Program 16. Festiwalu Sacrum Profanum wypełni twórczość przedstawicieli 11 krajów: Polski, Szwecji, Holandii, Wielkiej Brytanii, Francji, Szwajcarii, Litwy, Norwegii, USA, Japonii i Australii. Po raz pierwszy na festiwalu zagrają: Orkiestra Muzyki Nowej, Red Note Ensemble, Radical Polish Ansambl, GGR Betong, Hashtag Ensemble, Fire! Orchestra i Warsztat Muzyczny. Niemal wszystkie zespoły przygotowały specjalne programy dla Krakowa. Ponownie usłyszymy na Sacrum Profanum lubiane składy z Arditti Quartet, Musikfabrik i Zeitkratzer. W programie znalazły się także pozycje związane z 85. urodzinami profesora Krzysztofa Pendereckiego – wpisują się one w miejskie obchody urodzin Maestro w Krakowie – oraz z 80. urodzinami profesora Zygmunta Krauzego (m.in. nowy utwór komponowany na zamówienie festiwalu i przypomnienie starszej twórczości). Festiwal przypomina także o jubileuszu 70-leciu Chóru Polskiego Radia. Podobnie jak w ubiegłym roku zrobił to Piotr Peszat, festiwal zostanie w autorski i artystyczny sposób podsumowany, zrelacjonowany i skomentowany w zamówionym przez festiwal utworze audiowizualnym Jacka Sotomskiego. W nadchodzących tygodniach przedstawimy szczegółowe wprowadzenia do poszczególnych koncertów, postaramy się jak najgłębiej przybliżyć wam postacie i twórczość zaproszonych artystów i jak najpełniej wprowadzić was w meandry i konteksty tegorocznego programu
- Puszczamy do was oko, wprowadzając trójstopniową skalę hardcore’u (pojmowanego jako najróżniejsze zjawiska: ekstremalność, głośność, skomplikowanie, odejście od klasyki), która może być wskazówką przy wyborze koncertu. Pamiętajcie jednak, że jest to tylko sugestia, subiektywna ocena, która może przypominać próbę uniwersalnego określenia ostrości dań w meksykańskiej restauracji… Mamy więc dla początkujących, dla zajawionych i dla wtajemniczonych - mówi kurator Festiwalu Krzysztof Pietraszewski.
W roku 100-lecia odzyskania polskiej niepodległości jednym z haseł festiwalu staje się właśnie NPDLGŁŚĆ. Nie wyobrażamy sobie, że moglibyśmy tę rocznicę przemilczeć. - Niepodległość oznacza dla nas wspólnotowość: to element naszej tożsamości. To także brak pokory i niezależność – cechy, których nie brakuje kompozytorom i artystom festiwalu - mówi Pietraszewski. Koncerty oznaczone tym hasłem prezentują suwerenną twórczość polskich kompozytorów wszystkich pokoleń ostatniego stulecia, których myśl kompozytorska wzbogaciła światowy obieg muzyki współczesnej. Są to m.in. Krzysztof Penderecki (sonoryzm, łączenie jazzu i muzyki współczesnej), Zygmunt Krauze (unizm, łączenie folku i muzyki współczesnej), Bogusław Schaeffer (notacje graficzne, teatr muzyczny), Witold Szalonek (pionier wykorzystywania multifonów, czyli "dźwięków kombinowanych"), Agata Zubel (łącząca znakomicie kompozycję z wokalistyką) czy Marta Śniady ("nowa dyscyplina") – w sumie usłyszymy utwory 27 polskich twórców. Dziesięć z tych kompozycji powstało lub powstaje na zamówienie festiwalu Sacrum Profanum, w tym ogłoszona już wcześniej opera Alka Nowaka napisana do libretta Olgi Tokarczuk w reżyserii Pii Partum. Całość złoży się na największą prezentację polskiej muzyki w historii naszego festiwalu. Ideę tego pasma najpełniej oddaje koncert "Ustroje", w którym drobiazgowo dobrany repertuar układa się w swoisty przegląd modeli politycznych: monarchii, totalitaryzmu, socjalizmu, demokracji i spojrzenia w przyszłość – matriarchatu. Krauze w nawiązaniu do swej kompozycji Tableau Vivant, napisanej pod wpływem wprowadzenia stanu wojennego w Polsce, skomponował teraz utwór inspirowany Deklaracją Praw Człowieka i Obywatela. Program oraz jego koncepcja powstawały w ścisłej współpracy z zespołem Hashtag Ensemble.
