"Choucas". Zofia Nałkowska niczym Tomasz Mann

Ostatnia aktualizacja: 04.04.2025 11:47
Zestawiana z "Czarodziejską górą" Tomasza Manna, lecz zapomniana książka Zofii Nałkowskiej "Choucas" to kolejna lektura w cyklu "Książka do słuchania". Na antenie Dwójki czyta ją Teresa Budzisz-Krzyżanowska.
Teresa Budzisz-Krzyżanowska - laureatka Wielkiej Nagrody Festiwalu Dwa Teatry w 2014 roku
Teresa Budzisz-Krzyżanowska - laureatka Wielkiej Nagrody Festiwalu "Dwa Teatry" w 2014 roku Foto: Grzegorz Śledz/PR2

"Choucas" to francuskie słowo określające kawkę. Ptaki te zapełniają niebo nad szwajcarskim kurortem, w którym goście pensjonatów i sanatoriów spędzają czas jakby wyrwani ze swoich własnych życiorysów. Podobnie jak kawki podlatujące do okien, na których pensjonariusze zostawiają im jedzenie, ludzie stykają się ze sobą na chwilę, zawiązują przelotne relacje, prowadzą rozmowy, próbując nakarmić się własną obecnością i wymianą myśli. Temat powieści Zofii Nałkowskiej nieuchronnie kojarzy się z "Czarodziejską górą" Tomasza Manna z 1924 roku, choć - jak zaświadcza prof. Włodzimierz Bolecki - autorka podczas pisania nie znała dzieła niemieckiego artysty.

"Choucas" ukazała się w 1927 r. Wcześniej powieść drukowana była w odcinkach w "Tygodniku Ilustrowanym" w latach 1925-1926. To jeden z najmniej znanych tytułów Zofii Nałkowskiej. – Nie znają jej nawet poloniści, bo to książka głęboko ukryta w cieniu najważniejszych dzieł pisarki, jak "Granica" czy - przede wszystkim - "Dzienniki" – zauważył prof. Włodzimierz Bolecki. – Tymczasem "Choucas" jest utworem, który w dorobku Nałkowskiej stanowi bardzo istotną cezurę. Znajduje się na początku drugiego okresu twórczości Zofii Nałkowskiej – opowiadał.

Pisarka sama mówiła o tym przełomie, że zaszła w jej życiu zasadnicza zmiana. Przestała się wówczas interesować własnym wnętrzem, psychologicznymi, obyczajowymi, egzystencjalnymi i społecznymi problemami kobiet. – Jednym słowem: Nałkowska zaczyna interesować się światem – powiedział literaturoznawca, dodając, że, podobnie jak w przypadku wielu innych pisarzy europejskich z tego pokolenia, na zmianę myślenia autorki "Choucas" silnie wpłynęło doświadczenie I wojny światowej...

***

Na "Książkę do słuchania" zapraszamy od poniedziałku do piątku w godz. 22.00-22.15.