Kotły to jeden z najpiękniejszych instrumentów orkiestry, który, wraz z trąbkami, od wieków stanowi zestaw uroczysty, królewski, wykorzystywany w czasie wyjątkowych okazji. Jako instrument perkusyjny kotły łączą w sobie element rytmiczny z możliwościami melodycznymi: potrafią wszak wydobywać dźwięki o określonej wysokości.
Dzisiejszy koncert rozpoczną kotły solo czterema dźwiękami, będącymi niejako kontrapunktem do pierwszego tematu. W drugiej części wieczoru usłyszymy natomiast symfonię, której wstęp to tytułowy "werbel na kotłach".
O Koncercie skrzypcowym Beethovena napisano już chyba wszystko: że kompozytor zwlekał z ukończeniem dzieła do ostatniej chwili, że solista, Franz Clement, w zasadzie grał swą partię a vista, że wykonanie nie było udane ("koncert jest niezrozumiały, nieskrzypcowy, brakuje w nim melodyki i inwencji, nuży wciąż powtarzanymi motywami" – J.N. Moeser). A jednak właśnie to dzieło odcisnęło ogromne piętno na całej późniejszej literaturze koncertującej. Dość wspomnieć, że trudno wyobrazić sobie istnienie koncertu skrzypcowego Brahmsa bez pierwowzoru beethovenowskiego.
Symfonia nr 103 została napisana na zamówienie wybitnego skrzypka i impresaria, Johanna Petera Salomona. W latach 90-tych XVIII wieku Salomon prowadził w Londynie serię koncertów piątkowych, odbywających się w Hanover Square Rooms, podczas których wraz ze swoją orkiestrą wykonywał najnowsze kompozycje uznanych twórców. Joseph Haydn został zaproszony do Londynu dwukrotnie: w latach 1790-91 i 1794-95. Był tam przyjmowany z największymi honorami, jako najwybitniejszy kompozytor europejski. Dla Salomona skomponował 12 symfonii i wiele innych dzieł. W zasadzie swoje trzy ostatnie symfonie (102-104) Haydn przeznaczył jednak do wykonania w innej sali: otwartym w 1795 roku King's Theatre. Wydaje się, że wnętrze to miało bardzo sprzyjającą akustykę, pozwalającą na wykorzystanie efektownych zabiegów kompozytorskich.
Symfonia nr 103 jest przepięknie zakomponowana i zinstrumentowana: zadziwia tajemniczy wstęp do części pierwszej, zachwyca feeria barw brzmieniowych w części drugiej, urzekają przepiękne klarnety w trio z części trzeciej i taneczna część czwarta o niezwykle swojskim, słowiańskim charakterze.
Na transmisję z Wrocławia zaprasza Piotr Matwiejczuk.
W przerwie z bohaterami wieczoru rozmawia Beata Stylińska.
Program
Ludwig van Beethoven Koncert skrzypcowy D-dur op. 61
Józef Haydn Symfonia Es-dur Hob. I/103 Z werblem na kotłach
Wyk. Jakub Jakowicz – skrzypce, Orkiestra Symfoniczna Filharmonii Wrocławskiej, Zbigniew Pilch - dyrygent
6 maja (piątek), godz. 19:00
(Filharmonia Wrocławska/Zbigniew Pilch)