Immanentną cechą niepodległości jest wolność. Nieskrępowanie, prawo głosu, wolność jednostki, poszanowanie jej praw do decydowania o sobie, do samostanowienia, do wyrażania swoich poglądów. WLNŚĆ w sztuce to przede wszystkim autorska wypowiedź i brak cenzury. To także otwartość na eksperyment, a wreszcie i improwizacja. Tę ostatnią można stosować w różnych proporcjach – przygotowaliśmy pasmo prezentujące związki muzyki komponowanej i improwizowanej. Co powstaje na styku obu tych podejść do tworzenia muzyki? Ile swobody kompozytor zostawia wykonawcy, w jakim stopniu wykonawca jest odtwórcą myśli kompozytora, a na ile współtwórcą utworu? Z tym zagadnieniem zmierzymy się podczas różnorodnych stylistycznie koncertów – od aleatoryzmu aż po swobodną improwizację. Wejdziemy zatem w trzeci nurt – miejsce spotkania jazzu i muzyki współczesnej, które najpełniej dokona się na koncercie Actions przygotowanym wspólnie z Matsem Gustafssonem i jego Fire! Orchestra. Artyści zagrają tytułową kompozycję Pendereckiego na free-jazzową orkiestrę oraz partytury graficzne Schaeffera – prekursora tego nurtu. Usłyszymy także standardy jazzowe z lat 20.-60. XX wieku w retro-futurystycznych aranżacjach Zeitkratzera oraz utwory z elementami jazzu czy pasjonującymi dialogami solówek Wertmüllera, Zorna lub Braxtona – kompozytorów sprawnie łączących oba światy – w wykonaniu mistrzowskiego Musikfabrik w towarzystwie Petera Brötzmanna, legendarnego saksofonisty-improwizatora. Warto tu wspomnieć o obecności Wacława Zimpla, który również przybliża rejony jazzowe w programie.
Nie ma wolności bez emancypacji, bez poszanowania praw mniejszości i równości. Nie ma wolności bez respektowania wolności drugiego człowieka. MNCPCJ oddaje nastroje społeczne i masową wręcz mobilizację w sferze praw kobiet. Dodatkowo w 100-lecie dekretu Piłsudskiego, zrównującego prawa wyborcze obywatelek i obywateli, rok 2018 został ogłoszony przez Sejm Rokiem Praw Kobiet. 16 września 2017 roku w trakcie Konferencji Festiwali Muzyki Nowej przyjęto Proklamację Warszawską, do której na wniosek Krzysztofa Pietraszewskiego, kuratora festiwalu Sacrum Profanum, załączono postulat o dążeniu do równego prezentowania i zamawiania dzieł u kompozytorek i kompozytorów. W tym roku dołączyliśmy do grona 45 festiwali, które podpisały się pod inicjatywą Keychange promującą równość płci w programach wydarzeń kulturalnych. Z dumą ogłaszamy, że wśród twórców, których dzieła prezentujemy na krakowskim festiwalu, 47 procent stanowią kobiety, a 53 proc. mężczyźni. To znacząca poprawa w stosunku do lat ubiegłych. Wśród wydarzeń mamy również koncert-manifest kwartetu Arditti zatytułowany Emigranci – niemal w całości z repertuarem polskich kompozytorek (Sikora, Kulenty, Buczek i Dlugoszewski). Emancypację rozumiemy również jako bunt i wyjście z ram, z pewnego konserwatywnego gorsetu. Koncerty wpisane w to pasmo są skupione na szczególnej klasie zespołów wykonujących muzykę współczesną (Zeitkratzer, Spółdzielnia Muzyczna, GGR Betong) oraz współpracujących z nimi kompozytorach (Piotr Peszat, Zbigniew Karkowski, Éliane Radigue), którzy wspólnie proponują zupełnie świeże spojrzenie na tradycyjnie pojmowane zagadnienia notacji, kompozycji, wykonawstwa czy szerzej muzyki nowej. To muzyka twórców o często nieakademickich korzeniach, wywodzących się ze świata sztuki dźwięku, muzyki alternatywnej, improwizowanej, awangardowej czy eksperymentalnej. Dlatego zaprosiliśmy na Festiwal projekt $półdzielnia. Emancypacja rozumiana jest tu jako wyjście poza kanon i zerwanie z akademicką tradycją, jako zacieranie granic pomiędzy muzyką współczesną i alternatywną – w utworach nowej dyscypliny, głębokiego minimalizmu, drone czy noise’u. Ten ostatni znajdzie najpełniejszą realizację w koncercie GGR Betong – zespołu, który wyspecjalizował się w transkrypcji idei muzycznych na tę ekstremalną estetykę.
