W programie:
Ein bunter Abend (1938) - berlińska uwertura koncertowa skomponowana w czasach studenckich. Zachowało się kilka instrumentacji tego utworu. Orkiestra Filharmonii Śląskiej wykona wersję z 1951 roku, napisaną na zamówienie rozgłośni krakowskiej dla Radiowej Orkiestry Symfonicznej pod dyrekcją Jerzego Gerta ze zmienionym tytułem w języku polskim: Wesoły wieczór.
Vocalise op. 34 nr 14 (?) jeden z najpiękniejszych akompaniamentów symfonicznych pieśni bez słów na sopran lub tenor z fortepianem Siergieja Rachmaninowa, w latach sześćdziesiątych napisany na zamówienie Polskiego Radia przez Edwarda Czernego dla „słowika Warszawy”, Bogny Sokorskiej. W koncercie jubileuszowym Vocalise usłyszymy w wykonaniu Anny Serafińskiej.
Wesoła wiadomość Fokstrot na orkiestrę symfoniczną (1954) popularna kompozycja Czernego, napisana w z okazji narodzin córki, wykonywana w Europie oraz Stanach Zjednoczonych w wersjach na orkiestry symfoniczne, symfoniczne z big bandem i orkiestry dęte. Utwór wyróżniony w kategorii „najlepszy utwór rozrywkowy” na międzynarodowym konkursie w Monachium w 1964 roku. Edward Czerny ucieszył się, że otrzymał osobiste zaproszenie do dyrygowania Wesołą wiadomością na koncercie galowym w Filharmonii Monachijskiej. Gdy odmawiano mu paszportu, usłyszał: „Po co będzie Pan jechał taki kawał drogi tylko na jeden koncert. U nas zagra Pan w tym samym czasie dwa albo trzy”.
Caton - Dialog na sopran i trąbkę (1950) opracowanie walca z opery Casanova. Utwór okolicznosciowy, pomyślany pierwotnie jako zalotny duet, żart muzyczny z okazji jubileuszu Ludomira Różyckiego, instrumentacja wykorzystywana od dziesięcioleci jako utwór solowy przez sopranistki z oryginalnym tekstem lub przez trębaczy. W Filharmonii Śląskiej walc Caton zabrzmi w interpretacyjnym dialogu Anny Serafińskiej z Wojciechem Groborzem.
Parafraza na własny temat (1961) W dorobku twórczym artysty znajduje się powyżej dwieście parafraz tworzonych na zamówieni polskich i zagranicznych orkiestr, filharmonii, a także dla rozgłośni radiowych w Warszawie, Krakowie, Katowicach, Lodzi, Berlinie i Hanowerze. Za tematy, przeważnie, służyły znane melodie operowe, operetkowe, musicalowe, pieśni, piosenki. Edward Czerny napisał tylko jedną parafrazę na własny temat. Jest nim Englischer Walzer skomponowany dla przyszłej żony Barbary Charlotte w 1945 roku, dedykowany, jak sam mawiał, „damie, która zagościła w jego sercu na całe życie”. Przewrotnie przetworzone motywy tego walca odnajdujemy nierzadko w kilkudziesięcioletniej twórczości kompozytorskiej Edwarda Czernego.
Wariacje na temat „Mein Hut, der hat drei Ecken” (1967). W koncertach karnawałowych Edwarda Czernego nie mogło zabraknąć błyskotliwych i karkołomnych zarazem utworów na trąbkę, jeden z ulubionych instrumentów solistycznych kompozytora, na którym sam grał i improwizował. Należą do nich wirtuozowskie wariacje wykonywane przez kolejne pokolenia najwybitniejszych trębaczy klasycznych. W galach muzyki rozrywkowej Edwarda Czernego wariacje w duecie z trębaczem Józefem Mizerą śpiewała scatem królowa czeskiego swingu Inka Zemankova. W Filharmonii Sląskiej usłyszymy wariacje Czernego w wykonaniu obdarzonej absolutnym słuchem i czterema oktawami Annę Serafinską, jedną z najwybitniejszych polskich wokalistek jazzowych.
