Sacrum Profanum 2013: włoska "Americana"

Amerykański minimalizm i awangarda wymagają od wykonawcy ogromnej energii i żywiołowości. Któż inny jeśli nie Włosi mogą sprostać tym oczekiwaniom? W programie koncertu dzieła Glassa, Anderson, Daugherty'ego i Reicha.

Laurie Anderson

Foto: PAP/EPA/PAUL MILLER

Po raz pierwszy na Sacrum Profanum – włoski zespół Sentieri Selvaggi, prowadzony przez charyzmatycznego Carlo Boccadoro, zaprezentuje program Americana. Będzie to kolejny koncert, w którym konsekwentnie będą mieszały się elementy klasyki, rocka, ambientu czy popu.
>>Zobacz, jak zespół Kwadrofonik gra Reicha<<

Muzyka amerykańska wymyka się czytelnym definicjom, skupia różne wątki, nurty i stylistyki. Punktem odniesienia może być minimal music, gatunek, dzięki któremu w Ameryce zawrzało. Tim Page twierdzi, że iskrę zapalną podłożył Steve Reich. Wcześniejsi kompozytorzy ze swym zamiłowaniem do atonalności i serializmu byli ignorowani przez szeroką publiczność. Ale przyszedł (…) Reich i nauczył świat słuchania muzyki w nowy sposób – pisze Page. I jest to twórczość, która ma związek z każdym innym gatunkiem, od rocka i jazzu po hip-hop. Reich jest uniwersalnym kompozytorem. I taka też jest współczesna muzyczna Ameryka, o czym przekonacie się na koncercie.

>>Posłuchaj wywiadu z Laurie Anderson<<
Konsekwentnie połączymy klasykę z alternatywą - sacrum z profanum. Muzyka Laurie Anderson, której udała się ta trudna sztuka, zaistnieje obok kompozycji Michaela Daugherty'ego – zafascynowanego postmodernizmem oraz twórczości Steve'a Reicha i Philipa Glassa – legend minimalizmu, od których garściami czerpią młodzi twórcy muzyki elektronicznej. Całości dopełni ekstatyczne wykonawstwo Włochów z Sentieri Selvaggi – to prawdziwy wulkan energii na scenie. Koncert będzie składał się z trzech części, które pokażą, jak wielki wpływ na współczesną scenę muzyczną miały eksperymenty czołowych przedstawicieli amerykańskiej awangardy i minimalizmu. Poznajcie bliżej trzy kompozycje z siedmiu, które zabrzmią podczas koncertu Americana.
Steve Reich tworząc Podwójny sekstet wykorzystał technikę, w której instrumentaliści soliści grają z towarzyszeniem uprzednio nagranej taśmy. Utwór może być wykonywany na dwa sposoby: przez sześciu muzyków z taśmą lub po prostu przez dwunastu (i ta wersja jest ulubioną Reicha). Składa się z trzech części: Fast, Slow, Fast. – Te same instrumenty grają ze sobą, gdy jednak zaczynają się przesuwać, nie słychać pojedynczych głosów, ale strukturę. Kiedy mamy kilka nakładających się na siebie struktur, robi się ciekawie, i to jest właśnie przypadek Podwójnego sekstetu – tłumaczył Reich. Prawykonanie odbyło się 25 marca 2008 roku na University of Richmond w stanie Virginia. Rok później Reich otrzymał za Sekstet nagrodę Pulitzera, pokonując w finale: 7 Etudes for Solo Piano Dona Byrona i Brion Harolda Meltzera. Jurorzy wysłuchali pełnej wersji koncertowej wykonanej przez dwa zespoły: Eighth Blackbird i Oberlin Contemporary Music Ensemble.
Cykl Metamorphosis Philipa Glassa powstał w 1988 roku. Pięcioczęściową suitę kompozytor przeznaczył na fortepian solo, a tytuł zapożyczył z opowiadania Franza Kafki, napisanego w 1912 roku. Nie bez powodu: utwory nr 3 i 4 pochodzą z muzyki do sztuki opartej na Przemianie. Pozostałe części wykorzystują tematy znane z filmu dokumentalnego The Thin Blue Line Errola Morrisa, pokazującego historię Randalla Dale’a Adamsa, niesłusznie skazanego za zabójstwo policjanta z Dallas. Tonalne, diatoniczne miniatury fortepianowe zostały opracowane, za zgodą kompozytora, przez Filippo Del Corno na flet, klarnet, skrzypce, wiolonczelę, fortepian i wibrafon.
Sing Sing: J. Edgar Hoover Michaela Daugherty'ego to utwór na kwartet smyczkowy i taśmę z 1992 roku. Po raz pierwszy wykonany przez Kronos Quartet 23 stycznia 1993 roku w Vic Theatre w Chicago. Bohaterem utworu jest J. Edgar Hoover (1895–1972), szara eminencja Stanów Zjednoczonych minionego wieku, który nieprzerwanie od 1924 roku aż do śmierci kierował Federalnym Biurem Śledczym (FBI). Daugherty stworzył na taśmie kolaż z różnych przemówień Hoovera z lat 1941–1972: żonglował nimi, manipulował, ciął, przekształcał. Głos J. Edgara Hoovera za sprawą technologii to straszy, to bawi, naigrywa się, śpiewa o własnej śmierci. W tej plątaninie dźwięków i dzwonków telefonicznych komicznie brzmi dydaktyczna uwaga wycięta z propagandowej pogadanki Hoovera: "Mam nadzieję, że ta prezentacja posłuży ci, by lepiej poznać i głębiej zrozumieć twoje FBI".

Program:
Philip Glass Wichita Vortex Sutra, Metamorphosis, Façades; Michael Daugherty Sing, Sing: J. Edgar Hoover, Elvis Everywhere; Laurie Anderson Hiawatha; Steve Reich Double Sextet

wyk. Selvaggi Sentieri, dyr. Carlo Boccadoro

Festiwal Sacrum Profanum (Małopolski Ogród Sztuki)
Na transmisję zaprasza Adam Suprynowicz.
18 września (środa), godz. 19.30 (początek transmisji o godz. 20.00)

(materiały prasowe/bch)