Leonard Slatkin: muzyka to melodia, harmonia, rytm i brzmienie

Ostatnia aktualizacja: 11.11.2023 10:00
- Miałem kiedyś nauczyciela, który twierdził, że muzyka zawiera w sobie trzy elementy: melodię, harmonię i rytm. XX wiek dodał do nich jednak jeszcze jeden, który oczywiście zawsze w muzyce istniał, ale wcześniej nie przykładano do niego tak wielkiej wagi. Mam na myśli brzmienie - mówił w Dwójce dyrygent Leonard Slatkin. 
Leonard Slatkin
Leonard SlatkinFoto: David Duchon-Doris/mat. prom.
  • Francuski mistrz fortepianu, amerykański mistrz batuty i Narodowa Orkiestra Symfoniczna Polskiego Radia wystąpili podczas koncertu, który transmitowaliśmy z Katowic w audycji "Filharmonia Dwójki".
  • W programie wieczoru m.in. utwory Henry'ego Purcella, Beli Bartoka i George'a Gershwina. 
  • W przerwie koncertu wysłuchaliśmy rozmów z dyrygentem Leonardem Slatkinem i pianistą Jeanem-Eflamem Bavouzetem.
  • Z artystami spotkał się Karol Furtak. 

Leonard Slatkin podkreśla wagę brzmienia w muzyce

Dyrygent Leonard Slatkin mówił o tym, którą tradycję muzyki symfonicznej ubiegłego wieku uznaje za najbardziej interesującą.Miałem kiedyś nauczyciela, który twierdził, że muzyka zawiera w sobie trzy elementy: melodię, harmonię i rytm. XX wiek dodał do nich jednak jeszcze jeden, który oczywiście zawsze w muzyce istniał, ale wcześniej nie przykładano do niego tak wielkiej wagi. Mam na myśli brzmienie - stwierdził.

Brzmienie i jego opozycja - dzieła Johna Cage’a

- Jeśli spojrzymy na twórczość Lutosławskiego, Pendereckiego, Ligetiego, Glassa i wielu, wielu innych, zrozumiemy, że oni rozszerzyli pojmowanie muzyki o ten dodatkowy wymiar brzmienia, który paradoksalnie oczywiście istniał od zawsze. Jednak to XX wiek przyniósł twórczość, która w całości jest oparta na brzmieniu i w końcu wykreował także opozycję tej twórczości. Dobrym tego przykładem są dzieła Johna Cage’a, czyli muzyka, która po prostu stworzona jest z ciszy - powiedział gość Dwójki.


Posłuchaj
19:31 2023_11_10 20_33_20_Dwojka_Filharmonia_Dwojki.mp3 Leonard Slatkin: muzyka to melodia, harmonia, rytm i brzmienie (Filharmonia Dwójki)

 

O zapożyczeniach w muzyce

Slatkin przybliżył również ideę programu koncertu. - Oczywiście każdy z twórców, po których dzieła sięgamy, jest w jakimś sensie kompozytorem indywidualnym. Ale jednocześnie w tych utworach każdy z nich patrzy na pewną muzyczną tradycję z perspektywy innego gatunku muzycznego, po prostu z innej artystycznej perspektywy - zaznaczył. 

Purcell w aranżacji Brittena i Barbirollego

- Gramy coś, co w repertuarze orkiestr symfonicznych pojawia się już relatywnie rzadko - muzykę Henry’ego Purcella przetranskrybowaną i zaaranżowaną na orkiestrę symfoniczną przez innych: kompozytora Benjamina Brittena i dyrygenta (Sir) Johna Barbirollego. Potem wykonujemy III Koncert fortepianowy Beli Bartoka. To utwór zdecydowanie inny niż jego dwa poprzednie koncerty. W tym dziele Bartok spogląda w przeszłość. Dwa pierwsze to zdecydowanie patrzenie w przyszłość - mówił dyrygent.

George Gershwin nie był prekursorem

Koncert kończyła twórczość George’a Gershwina. - Mówi się, że to kompozytor, który naprawdę zmienił oblicze muzyki. To jednak tylko częściowo prawda. W 1924 roku skomponował swoją słynną "Błękitną rapsodię" i każdy myślał, że Gershwin wprowadził muzykę jazzową do świata wielkich estrad koncertowych. Tak naprawdę nie jest to zasługą Gershwina. Kilka lat wstecz inni kompozytorzy, w tym twórcy europejscy włączali elementy tej nowej, specyficznej stylistyki do swojej twórczości - powiedział Leonard Slatkin.

***

Program:

Henry Purcell Suita na smyczki (oprac. J. Barbirolli), Chaconne g-moll (ork. B. Britten); Bela Bartok III Koncert fortepianowy; Alan Hovhaness II Symfonia "Mysterious Mountain"; George Gershwin Amerykanin w Paryżu

wykonawcy: Narodowa Orkiestra Symfoniczna Polskiego Radia, dyr. Leonard Slatkin, Jean-Efflam Bavouzet (fortepian)

Transmisja z NOSPR

***

Czyżby muzyczny XX wiek rozpoczął się w baroku? Jeżeli spojrzymy na źródła inspiracji muzyki neoklasycznej, okaże się, że jak najbardziej. Metafizyczna Chaconne Henry’ego Purcella natchnęła Benjamina Brittena do transkrypcji, ale z XVII-wiecznego geniusza Britten zaczerpnął znacznie więcej. Również wstecz patrzy Bartók, podsumowując swą twórczość w pisanym na łożu śmierci III Koncercie fortepianowym - przesyconym niezwykłą, cudownie piękną liryką. Z kolei Amerykanin ormiańskiego pochodzenia, Alan Hovhaness, sięga do chorałowej tradycji orientalnej, tworząc w II Symfonii przejmujące i tajemnicze dzieło. Czyżby najbardziej nowoczesnym kompozytorem miał okazać się - ze swą mieszanką stylizacji swingu i francuskiego charme’u - George Gershwin?

Jakub Puchalski/NOSPR

***

Rozmawiał: Karol Furtak

Goście: Leonard Slatkin (dyrygent), Jean-Eflam Bavouzet (pianista) 

Data emisji: 10.11.2023

Godzina emisji: 20.30

Materiał wyemitowano w audycji "Filharmonia Dwójki".

pg/mo/kc

Czytaj także

Lawrence Foster podsumowuje współpracę z NOSPR

Ostatnia aktualizacja: 11.07.2023 20:00
Amerykański dyrygent pochodzenia rumuńskiego Lawrence Foster przez ostatnie cztery sezony kierował Narodową Orkiestrą Symfoniczną Polskiego Radia. Koncertem, który odbył się w Katowicach 23 czerwca, gość Dwójki zwieńczył tę współpracę. Spotkaliśmy się jeszcze podczas prób i odbyliśmy długą rozmowę, w której nie zabrakło podsumowań.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Marin Alsop: z wyjątkiem rodziców każdy odwodził mnie od pomysłu na dyrygenturę

Ostatnia aktualizacja: 24.09.2023 11:11
- Moja profesorka skrzypiec w Juilliard School powiedziała: o nie, nie, jesteś zbyt młoda, a w ogóle to dziewczyny tego nie robią. I potem też, właściwie, przez cały czas, wszyscy powtarzali: nie, nie, jesteś tak dobrą skrzypaczką, powinnaś grać na skrzypcach, być solistką, i takie rzeczy - mówiła w Dwójce Marin Alsop, nowa dyrektor artystyczna i I dyrygentka Narodowej Orkiestry Symfonicznej Polskiego Radia w Katowicach.
rozwiń zwiń