Graj, Sabało (?) Edward Czerny kochał góry i kapele góralskie. Gdy układał programy koncertowe pisał przeważnie w szkicu pod koniec pierwszej części „coś z kącika tatrzańskiego”. Dziś sabałową melodię można usłyszeć w wykonaniu góralskich muzykantów, którzy nie domyślają się nawet jej kompozytora. Edward Czerny do wykonań koncertowych angażował prymistów ze Skalnego Podhala. Na początku lat siedemdziesiątych ubiegłego wieku Jadwiga Dumnicka dopisała słowa i powstała pieśń o tematyce góralskiej, której pierwsze nagranie archiwalne w wykonaniu Mieczysława Wojnickiego, amanta Operetki Warszawskiej pochodzi z 1972 roku. W pośmiertnych koncertach filharmonicznych z cyklu W hołdzie Edwardowi Czernemu partię skrzypcową Sabały wykonywali koncertmistrzowie. Dopiero od 2015 roku pierwszy prymista Podhala Jan Karpiel Bułecka i Dawid Czernik, prymista z Poronina przywrócili kompozycji pierwotną formę.
Cudne oczy (?) pieśń z muzyką Witolda Friemanna, wg wiersza Kazimierza Przerwy-Tetmajera, z repertuaru Ady Sari, opracowana przez Edwarda Czernego w latach 60. zeszłego stulecia dla Ryszarda Tarasewicza solisty Teatru Wielkiego w Warszawie i wieloletniego pierwszego tenora Operetki Warszawskiej. Nagranie archiwalne pochodzi z 1978 roku. Instrumentacja Czernego zdobyła także uznanie w wersji skrzypcowej. Soliści: Jan Karpiel Bułecka i Dawid Czernik.
Fantazja na tematy góralskie (1960), z elementami swingu symfonicznego, „hit filharmoniczny” grany na wszystkich kontynentach. Pierwowzór Fantazji góralskiej (Tatra Phantasie) na orkiestrę symfoniczną z sekcją saksofonów i improwizowaną kadencją fortepianową wykonywaną przez kompozytora. Archiwum Polskiego Radia posiada kilka instrumentacji tego utworu dla różnych rozgłośni, nagranych przez orkiestry filharmoniczne, radiowe i wojskowe, w stałym repertuarze większosci orkiestr dętych. Jan Karpiel Bułecka, Dawid Czernik i Wojciech Groborz przygotowali autorską wersję Fantazji na tematy góralskie specjalnie na jubileuszowy koncert 100 rocznicy urodzin Edwarda Czernego.
„My Fair Lady” Parafraza wg musicalu Fredericka Loewe (?) wersja koncertowa parafrazy baletowej w choreografii Witolda Grucy, napisana w latach sześćdziesiątych na zamówienie Radia Berlinskiego i Rozgłośni Warszawskiej z okazji wspólnej polsko - niemieckiej gali operetkowej. Wieczny „bestseller” wśród parafraz Edwarda Czernego.
Walzer Episode (1934) młodzieńcza miniatura na saksofon tenorowy i fortepian, z częścią swingową oraz „improwizacjami” napisanymi co do jednej nuty. Wykonywana z początkową kadencją i własnymi improwizacjami przez niedawno zmarłego Janusza Muniaka, wybitnego saksofonistę jazzowego, wieloletniego członka Orkiestry Tanecznej Polskiego Radia pod dyrekcją Edwarda Czernego. W koncercie jubileuszowym partię saksofonu wyśpiewa Anna Serafińska przy fortepianowym akompaniamencie Wojciecha Groborza.
