Monumentalne dzieło włoskiego kompozytora, jednego z najważniejszych twórców ówczesnych czasów, zaprzyjaźnionego z dworami monarszymi kontynentu, było rówieśnikiem Ustawy Zasadniczej - powstawało w Neapolu w 1791 roku. Nie wiadomo do końca czy na bezpośrednie zlecenie skierowane do Paisiella ze strony warszawskiego dworu, choć XIX-wieczna prasa polska konsekwentnie podkreślała, że utwór powstał "dla króla polskiego". Z całą pewnością w Neapolu, w 1791 roku, utwór wykonany nie został, więc za pierwszą jego prezentację uznaje się wykonanie w Warszawie, w roku 1792. Paisiello miał świadomość, że w Polsce jego twórczość jest doceniana - w Warszawie wystawiano przecież jego opery.
Kompozytor, w liście do Kajetana Ghigiottiego, sekretarza króla Stanisława Augusta, pisał: "będąc autorem świętego hymnu ambrozjańskiego, czyli pieśni pochwalnej "Te Deum laudamus", na dwa chóry obbligato z akompaniamentem różnych instrumentów dętych, a wielkiej okazałości, która na tym się się zasadza, iż utwór ten ma charakter, jakiego wymagają jego słowa bez zaniedbania piękna ich ekspresji, chcę prosić abyś Wasza Wielmożność Przewielebna raczył przedłożyć Jego Królewskiej Mości Królowi Polskiemu propozycję i prośbę o przyjęcie, z racji Jego Szczególnej Łaskawości, mojego skromnego dzieło, mimo iż wiem, że na to nie zasługuje, jakkolwiek jego napisanie kosztowało mnie niemało trudu i pracy, ale jedynie dla jego nowości, którą Jego Królewska Mość w nim dostrzeże, dlatego, że jest jedynym i pierwszym tego rodzaju utworem skomponowanym od czasów Św. Ambrożego".
Prośba została wysłuchana - wykonano "Te Deum" w 1792 roku siłami włoskiej trupy operowej Giuseppe Pellottiego, wzmocnionym muzykami miejscowymi. W sumie wystąpiło ponad 200 wykonawców, którymi dyrygował ksiądz Antonio Tadolini.
Jedyne, współczesne nagranie "Te Deum" Giovanniego Paisiella powstało w 2004 roku. Wśród wykonawców - soliści i Chór Warszawskiej Opery Kameralnej i Warszawska Orkiestra Symfoniczna pod dyrekcją Zbigniewa Gracy. To monumentalne dzieło dopełnią w "Majowy wieczór w Dwójce" utwory kompozytorów tamtych czasów - końca XVIII i początku XIX wieku.
***
Tytuł audycji: Filharmonia Dwójki
Prowadził: Marcin Majchrowski
Data emisji: 3.05.2021
Godzina emisji: 19.00
