Sonata Es-dur KV 282 osiemnastoletniego Wolfganga Amadeusza Mozarta powstała w Salzburgu w roku 1774. Jako jedyna z dziewiętnastu sonat fortepianowych kompozytora swą budową nawiązuje do cyklów barokowych. Rozpoczyna ją Adagio, w którym kompozytor zestawia ze sobą dwie myśli muzyczne, ale nie poddaje ich dramatycznemu przetwarzaniu. Po nim następują dwa Menuety, wykonywane w układzie ABA, a całość wieńczy urzekające wdziękiem Allegro – w ścisłej formie sonatowej. Wnikliwy słuchacz dostrzeże pokrewieństwo materiału muzycznego wszystkich części: tzw. jedność substancjalna utworu jest jeszcze jedną regułą obowiązującą twórców epoki wcześniejszej, której podporządkował się Mozart.
Kreisleriana Roberta Schumanna to jeden z najczystszych przejawów romantyzmu w muzyce, szalona opowieść bez słów inspirowana równie szaloną, fikcyjną postacią literacką, stworzoną przez "guru" tamtych czasów – E.T.A. Hoffmanna. Koronkowe, rozdygotane faktury pełne są jednak szczegółów o wyrafinowanym kształcie kontrapunktycznym. Schumann Bachowi zawdzięczał wiele i nie krył tego. Wielbił też Chopina, na karcie tytułowej Kreislerian umieścił dedykację "Swemu przyjacielowi, F.Chopinowi", choć Klarze Wieck pisał: "Chcę to nazwać Kreisleriana. Główną tu rolę odgrywasz ty i chcę to poświęcić tobie – tak, tylko tobie, i nikomu innemu."
Preludia op. 28 Fryderyka Chopina powstawały na Majorce, zrazu w głowie kompozytora – w liście do Kamila Pleyela, pisanym w Palmie 21 listopada 1838 Chopin wzdycha: "Marzę o muzyce, lecz nie gram – bo tu nie ma fortepianów... " 22 stycznia zapakował rękopis, a w liście przewodnim do Pleyela napisał: "Przesyłam Panu nareszcie moje Preludia dokończone na Pańskim pianinie, które nadeszło w jak najlepszym stanie – nie zaszkodziło mu ani morze, ani niepogoda, ani urząd celny w Palmie."
Cykl 24 miniatur jest często nazywany kwintesencją stylu Chopinowskiego -lakoniczna prostota większości Preludiów niesie nieprawdopodobne bogactwo uczuć wyrażonych fakturami i melodiami urzekającej piękności. Z 24 Preludiów Chopina każde jest arcydziełem, od kilkunastosekundowej "piosenki" (Preludium A-dur) po rozbudowany nokturn (Preludium Des-dur) i dramatyczne nawiązanie do wydarzeń dnia ostatecznego (Preludium d-moll). Biografowie Chopina nie mają wątpliwości, że Chopin czerpał natchnienie z Das Wohltemperierte Klavier Bacha, miał ze sobą na Majorce nuty tego dzieła. W Preludiach op. 28 tkwi wiele tajemnic i myśli awangardowych; nie wszystkie jednakowo przekonały Schumanna, a w Konserwatorium Warszawskim jeszcze w latach trzydziestych XX wieku sugerowano studentom klas fortepianu, by „Preludiów a-moll i es-moll nie grać, bo dziwaczne”.
(Kacper Miklaszewski/NIFC)
Wieczór poprowadzi Róża Światczyńska
Program
Wolfgang Amadeus Mozart Sonata Es-dur KV 282
Robert Schumann Kreisleriana op. 16
Fryderyk Chopin 24 Preludia op. 28
Wyk. Nelson Goerner - fortepian
(Warszawa, 23.08.2011)
4 grudnia (niedziela), godz.19:00
