Zmarł Jerzy Trela, bez wątpienia jeden z najwybitniejszych polskich aktorów. Absolwent krakowskiej PWST swoje życie artystyczne związał z Krakowem, gdzie od początku lat. 70. grał w zespole Starego Teatru. Tu też stworzył najważniejsze i najtrwalej zapisane w historii polskiego teatru role – Gustawa Konrada w "Dziadach" Mickiewicza i Konrada w "Wyzwoleniu" w reżyserii Konrada Swinarskiego (nagroda główna za rolę Konrada na XVI Kaliskich Spotkaniach Teatralnych). Ale grał też u Andrzeja Wajdy, Jerzego Jarockiego, Jerzego Grzegorzewskiego, Tadeusza Bradeckiego czy Krzysztofa Jasińskiego, z którym współtworzył Teatr STU.
Szkiełko i oko
Równolegle do teatralnej rozwijała się jego kariera telewizyjna i filmowa. Zagrał w wielu spektaklach Teatru Telewizji, które znalazły się w tzw. złotej setce. W 2011 roku otrzymał Wielką Nagrodę Festiwalu Dwa Teatry za wybitne kreacje aktorskie w spektaklach Teatru Polskiego Radia i Teatru Telewizji Polskiej, w 2017 roku z kolei Teatr Polskiego Radia nagrodził go Wielkim Splendorem, w uznaniu jego nieocenionego wkładu w rozwój tej dziedziny sztuki.
Za rolę Samuela w "Sędziach" Stanisława Wyspiańskiego w Teatrze Narodowym w reżyserii Jerzego Grzegorzewskiego w 1999 roku otrzymał Feliksa Warszawskiego oraz nagrodę miesięcznika "Teatr" im. Aleksandra Zelwerowicza. Mistrz Mowy Polskiej (2010). W 2011 roku otrzymał Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski. Uhonorowany tytułem Honorowego Obywatela Krakowa.
Jerzy Trela po mistrzowsku budował różnorodne role, wykorzystując charakterystyczny, lekko zachrypnięty głos i, jak przyznaje - "tak zwane warunki", czyli wygląd zewnętrzny. Grał Konrada w "Dziadach", Starego Wiarusa w "Warszawiance", Stalina w sztuce Gastona Salvatore, a także Henryka w "Mojej córeczce" Tadeusza Różewicza.
Największa kreacja ostatnich lat
Jedną z największych kreacji Treli w ostatnich latach była tytułowa rola w "Wielkim kazaniu księdza Bernarda" Leszka Kołakowskiego w krakowskim Teatrze Scena STU.
Z dużego ekranu widzowie pamiętają go między innymi w roli Sztygara Greli w "Magnacie" Filipa Bajona, Pana Bronka w filmie "Trzy kolory. Biały" Krzysztofa Kieślowskiego, przywódcy strajku w kopalni Wujek w filmie "Śmierć jak kromka chleba" Kazimierza Kutza, czy Podkomorzego w "Panu Tadeuszu" Andrzeja Wajdy.
Tytuł Mistrza Mowy Polskiej
W 2010 roku Jerzy Trela otrzymał tytuł Mistrza Mowy Polskiej, któremu patronuje Polskie Radio. Wzruszony laureat zachęcał, abyśmy na co dzień pamiętali o poezji Kochanowskiego, Mickiewicza i Krasińskiego.
00:26 11740473_5.mp3 W 2010 roku Jerzy Trela zachęcał do czytania poezji (IAR)
Przez kilkadziesiąt lat artysta był związany z Teatrem Telewizji i Teatrem Polskiego Radia. Jednym z ostatnich słuchowisk, w którym wystąpił, była "Pętla” w reżyserii Krzysztofa Czeczota. Za wybitne kreacje aktorskie w ubiegłym roku odebrał Wielką Nagrodę Festiwalu "Dwa Teatry". Wyraził wówczas nadzieję, że radiowy teatr wyobraźni będzie trwał dzięki mł odym twórcom.
00:28 11740473_3.mp3 Jerzy Trela związany był z Teatrem Telewizji i Teatrem Polskiego Radia (IAR)
Jerzy Trela był wykładowcą na Państwowej Wyższej Szkoły Teatralnej w Krakowie, a w latach 1984-1990 był rektorem Uczelni. Działalność pedagogiczną prowadził tak długo, jak pozwoliło mu zdrowie.
Czytaj także:
jb/ms/rk
