Chwycili za broń, by umrzeć na swoich warunkach i dać świadectwo

Ostatnia aktualizacja: 19.04.2013 13:00
"Żydowska dzielnica mieszkaniowa w Warszawie już nie istnieje” to tytuł raportu Jürgena Stroopa przygotowanego dla Heinricha Himmlera po zagładzie getta w 1943 roku.
Audio
  • Chwycili za broń, by umrzeć na swoich warunkach i dać świadectwo (Dwójka/Poranek Dwójki)
  • Stanisław Leszczyński o koncercie "Zagrajcie mi to…", którym w niedzielę Opera Narodowa uczci 90. rocznicę urodzin Gustawa Holoubka
  • O Nagrodzie Literackiej m.st. Warszawy mówią członek jury, Marek Wawrzkiewicz oraz współinicjatorka reaktywowania nagrody w 2008 roku, przewodnicząca Rady Warszawy Ewa Malinowska-Grupińska
Pojmani przez SS Żydzi w trakcie powstania w getcie warszawskim w 1943 roku (zdjęcie z raportu Jrgena Stroopa z maja 1943 roku)
Pojmani przez SS Żydzi w trakcie powstania w getcie warszawskim w 1943 roku (zdjęcie z raportu Jürgena Stroopa z maja 1943 roku)Foto: archiwum IPN

Gościem Dwójki był Marcin Urynowicz z Instytutu Pamięci Narodowej, który zwrócił uwagę na kontekst i motywację zrywu 1943 roku. - Powstańcami kierowała po części chęć zemsty ze  wymordowanych krewnych, ale przede wszystkim pragnienie godnej śmierci. Chcieli odejść na własnych warunkach, a nie jak zabijane przemysłowo zwierzęta - mówił. - Natomiast dowództwo miało jeszcze jeden cel: danie świadectwa straszliwej zbrodni. Przecież te pieniądze można było przeznaczyć na ocalenie iluś istnień i zorganizowanie się poza terenem getta. Za ważniejsze uznano jednak poinformowanie świata o nazistowskich wynaturzeniach - dodał.

Powstanie w getcie - serwis specjalny>>>

Paradoksalnego znaczenia nabiera w tym kontekście "Raport” Stroopa, który miał świadczyć o męstwie autora, podkreślać jego zasługi dla Tysiącletniej Rzeszy Niemieckiej. Za zniszczenie warszawskiego getta - i inne zbrodnie w całej Europie - awansował on i został odznaczany przez Hitlera. Ostatecznie jednak stał się "Raport” dowodem oskarżenia w procesach przed sądami i trybunałami w Norymberdze oraz Warszawie.

W rozmowie z Marcinem Urynowiczem poruszyliśmy również temat, współorganizowanej przez IPN, Międzynarodowej Konferencji Naukowej "Być świadkiem Zagłady. W 70. rocznicę powstania w warszawskim getcie“, która potrwa od 22 do 23 kwietnia.

W "Poranku Dwójki" rozmawialiśmy ponadto o koncercie "Zagrajcie mi to…", którym w niedzielę Opera Narodowa uczci 90. rocznicę urodzin Gustawa Holoubka (naszym gościem był Stanisław Leszczyńskim) oraz o książkach nominowanych do Nagrody Literackiej m.st. Warszawy.

Zachęcamy do wysłuchania nagrań.