08:50 Dwójka/Literackie Witaminy 28 kwiecień 2021.mp3 Z prof. Gabrielą Matuszek - Stec rozmawiamy o twórczości Stanisława Przybyszewskiego (Dwójka/Literackie Witaminy)
Marta Guzowska: odczuwam silną potrzebę poznawania świata
- Wraz z zespołem przygotowuję edycję dzieł Stanisława Przybyszewskiego, która właściwe powinna się już ukazać dawno temu - opowiadała prof. Gabriela Matuszek-Stec. - Już 50 lat temu Tomasz Burek postulował, aby oddać sprawiedliwość temu rzeczywiście niezwykłemu w literaturze polskiej pisarzowi. Jakoś te plany nie zostały zrealizowane do tej pory.
Jak tłumaczyła w audycji ekspertka, utwory Przybyszewskiego ostatni raz były wydane prawie 100 lat temu, jeszcze za życia twórcy. W latach 90. Niemcy wydali 8 tomowe dzieła zebrane Przybyszewskiego, które ukazały się po niemiecku. - Być może nie wszyscy wiedzą, że Przybyszewski był pisarzem dwujęzycznym. Debiutował utworami niemieckojęzycznymi mieszkając w Berlinie, gdzie studiował - opowiadała prof. Gabriela Matuszek-Stec. - Dopiero od 1898 roku, kiedy przyjechał do Krakowa, objął redakcję "Życia" i opublikował głośny manifest "Confiteor" stał się właściwie pisarzem polskim. Chciałbym zwrócić uwagę, że Przybyszewski należy do nielicznego grona polskich artystów, którzy zapisali się w przestrzeni kultury europejskiej.
Czytaj także:
W Polsce natomiast Przybyszewski przez długi czas interesował odbiorców głównie swoją skandalizującą biografią, a jego dorobek literacki był traktowany przez wiele lat z lekceważeniem. - Było to podejście niesprawiedliwe, bo jednak jest twórcą, który zapoczątkował ruch prekursorski wobec niektórych kierunków literackich, takich jak ekspresjonizm - tłumaczyła specjalistka. - W jego wczesnych utworach znajdują się pewne koncepcje, które wyprzedzają myśl freudowską, a nawet myśli Junga.
Henryk Waniek: wolę literaturę mniej okrzyczaną
Z twórczości Przybyszewskiego, gość audycji polecała m.in. powieść "Krzyk". - Bardzo ambitna, ciekawa, dość oryginalna powieść, gdzie tematem jest twórczość artysty malarza, który pragnie stworzyć dzieło życia - opowiadała na antenie Dwójki prof. Gabriela Matuszek-Stec. - Mamy tutaj też nawiązanie do obrazu Munka. Malarz pragnie namalować czyste życie.
Czytaj też:
Kolejną pozycją na którą zwracała uwagę ekspertka była pierwsza część "Drogi". - To historia rodziny, która wywodzi się od ojca, pokazana jest też jako ród ludzki, skalany grzechem pierworodnym, skazany na zagładę, unicestwienie, na choroby, na śmierć, na udrękę, na cierpienie - tłumaczyła. - To cierpienie i ból istnienia, może nie w sensie romantycznym, tylko traktowanie życia jako przymusu istnienia. Dla tych czytelników, których pociąga Dostojewski, albo Kafka, myślę, że Przybyszewski będzie bardzo interesującą lekturą. W jego dorobku można znaleźć również wątki sensacyjno-kryminalne.
Czekamy również na Państwa opowieści o książkach, które w tym czasie są "literackimi witaminami". Nasz adres mailowy literackiewitaminy@polskieradio.pl.
***
Tytuł audycji: Literackie witaminy
Prowadziła: Kinga Michalska
Gość: prof. Gabriela Matuszek-Stec (literatuznawczyni, eseistka, krytyk literatury, tłumaczka, znawczyni literatury niemieckiej )
Data: 28.04.2021
Godz. emisji: 16.47
aw