Do trzech wyżej przedstawionych wartości i idei dokładamy, niejako w opozycji, pojęcie fantazmatu – bo jeśli którejś z nich zabraknie, to właśnie w świecie wyobrażonym możemy ją przechować. To w alternatywnej rzeczywistości szukamy nadziei na poprawę tej, w której żyjemy. Tam też szukamy ukojenia i spokoju, poczucia bezpieczeństwa – to swoisty eskapizm: ucieczka od codziennych problemów, tak mikro, jak i makro skali. Nasz FNTZMT budują mity i archetypy, do których sięgamy w programach kilku koncertów: jest Meduza, Eurydyka, Inanna czy Aeolian. Przeniosą nas one do innego, wyobrażonego świata – opery czy teatru muzycznego. Również metaforycznie – do świata, w którym takie pojęcia, jak muzyka, harmonia czy kompozycja, mogą zyskać nowe znaczenia. Świata, w którym instrumenty nie przypominają tych klasycznych, ale są stworzone przez artystów realizujących się w duchu DIY (Do it yourself, "zrób to sam"), na przykład instrumenty dęte i powietrzne Kathy Hinde czy maszyny hałasu zespołu GGR Betong). Wreszcie jest to pasmo prezentujące muzykę idylliczną, wręcz sielską: wspomniany Aeolian oraz koncert Folk Music z bezpośrednimi cytatami z muzyki ludowej. To koncert przygotowany przez zespół Radical Polish Ansambl w hołdzie Zygmuntowi Krauzemu. FNTZMT to czas na złapanie oddechu (przede wszystkim koncert Żywioł z kompozycją Radigue do głębokiego słuchania) i obronę przed rzeczywistością.
Sacrum Profanum w 2018 roku nie odbędzie się więc pod jednym hasłem. Program tegorocznego festiwalu spina koncepcja wywiedziona ze splotu czterech idei i wartości. Pasma nie stanowią odrębnych całości, ale wzajemnie się przenikają. Stąd każdy z koncertów z założenia jest częścią co najmniej dwóch z nich. Koncert z elementami improwizacji i nowych technik wykonawczych, w którego repertuarze znajdzie się utwór z elementami dramaturgii polskiego kompozytora – w zasadzie wpisuje się we wszystkie. Zapytacie pewnie, dlaczego nazwy pasm zapisujemy bez samogłosek? Zastanawiamy się, w jakim stopniu możemy się cieszyć pełnią idei reprezentowanych przez te hasła i jakimi wartościami będziemy potrafili je uzupełnić podczas festiwalowych wydarzeń? Czy rzeczywiście mamy dokąd uciec, gdzie projektować swoje nadzieje? Przekonajmy się wspólnie podczas festiwalu Sacrum Profanum w dniach 11-17 września w Krakowie.
PROGRAM 16. FESTIWALU SACRUM PROFANUM:
Wtorek 11.09.2018
|
|
Meduza |SNGL PLR |NPDLGŁŚĆ |AA
Witold Szalonek (PL) – Głowa Meduzy (1992) 20’
Dominik Strycharski (PL) – Duch Meduzy (2018)* 20' [premiera światowa]
Dominik Strycharski (PL) – flet prosty
19:00 // Cricoteka
*zamówienie festiwalu Sacrum Profanum i Bôłt Records
|
Actions |WLNŚĆ |NPDLGŁŚĆ |A
Krzysztof Penderecki (PL) – Actions na free-jazzową orkiestrę (1971)
Bogusław Schaeffer (PL) – partytury graficzne / graphic scores
Mats Gustafsson (SE) – saksofon
Fire! Orchestra (SE)
21:00 // Muzeum Inżynierii Miejskiej
*zamówienie festiwalu Sacrum Profanum
|
Środa 12.09.2018
|
|
Ustroje |NPDLGŁŚĆ |A
Peter Maxwell Davies (GB) – Eight Songs for a Mad King (1969) 25'
Zygmunt Krauze (PL) – Tableau Vivant (1982) 11’
Louis Andriessen (NL) – Workers Union (1975) 20'
***
Zygmunt Krauze (PL) – Deklaracja (2018)* 20’ [premiera światowa]
