Filip Berkowicz: Actus Humanus opiera się na jutrzniach
La Compagnia del Madrigale po raz kolejny wystąpiła przed publicznością festiwalu Actus Humanus w Gdańsku. Charyzmatyczni włoscy muzycy, którzy od wielu lat zajmują się badaniem muzyki renesansowej i barokowej, ponownie sięgnęli do twórczości – tym razem religijnej – swojego ulubionego kompozytora, Carla Gesualda da Venosy i zaprezentowali jego Responsoria et alia ad Officium Hebdomadae Sanctae spectantia, dwadzieścia siedem sześciogłosowych motetów towarzyszących ciemnym jutrzniom – nabożeństwu Triduum Paschalnego.
Responsoria bardzo rzadko wykonywane są w komplecie podczas jednego koncertu. Jak przyznał Giuseppe Maletto, ta muzyka nie jest łatwa w odbiorze: - Kluczem do responsoriów jest nieustanne podążanie za tekstem. Należy przede wszystkim skupić się na znaczeniu słów, bo to, co pisze Gesualdo, wywodzi się właśnie z tekstu, jest jego logiczną konsekwencją.
Muzyka księcia Carla Gesualda da Venosy, przedstawiciela manieryzmu, mordercy swojej żony i jej kochanka, zajmuje szczególne miejsce w sercach członków La Compagnia del Madrigale. - Ta muzyka ma bardzo wyjątkowy, niepowtarzalny, osobisty charakter. Można powiedzieć, że przejęła osobowość swojego autora - tłumaczył Maletto. - Ponury książę tak bardzo kochał tę sztukę, że poświęcił dla niej wszystko - całą energię, uwagę, a co za tym idzie również życie osobiste. Za każdym razem wykonywanie jego dzieł jest dla nas bardzo dużym przeżyciem emocjonalnym i duchowym.
Gesualdo do swoich madrygałów wybierał teksty najważniejszych ówczesnych poetów, w tym Torquata Tassa czy Giovanniego Battisty Guariniego. Skąd bierze się wyjątkowość religijnych reponsoriów Gesualda? - Z tego, że utożsamia się on z cierpiącym Chrystusem - tłumaczył Maletto. - To artysta, który wiele w życiu przeżył. Chodzi nie tylko o zabójstwo, śmierć dwóch synów, ale i o fakt, że czuł, że nie może być sobą - pragnął zajmować się muzyką, ale zamiast tego przypadł mu w udziale obowiązek dziedziczenia tronu i przedłużenia rodu. Jego egzystencja stała się nieznośna. To wszystko odzwierciedla muzyka. Kiedy padają słowa: Nie istnieje ból większy od mojego, staje się dla nas jasne, że Gasualdo mówi o sobie samym.
W czym tkwi talent włoskiego mistrza madrygałów? Czemu La Compagnia del Magdrigale jest wierna przede wszystkim tej formie muzycznej? Między innymi tego dowiedzieć się można z nagrania rozmowy.
Zapraszamy również do wysłuchania rozmowy Magdaleny Łoś z Ewą Obniską o życiu i twórczości Carla Gesualda da Venosy.
***
Tytuł audycji: Filharmonia Dwójki
Rozmawiała: Milena Gąsienica
Gość: Giuseppe Maletto (kierownik La Compagnia del Magdrigale)
Data emisji: 19.04. 2019
Godzina emisji: 20.30
at/jp