Taneczna igraszka „Hora staccato” (1959) jedno z efektowniejszych opracowań tego tematu w literaturze muzycznej. Mistrzowska orkiestracja, napisana „pod palce” dla każdego instrumentu. Edward Czerny nie wskazał w partyturze tempa utworu, zaznaczył tylko sposób wykonawczy – energico. Zapytany, w jakim tempie należy grać Taneczną igraszkę, odpowiedział: „To chyba jasne. Im szybciej, tym lepiej.”
„Francois” Parafraza koncertowa (1964) Adama Karasińskiego napisana na prośbe syna, Zygmunta Karasińskiego, także kompozytora i muzyka, przyjaciela Edwarda Czernego. Przeinstrumentowana na orkiestę symfoniczną i big band z okazji jubileuszu Mieczysława Fogga. W ostatnich latach najczęściej wykorzystywana w okolicznościowych galach baletowych. Kadencje fortepianową wykona Wojciech Groborz.
Moja miłość to Warszawa (1969) jeden z walców o Warszawie ze słowami Jadwigi Dumnickiej. Napisany dla Barbary Nieman, primadonny Teatru Wielkiego w Warszawie. Często wykonywany także w wersji instrumentalnej. W jubileuszowym koncercie Edwarda Czernego usłyszymy tę pieśń bez tekstu, z rozszerzonymi wokalizami Anny Serafińskiej.
Lot trzmiela (?) napisane do choreografii Witolda Grucy, trzymające w napięciu, opracowanie symfoniczne na trąbkę Edwarda Czernego wykorzystujące temat Nikolaja Rimskiego-Korsakova z opery Bajka o carze Sałtanie. Pierwsze nagranie pochodzi z 1969 roku. Stopień trudnosci wirtuozowskiej partii solowej sprawia, że każde jej wykonanie staje się wydarzeniem, i - jak mawiał Edward Czerny – „jest dowodem wprost, że muzyki na żywo nic nie zastąpi”. Tym razem interpretacji wokalnej Lotu trzmiela podjęła się Anna Serafińska.
„Secret Love” – Solo na trąbkę (1965) Oskarowa piosenka Doris Day z filmu Calamity Jane z muzyką Sammy Faina i tekstem Paula Francisa Webstera. Edward Czerny opracował tę melodię na trąbkę dla wzbogacenia materialu koncertowego i nagrał w warszawskiej rozgłośni w 1969 roku. Secret Love zaśpiewa Anna Serafińska.
Glenn Miller Potpourri (1959) Słynne potpourri Edwarda Czernego, z jednolitą w całym przebiegu utworu orkiestracją utrzymaną w stylistyce swingu symfonicznego z improwizacjami jazzowymi. Po skandalu w Filharmonii Narodowej w 1957 roku wywołanego wykonaniem Parafrazy „Lekkiej Kawalerii” na orkiestrę symfoniczną i big band Edwarda Czernego, zawierającej kilka większych fragmentów jazzu orkiestrowego, po osobistej interwencji Jerzego Waldorfa odwołano dalsze koncerty muzyki rozrywkowej i jazzowej pod patronatem Polskiego Radia. Jednak Czerny niezrażony tym faktem napisał w 1959 roku Glenn Miller Potpourri na własny big band, które kończyło każdy koncert (pierwsze nagranie w 1961 roku), po kilku miesiącach zinstrumentował ten utwór symfonicznie pod tytułem Melodie Glenna Millera lub Wiązanka melodii Glenna Millera.
Omówienie programu - Emanuela Czerny
***
Edward Czerny. Koncert z okazji 100. rocznicy urodzin artysty
Współorganizator: Fundacja im. Edwarda Eberharda Czernego, projekt programu: Emanuela Czerny.
7.01.2017, godz. 18.00
Wyk. Orkiestra Symfoniczna Filharmonii Sląskiej
Mirosław Jacek Błaszczyk – dyrygent
Anna Serafińska - śpiew
Jan Karpiel Bułecka – złóbcoki, skrzypce
Dawid Czernik - skrzypce
Wojciech Groborz - fortepian
Pawel Sztompke - prowadzący