Agnieszka Stulgińska (PL) – Trzy kobiety 12’ (2017)
Maciej Koczur (PL) – dyrygent
Maniucha Bikont (PL) – głos
Piotr Sałajczyk (PL) – fortepian
Hashtag Ensemble (PL)
19:00 // Małopolski Ogród Sztuki
*zamówienie festiwalu Sacrum Profanum i Fundacji Przyjaciół Warszawskiej Jesieni
Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego w ramach programu „Zamówienia kompozytorskie”, realizowanego przez Instytut Muzyki i Tańca
Koncert realizowany we współpracy z Fundacją Przyjaciół Warszawskiej Jesieni
|
Bengt |SNGL PLR |WLNŚĆ |AA
Mats Gustafsson (SE) – Bengt (2012) [premiera polska]
Mats Gustafsson (SE) – saksofon
21:30 // Cricoteka
|
|
Czwartek 13.09.2018
|
|
|
Folk Music z dedykacją dla krakowskiego profesora |FNTZMT |NPDLGŁŚĆ |A
Zygmunt Krauze (PL) – Soundscape (1974)
Zygmunt Krauze (PL) – Soundscape (re-rooted) (1974-2018) [premiera światowa]
Zygmunt Krauze (PL) – Aus aller Welt stammende (re-rooted) (1973)
Sławomir Kupczak (PL) – Halny 2 (2018)* [premiera światowa]
Agnieszka Stulgińska (PL) – zamówienie (2018)* [premiera światowa]
Olga Kozieł, Maniuch Bikont, Ewa Grochowska, Jagna Knittel (PL) – głos
Radical Polish Ansambl (PL)
Warsztat Muzyczny (PL)
21:00 // Małopolski Ogród Sztuki
*zamówienie festiwalu Sacrum Profanum i Bôłt Records
|
Piątek 14.09.2018
|
|
Doing By Not Doing |EMNCPCJ |NPDLGŁŚĆ |AAA
Pauline Oliveros (US) – Bottoms Up 1_RMX (1966) [premiera polska]
Tetsuo Furudate (JP) – Below The Demarcation (2003-05) [premiera polska]
Lina Järnegard (SE) – New Piece (2018) [premiera światowa]
Zbigniew Karkowski (PL) – Doing By Not Doing (2002) [premiera polska]
Ruta Vitkauskaite (LT) – Kragraga (2016) [premiera polska]
Lasse Marhaug (NO) – The Great Silence (2003) [premiera polska]
GGR Betong
19:00 // Małopolski Ogród Sztuki
|
Żywioł |SNGL PLR |EMNCPCJ |AA
Éliane Radigue (FR) – Elemental II na solo bas (2004) [premiera polska]
Kasper T. Toeplitz (PL/FR) – bas
21:00 // Cricoteka
|
Sobota 15.09.2018
|
|
Aeolian |FNTZMT |J |A
Maja S. K. Ratkje (NO) (muzyka), Kathy Hinde (GB) (instalacja) – Aeolian (2017) 30’ [premiera polska]
Andreas Borregaard (DK) – akordeon
Red Note Ensemble (GB)
11:00, 12:00 // ICE Zespół Sal Konferencyjnych
|
Antagonizmy |WLNŚĆ |AA
Rebecca Saunders (GB) – fury na kontrabas (2005) 10’ [premiera polska]
Liza Lim (AU) – The Green Lions eats the sun na tubę (2014-15) 7’ [premiera polska]
Lisa Streich (SE) – Sai ballare? na fortepian, skrzypce i zmotoryzowaną wiolonczelę (2015) 8’ [premiera polska]
John Zorn (US) – Merlin na trąbkę (2016) 7’ [premiera polska]
Michael Beil (DE) – String Jack na wiolonczelę, projekcję video na żywo i taśmę (2016) 11‘ [premiera polska]
***
Anthony Braxton (US) – Ghost Trance Music na zespół kameralny (1995 nn.): Composition No. 169 - Composition No. 199 [premiera polska]
Michael Wertmüller (CH) – antagonisme contrôlé na saksofon, perkusję, gitarę basową i zespół (2013-14) 30’ [premiera polska]
Peter Brötzmann (DE) – saksofon
Marco Blaauw (NL) – trąbka
Melvyn Poore (GB) – tuba
Florentin Ginot (FR) – kontrabas
Dirk Wietheger (DE) – wiolonczela
Lucas Niggli (CM) – perkusja
Marino Pliakas (CH) – elektryczna gitara basowa
Paul Jeukendrup (NL) – projekcja dźwięku
