Tomasz Burek. Mistrzostwo w literaturze
- Bardzo poważnie traktował literaturę. Słychać było za każdym razem, że to jest ogromne przygotowanie krytyka, ale i historyka - wspominała Iwona Smolka swoje radiowe spotkania z Tomaszem Burkiem, jego wielką czytelniczą uważność i erudycję. O niebywałym oczytaniu Tomasza Burka mówił również Piotr Matywiecki ("nikt tak jak on nie znał historii światowej i polskiej powieści"), który nazwał zmarłego krytyka swoim nauczycielem literatury.
Zmarłego Tomasza Burka wspominali w Dwójce również Antoni Libera ("był jedną z najważniejszych postaci naszego życia literackiego"), Przemysław Dakowicz ("w literaturze szukał tego, co najistotniejsze"), prof. Maciej Urbanowski ("był jednym z największych stylistów, jakich mieliśmy w literaturze polskiej, nie tylko w krytyce literackiej"), prof. Włodzimierz Bolecki ("był, już w bardzo młodym wieku, autorytetem dla badaczy") oraz prowadzący audycję Wacław Holewiński.
Z nagrań archiwalnych przywołaliśmy także gawędy Tomasza Burka.
***
"Tygodnik literacki". Posłuchaj archiwalnych audycji
Tomasz Burek jako krytyk literacki debiutował w 1957 roku. W 1976 roku podpisał protest przeciw planowanym zmianom w Konstytucji PRL "Memoriał 101" - od tego czasu brał udział w działaniach opozycji demokratycznej. W 1977 roku był współzałożycielem nielegalnego Towarzystwa Kursów Naukowych, wykładał również na tzw. Uniwersytecie Latającym.
W 1980 roku został członkiem NSZZ Solidarność. Uczestniczył w rozpoczętej 7 maja 1980 roku głodówce w obronie aresztowanego twórcy Niezależnej Oficyny Wydawniczej Mirosława Chojeckiego i drukarza Bogdana Grzesiaka. Współpracował z wychodzącymi poza cenzurą czasopismami, w 1985 roku został zwolniony z pracy w Instytucie Badań Literackich. Ponownie przyjęto go w 1989 roku.
Był m.in. laureatem Nagrody Fundacji im. Kościelskich, został również wyróżniony medalem Gloria Artis.
Tomasz Burek o pracy nad adaptacją "Quo vadis" i najważniejszych wątkach tej powieści
Tomasz Burek był autorem takich książek jak "Zamiast powieści" (1971), "Jaka historia literatury jest nam potrzebna?" (1979), "Żadnych marzeń" (1987), "Dzieło niczyje" (2001), "Dziennik kwarantanny" (2001) i "Niewybaczalne sentymenty" (2011).
W radiowej Dwójce gościł ostatnio w listopadzie 2016 roku, jako laureat Nagrody Honorowej Środowiska "Topoi" - "Mistrz". Opowiadał wówczas o swojej drodze literackiej: m.in. o studiach na Wydziale Dziennikarskim Uniwersytetu Warszawskiego (w planach było... dziennikarstwo sportowe), o współpracy z pismami literackimi (i aż trzech debiutach) czy o ważnych przyjaźniach.
***
Cztery lata temu, przy okazji 75. urodzin Tomasza Burka, o jego dorobku opowiadał w Dwójce m.in. Antoni Libera. - Jest jednym z najrzetelniejszych, najbardziej wykształconych czytelników – mówił wówczas Antoni Libera. - Ma odwagę bronić swojego smaku literackiego, co jest bardzo cenne.
***
Tomasz Burek był znany słuchaczom Dwójki m.in. jako gość audycji Iwony Smolki z cyklu "Tygodnik literacki".
jp/fbi