś, na którą od setek lat składała się kultura chłopska i szlachecka. Rozpoznając kolejne pokłady naszej tożsamości historycznej, możemy dojść aż do rdzenia tego, skąd jesteśmy. A w czasach kiedy świat stanowi globalną wioskę, to niezwykle ważne, żeby odwoływać się muzyki, kultury i historii lokalnej. Ogół historyków pełnymi garściami czerpie dlatego z szeroko pojętej historii chłopstwa - mówił prof. Mateusz Wyżga.
Chłopi o sobie nie pisali
Podstawowym pytaniem i koniecznym czynnikiem do uświadomienia sobie jest fakt, że trudno o źródła wiedzy o historii polskich chłopów. Sami chłopi na ogół tych źródeł nie pisali, a jak ktoś pisał, to często przy okazji jakichś problemów lub wybiorczo. Mamy też dwa nurty badania historii chłopstwa: w pierwszym historycy po odzyskaniu niepodległości skupili się na historii heroicznej, na przepracowaniu historii polityczne, a w drugim - w drugiej już w drugiej dekadzie XXI wieku sięgnęli do innych nierzepracowanych kwestii - traumy i trudów chłopskiego życia.
- Ta książka jest efektem długiej i bardzo intensywnej pracy wielu osób - mówiła z kolei prof. Jolanta Załęczny. - To też świetny przegląd świeżej literatury przedmiotu i pewien punkt oparcia do dalszych badań.
Do tego:
- 7:50 – Trwa 55. Przegląd Zespołów Kolędniczych i Obrzędowych Żywieckie Gody. Dziś ulicami Milówki przejdzie barwny korowód Dziadów Noworocznych i Jukaców, na Rynku odbędzie się konkurs trzaskania z bata, a przy Amfiteatrze nad Sołą prezentacje konkursowe około 20 grup obrzędowych. Będzie to druga część konkursowego przeglądu grup kolędniczych. Finał Żywieckich Godów odbędzie się 28 stycznia w Domu Kultury im. Wiktorii Kubisz w Bielsku-Białej, gdzie zaprezentują się laureaci tegorocznej edycji Przeglądu. Dzień wcześniej, w sobotę 27 stycznia warto odwiedzić Żywiec. Tam ulicami miasta przejdzie widowiskowy korowód połączony z prezentacjami Dziadów Noworocznych i Jukaców.
06:17 PR2 2024_01_20-07-47-28 zywiec.mp3 Relacja Mariany Kril z Żywca (Poranek Dwójki)
CZYTAJ TEŻ: Żywieckie kolędowanie na całego
- 8:10 – „Niezapomniani Twórcy Ceramiki iłżeckiej” - tak zatytułowany jest album zawierający informacje o garncarzach pochodzących z położonej na Mazowszu Iłży i ich wyjątkowych dziełach. Twórcy ci w II połowie XX wieku specjalizowali się przede wszystkim w rzeźbie figuralnej, a ich kapliczki, światki i ptaszki stały się reprezentatywnymi przykładami polskiej sztuki ludowej. Opracowaniem tekstu i wykonaniem fotografii obiektów zajął się Łukasz Babula z Muzeum Regionalnego w Iłży.
06:17 PR2 2024_01_20-07-47-28 zywiec.mp3 Relacja Mariany Kril z Żywca (Poranek Dwójki)
- 8:35 – Zespół Wspak - dwie artystki pochodzące z Białegostoku wydały debiutancką płytę ze wschodniosłowiańskimi kolędami i instrumentami. Duet Wspak, czyli Adrianna Kafel-Woźniak (śpiew, suka biłgorajska, fidel płocka, wspak-to instrument przypominający wyglądem i brzmieniem wiolonczelę) oraz Aleksandra Pura-Cidyło (śpiew, skrzypce) nagrał album "Radist z neba". Aleksandra Pura-Cidyło to absolwentka Akademii Muzycznej w Poznaniu, a Adrianna Maria Kafel – Akademii Muzycznej w Krakowie. Obie śpiewają na tej płycie po polsku, białorusku, ukraińsku i łemkowsku. A na okładce wydawnictwa znajduje się bożonarodzeniowa ikona autorstwa mamy Oli – Katarzyny Pury, która specjalizuje się w pisaniu ikon.
06:40 PR2 2024_01_20-08-32-36 wspak.mp3 Rozmowa z zespołem Wspak (Poranek Dwójki)
- 8:50 – w karnawałowych "Pierwszych krokach" przypomnieliśmy sobie jak się tańczy oberka
- 9:10 –
10:11 PR2 2024_01_20-09-19-18eketra.mp3 Rozmowa z Michałem Adamczykiem z zespołu Elektryfikacja Wsi (Poranek Dwójki)
o płycie z tradycyjnymi melodiami Lubelszczyzny w jazzowej aranżacji naszego rozmówcy
PLAYLISTA
- Jan Sebastian Bach Rondeau C-dur na altówkę i lutnię, BWV 1025, nr 4 Nils Monkemeyer, Andreas Arend
- Tin Christopher Hope is the Thing with Feathers Voces8
- Kaja i Janusz Prusinowscy Naśród dworu
- Z Lasu Oj daj Boże weczor
- Philip Glass Morning Passages Lautten Compagney
- Karol Węglarz, Karol Wiercigroch Żywiecki gronicki / Ho ho ho piyknie gro
- Bab L' Bluz Ila Mata
- Marek Sart, sł.Julian Tuwim, Wspomnienie Czesław Niemen
- Kapela Niwińskich Owczaryszki
- Francesco Tristano On Bull Galliard in D
- Gabriel Fauré Barcarolle As-dur op. 44 nr 4 Marc-André Hamelin
- Wspak Oj, na mory, mory
- Redi Hasa & Maria Mazzotta Del cielo e della terra
- Geraldo Azevedo Berekeke
- Elektryfikacja Wsi A gdzież moje kare konie
- Lautari Owijak zapustny
- Robert Schumann Carnaval, XIII. Chopin Wilhelm Kempff
- Nordic Efter dig
***
Tytuł audycji: folkowy Poranek Dwójki
Prowadził: Piotr Kędziorek
Data emisji: 20.01.2024
Godzina emisji: 9.30