Michael Beil (DE) – projekcja video na żywo
Ensemble Musikfabrik (DE)
20:00 // ICE Kraków Sala Audytoryjna
|
|
The Shape of Jazz to Come |EMNCPCJ |WLNŚĆ |AA
Lil Hardin Armstrong (US) – Struttin' with Some Barbecue (1927)
Richard Rodgers (US), Lorenz Hart (US) – My Funny Valentine (1937)
Abel Meeropol (US) – Strange Fruit (1939)
Mary Lou Williams (US) – excerpt from Zodiac Suite (1945)
Arthur Hamilton (US) – Cry me a River (1953)
Sweet Emma Barrett (US) – Jelly Roll Blues (1963)
Muhal Richard Abrams (US) – Bird Song (1968)
Archie Shepp (US) – Blasé (1969)
Geri Allen (US) – Drummer Song (1994)
Mariam Wallentin (SE) – głos
Zeitkratzer (DE)
17:30 // ICE Kraków Sala Kameralna
|
|
Niedziela 16.09.2018
|
|
Blisko |FNTZMT |J |A
Alicja Morawska-Rubczak (PL) (reżyseria), Barbara Malecka (PL) (scenografia), Wacław Zimpel (PL) (muzyka) – Blisko spektakl dla dzieci 1-3 lat (2016) 30’
Paulina Giwer-Kowalewska (PL), Filip Meyer-Lüters – taniec
Wacław Zimpel (PL) – klarnet
10:00, 12:00, 15:00 // Cricoteka
|
The Otheroom |FNTZMT |J |A
Rolf Wallin (NO) (muzyka), Heine Avdal (NO/BE) (choreografia), Yukiko Shinozaki (JP/BE) (choreografia) – The Otheroom (2016) 50’ [premiera polska]
Double bell quartet of Ensemble Musikfabrik (DE)
Heine Avdal, Michiel Reynaert, Orfee Schuijt, Benjamin Vandewalle (BE) – tancerze
Krišjānis Sants (LT) – performer
16:00 // Małopolski Ogród Sztuki
|
|
$półdzielnia |EMNCPCJ |NPDLGŁŚĆ |AAA
Piotr Peszat (PL) – try to watch this without crying (2018)* [premiera światowa]
Teoniki Rożynek (PL) – Taśmociąg (2018)* [premiera światowa]
Mikołaj Laskowski (PL) – Fire up/Zapal się (2018)* [premiera światowa]
Marta Śniady (PL) – The most beautiful music in the world (2018)* [premiera światowa]
Paweł Malinowski (PL) – They can’t see you like I can (2018)* [premiera światowa]
Spółdzielnia Muzyczna (PL)
Krzysztof Stefański (PL) – komentarz
17:30 // Muzeum Inżynierii Miejskiej
*zamówienie festiwalu Sacrum Profanum
|
Ahat ilī – siostra bogów |NPDLGŁŚĆ |FNTZMT |A
Alek Nowak (PL) (muzyka), Olga Tokarczuk (PL) (libretto),
Pia Partum (PL) (reżyseria), Magdalena Maciejewska (PL) (scenografia) – Ahat ilī – siostra bogów (2018)* 90’ [premiera światowa]
Joanna Freszel (PL), Ewa Biegas (PL), Urszula Kryger (PL),
Jakub Monowid (PL), Łukasz Konieczny (PL),
Sebastian Szumski (PL), Bartłomiej Misiuda (PL) – głos
AUKSO (PL)
Chór Polskiego Radia (PL)
20:00 // ICE Kraków Sala Teatralna
*zamówienie festiwalu Sacrum Profanum
|
|
Poniedziałek 17.09.2018
|
|
Emigranci |EMNCPCJ |NPDLGŁŚĆ |AA
Barbara Buczek (PL) – II Kwartet smyczkowy "Transgressio" (1985) 9’
Elżbieta Sikora (PL/FR) – Solo (1984) 12’
Bogusław Schaeffer (PL/CH) – Quartet No. 7 (1997) 17’
Hanna Kulenty (PL/NL) – String Quartet No. 5 (2011) 14’
Lucia Długoszewski (PL/US) – Disparate Stairway Radical Other (1995) 22’ [premiera polska]
Irvine Arditti (GB) – skrzypce
Arditti Quartet (GB)
19:00 // ICE Sala Kameralna
|
Ahat ilī – siostra bogów |NPDLGŁŚĆ |FNTZMT |A
Alek Nowak (PL) (muzyka), Olga Tokarczuk (PL) (libretto),
Pia Partum (PL) (reżyseria), Magdalena Maciejewska (PL) (scenografia) – Ahat ilī – siostra bogów (2018)* 90’ [premiera światowa]
21:00 // ICE Sala Teatralna
DRUGI SPEKTAKL
|
***
materiały pras./pg
